Ιερά Μονή Αγ. Αποστόλων Λιθαρίου

19 Απριλίου 2016

Στήν αριστερή πλευρά της εθνικής οδού Πρέβεζας – Άρτας και σε απόσταση 1 χλμ. από την διακλάδωσή της προς την Νέα Σαμψούντα (17 χλμ. από την Πρέβεζα) – στην τοποθεσία «Λιθάρι» – βρίσκεται ένα από τα γνωστότερα μοναστήρια του νομού Πρεβέζης. Πρόκειται για την Μονή των Αγ. Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, περισσότερο γνωστή ως Μονή Λιθαρίου.
Παλαιά παράδοση, ζωντανή στην περιοχή μας, λέει, ότι το μήνυμα για τόν Χριστό και την Ανάστασή Του στην Νικόπολη της Ηπείρου έφερε και διέδωσε ο πανεύφημος απόστολος Παύλος. Κατευθυνόμενος για την Νικόπολη στάθηκε, κάπου 15 χλμ έξω από την περίφημη εκείνη μεγαλόπολη, και καθισμένος επάνω σε ένα λιθάρι, μίλησε στους «παρατυχόντες» για τον Χριστό. Και από τότε, θέση και λιθάρι, έμειναν στην συνείδηση του χριστιανικού λαού της περιοχής ιερά και άγια, αφού εκεί δημιουργήθηκε η Απαρχή της Ηπείρου.
Στην θέση «Λιθάρι» κτίστηκε από πανάρχαιους χρόνους, άγνωστον πότε ακριβώς, επί ρωμαϊκών ή παλαιοχριστιανικών ερειπίων, εκκλησία των Αγ.Αποστόλων. Ό λόγιος Μητροπολίτης Άρτης Σεραφείμ Ξενόπουλος ή Βυζάντιος, περιερχόμενος τον τόπο το 1867, επανεύρε το «Αγιολίθαρο» (όπως το ονομάζουν οι Πρεβεζάνοι) δίπλα στην νότια πλευρά του ιερού, το περιέφραξε και έκτισε επ’ αυτού κουβούκλιο-εικονοστάσι τό οποίο υπάρχει μέχρι σήμερα.
Μετά από μερικά χρόνια, η Μονή Λιθαρίου καταστρέφεται από πυρκαγιά. Ανακαινίζεται και πάλι το 1871 από τον μοναχό Ιγνάτιο Ζαμπέτη. Το 1916 συγχωνεύεται με την Μονή Ζαλόγγου. Κατά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο οι Γερμανοί καίγουν τά κελλιά που υπήρχαν στην Δυτική πλευρά του μοναστηριού κοντά σε μία συστάδα κυπαρισσιών. Λίγο βορειότερα του ναού κτίζεται το 1988 νέα εκκλησία με τρούλλο και το 1995 ανακαινίζεται ο παλαιός ναός.
Το παλαιό Καθολικό της Μονής Λιθαριού είναι μονόκλιτη βασιλική με ξύλινη στέγη και πλακόστρωτο δάπεδο. Χωρίζεται σε πρόναο-γυναικωνίτη, κυρίως ναό και Ιερό Βήμα με δύο πόρτες στη Νότια πλευρά του.
Το «Αγιολίθαρο» σήμερα αποτελεί ζωντανή μαρτυρία για σωρεία θαυματουργίες και πλήθος οπτασίες και φανερώσεις του αγίου Αποστόλου και ιδρυτού της τοπικής μας Εκκλησίας.