Γιατί είναι επικίνδυνο να ζητάμε από ένα παιδί να κρατά μυστικά

 από Έλενα Μπούλια

«Θα σου πω, αλλά μην το πεις στον μπαμπά! Είναι μυστικό!» είπα στην 5χρονη κόρη μου μια μέρα που ετοίμαζα μια έκπληξη για τον μπαμπά της, και -πολύ κακώς- χρησιμοποίησα τη λάθος λέξη: μυστικό. Το ακόμα χειρότερο είναι ότι η κόρη μου που, όπως τα περισσότερα παιδιά, δεν έχει ακόμα εκπαιδευτεί στο να κρατά μυστικά, το αποκάλυψε αμέσως τη στιγμή που ο μπαμπάς της μπήκε στο σπίτι, κι εγώ την μάλωσα. Τη μάλωσα που δεν μπόρεσε να κρατήσει ένα μυστικό. Πόσο λάθος έκανα…

Ο μεγαλύτερος φόβος που έχουμε οι περισσότεροι γονείς, είναι μήπως κάτι κακό συμβεί στο παιδί μας, το οποίο δεν θα μπορέσουμε να σταματήσουμε. Έπειτα από το παραπάνω λάθος μου, και αφού το συζήτησα με κάποιους ειδικούς, ο φόβος που κανονικά πρέπει να έχουμε είναι μήπως κάτι κακό συμβεί στο παιδί μας και δεν μας το πει!

Φανταστείτε το εξής: Η κόρη σας παίζει αμέριμνη στις κούνιες, την πλησιάζει ένας άγνωστος και της λέει κάτι απρεπές, ζητώντας της, όμως, να το κρατήσει μυστικό. Ακόμα χειρότερα; Το παιδί σας πέφτει θύμα σεξουαλικής παρενόχλησης και δεν σας το λέει ποτέ. Ή ο κολλητός του γιου σας, στην εφηβεία, κάνει χρήση ναρκωτικών –όμως ο γιος σας το κρατά μυστικό. Αυτοί είναι κάποιοι μόνο από τους λόγους που δεν πρέπει να ζητάμε από ένα παιδί να κρατά μυστικά.

Το ζήτημα είναι λεπτό: Θέλουμε το παιδί μας να είναι ένας καλός και έμπιστος φίλος, στον οποίον θα μπορούν στο μέλλον οι γύρω του να βασίζονται για την εχεμύθειά του. Και γεγονός είναι ότι δεν μας αρέσει καθόλου όταν γίνεται μαρτυριάρης και έρχεται να μας «καρφώσει» ό,τι έκανε κρυφά από εμάς ο μικρότερος αδερφός ή η αδερφή του. Από την άλλη, όμως, το επικροτούμε όταν έρχεται να μας ενημερώσει ότι, από αυτό που έκανε κρυφά, το μικρό του αδερφάκι έπεσε και χτύπησε!

Ωστόσο, είναι πολύ δύσκολο για ένα μικρό παιδί να κατανοήσει πότε πρέπει να κρατά ένα μυστικό και πότε όχι. Μάλιστα, το να επιμένουμε να μην κρατά ποτέ κανένα μυστικό, μπορεί να μας γυρίσει και «μπούμερανγκ», με την έννοια ότι δεν θα θέλαμε να αποκαλύψει στον άγνωστο που της μίλησε στην παιδική χαρά πού είναι το σπίτι της ή το σχολείο της. Πώς, λοιπόν, θα καταλάβει το παιδί μας ότι το γεγονός πως δεν πρέπει να κρατά μυστικά, δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να μιλά σε όλο τον κόσμο για τα προσωπικά του;

Τι να πείτε στο παιδί για τα μυστικά
Καταρχάς προσπαθήστε να του εξηγήσετε ότι υπάρχουν 3 διαφορετικά μυστικά:

-Τα αστεία μυστικά: Όπως μία έκπληξη που ετοιμάζετε για κάποιον (σαν αυτή που αναφέρθηκε στην εισαγωγή). Φροντίστε, μάλιστα, να ονομάζετε τα μυστικά αυτά «έκπληξη» για να είναι ακόμα πιο ξεκάθαρη η διαφορά στο μυαλό του παιδιού.

-Τα ύποπτα μυστικά: Τα μυστικά, δηλαδή, που μεταφέρουν στο παιδί το μήνυμα ότι μπορεί να πάθει κάτι κακό αν αποκαλύψει την αλήθεια, π.χ. όταν η γιαγιά του ζητά να μην αποκαλύψει πόσα γλυκά του έδωσε να φάει, ή όταν οι φίλοι του τού δίνουν να δοκιμάσει κάτι, αλλά να μην το πει στους γονείς του.

