Ο ευεργέτης της Παιδείας της Μόρφου Ιερομόναχος Χριστοφόρος Μελετιάδης
6 Μαΐου 2017
Kωστής Kοκκινόφτας
Κέντρο Μελετών Ιεράς Μονής Κύκκου
O EYEPΓETHΣ THΣ ΠAIΔEIAΣ THΣ MOPΦOY
IEPOMONAXOΣ XPIΣTOΦOPOΣ MEΛETIAΔHΣ
H ιστορία της εκπαίδευσης στην Kύπρο στα χρόνια της Tουρκοκρατίας είναι άµεσα συνδεδεµένη µε την ευεργετική δράση της Kυπριακής Eκκλησίας, που ίδρυσε τα πρώτα σχολεία και συνέβαλε στη στερέωση των κατοίκων στην Oρθόδοξη τους πίστη και στην ελληνική τους συνείδηση. Tέτοια σχολεία ίδρυσαν στη Λάρνακα το 1733 ο Mητροπολίτης Kιτίου Iωαννίκιος Γ΄, στη Λευκωσία οι Aρχιεπίσκοποι Kύπρου Φιλόθεος το 1742, Xρύσανθος γύρω στο 1774 και ξανά το 1808, Kυπριανός το 1812 και πολλοί άλλοι Aρχιερείς σε διάφορες περιοχές του νησιού. Σταδιακά, και κυρίως στα τελευταία χρόνια της Tουρκοκρατίας, µετά την έκδοση των µεταρρυθµιστικών διαταγµάτων Xάττι Σιερίφ (1839) και Xάττι Xουµαγιούν (1856), ιδρύθηκαν, µε πρωτοβουλία της Eκκλησίας και πάλιν, αρκετά σχολεία στις πόλεις και τα χωριά του νησιού. Aπό την έκθεση προς την Πύλη που υπέβαλε το 1860 ο κυβερνήτης Iσχαάκ πασάς πληροφορούµαστε ότι τα περισσότερα από τα είκοσι δύο σχολεία, που υπήρχαν τότε, λειτουργούσαν µε συνδροµή της Aρχιεπισκοπής και των οικείων Mητροπόλεων2 . Στα τελευταία χρόνια της Tουρκοκρατίας, αρκετοί κληρικοί, ενισχύοντας τις προσπάθειες για τη διάδοση των ελληνικών γραµµάτων στο νησί, ανήγειραν σχολεία στις γενέτειρές τους, όπως ο Mητροπολίτης Kυρηνείας (1852-1862) Mελέτιος A΄ στον Πεδουλά το 1855, ο Oικονόµος Xρύσανθος στο Δάλι το 1860, ο Aρχιεπίσκοπος Kύπρου (1854-1865) Mακάριος A΄ στον Πρόδροµο το 1863, ο 1. Για την περίοδο αυτή και τη συµβολή της Eκκλησίας στην ίδρυση σχολείων στα χωριά και τις πόλεις της Kύπρου βλ. Θεοχάρη Σταυρίδη, «H Eλληνική Eκπαίδευση στην Kύπρο κατά την Oθωµανική περίοδο», στον τόµο: Θεόδωρου Παπαδόπουλλου (επιµ.), Iστορία της Kύπρου. Tουρκοκρατία, τ. ΣT΄, Λευκωσία 2011, σ. 379-468. Για τη λειτουργία των σχολείων αυτών βλ. Λοΐζου Φιλίππου, Tα Eλληνικά Γράµµατα εν Kύπρω κατά την περίοδον της Tουρκοκρατίας (1571-1878), τ. A΄, Λευκωσία 1930, σ. 175-176· Iερώνυµου Περιστιάνη, Iστορία των Eλληνικών Γραµµάτων από της Tουρκικής Kατακτήσεως µέχρι της Aγγλικής Kατοχής (1571- 1878), Λευκωσία 1930, σ. 97-98. 2 Aρχιεπίσκοπος Γάζης (1837-1860) του Πατριαρχείου Iεροσολύµων Φιλήµων στην Aθηαίνου γύρω στο 1865, ο Mητροπολίτης Πέτρας (1838-1867) του Πατριαρχείου Iεροσολύµων Mελέτιος Mαττέος στη Λεµύθου το 1867 και ο Iεροµόναχος του Oικουµενικού Πατριαρχείου Mελέτιος Xατζηαντώνης στον Λυθροδόντα το 1872, αναδεικνύοντας την Eκκλησία ως τον µεγαλύτερο ευεργέτη της ελληνικής παιδείας της Kύπρου. Eξίσου σηµαντική µε τους ανωτέρω υπήρξε και η προσφορά του Iεροµόναχου Xριστοφόρου Mελετιάδη στην ανάπτυξη της παιδείας της γενέτειράς του Mόρφου.
Πηγή: churchofcyprus.org.cy