-Τα επικίνδυνα μυστικά: Οι παιδόφιλοι βασίζονται σε παιδιά που ξέρουν να κρατούν μυστικά. Μπορεί ακόμα και να απειλήσουν ένα παιδί, προκειμένου να κρατήσει ένα μυστικό. Τα παιδιά πρέπει να καταλάβουν ότι αν οποιοσδήποτε (ειδικά ενήλικας) τους πει «αυτό είναι το μυστικό μας, και δεν πρέπει να το πεις σε κανέναν», τότε θα πρέπει να σας ενημερώσουν άμεσα, γιατί πολλές φορές κάποιοι άνθρωποι τους ζητούν να κρατήσουν μυστικά γιατί κάνουν κακά πράγματα.

Η μαμά, ο μπαμπάς και τα αδέρφια: Το απόλυτο καταφύγιο

Όσο το παιδί σας είναι ακόμα μικρό, κάντε του σαφές ότι στην στενή οικογένειά σας δεν υπάρχουν μυστικά. Ότι μπορεί πάντα μα πάντα να έρχεται σε εσάς και να σας λέει ό,τι έχει στο μυαλό του, κάθε μυστικό, ακόμα κι αν πρόκειται για μυστικά φίλων του. Διαβεβαιώστε το, μάλιστα, ότι ΠΟΤΕ δεν θα το μαλώσετε που ήρθε να σας αποκαλύψει ένα μυστικό, ότι ποτέ δεν θα υπάρξει τιμωρία αν λέει την αλήθεια.

Τέλος, επιβραβεύστε το μικρό παιδί σας όταν έρθει να σας πει ότι κάποιος του ζήτησε να κρατήσει μυστικό. Κοιτάξτε το στα μάτια και πείτε του ότι είστε περήφανη που κατάλαβε πόσο σημαντικό είναι να σας έχει εμπιστοσύνη, γιατί έτσι γνωρίζετε πάντα τι συμβαίνει στη ζωή του και μπορείτε να το κρατάτε ασφαλές.

Η διαφορά μυστικού και ιδιωτικότητας

Προκειμένου να μη φτάσει το παιδί σας στο άλλο άκρο, της δημοσιοποίησης των πάντων, εξηγήστε του ότι ο κάθε άνθρωπος πρέπει να έχει ιδιωτικότητα, π.χ. όταν πηγαίνει στην τουαλέτα, όταν κάνει μπάνιο ή αλλάζει ρούχα. Καθώς, λοιπόν, το παιδί σας μεγαλώνει θεσπίστε σχετικούς κανόνες στο σπίτι σας, ορίζοντας για παράδειγμα πως κάθε φορά που κάποιος κάνει μπάνιο, η πόρτα θα κλείνει, και αν θέλει να μπει κάποιος άλλος θα πρέπει να χτυπά και να ζητά την άδεια. Επαναλάβετε, μάλιστα, το ότι το σώμα του είναι δικό του, ότι κανείς δεν έχει δικαίωμα να το αγγίζει αν το παιδί δεν το επιθυμεί και ότι μόνοι οι γονείς του ή ο παιδίατρος χρειάζεται κάποιες φορές να αγγίζουν σημεία που δεν καλύπτονται από το εσώρουχό του.

Ο ρόλος του περιβάλλοντος
Αντίστοιχα πρέπει να λειτουργήσετε και με το περιβάλλον το παιδιού και ειδικά με τους παππούδες που πολύ συχνά, έχοντας όλη την καλή πρόθεση, ζητούν από τα παιδιά να κρατήσουν μυστικό από τους γονείς το ότι, για παράδειγμα, τα άφησαν να κοιμηθούν αργά το προηγούμενο βράδυ. Οι άνθρωποι που περιβάλλουν τα παιδιά σας και παίζουν ρόλο στην ανατροφή τους, πρέπει να καταλάβουν ότι είναι καταχρηστικό όταν ένας έμπιστος ενήλικας ζητά από ένα παιδί να κρατήσει ένα μυστικό, ακόμα κι αν πρόκειται για μία ακόμα μπάλα παγωτού.

Θεσπίστε κανόνες στο περιβάλλον σας με τον πιο απλό τρόπο: Στην οικογένειά μας δεν κρατάμε μυστικά. Θέλουμε το παιδί μας να ξέρει ότι μπορεί να μοιραστεί τα πάντα μαζί μας.

Πηγή:  mama365.gr