Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλύτης

26 Οκτωβρίου 2014

Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλύτης – Μονή Κουτλουμουσίου, 1540 μ.Χ.

Εορτάζει στις 26 Οκτωβρίου εκάστου έτους.

Δημήτριον νύττουσι λόγχαι Χριστέ μου,
Ζηλούντα πλευράς λογχονύκτου σης πάθος.
Εἰκοστή μελίαι Δημήτριον έκτῃ ανείλον.

Βιογραφία
Ο Άγιος Δημήτριος γεννήθηκε περί το 280 – 284 μ.Χ. και μαρτύρησε επί των αυτοκρατόρων Διοκλητιανού και Μαξιμιανού το 303 μ.Χ. ή το 305 μ.Χ. ή (το πιο πιθανό) το 306 μ.Χ.

Ο Δημήτριος ήταν γόνος αριστοκρατικής οικογένειας στη Θεσσαλονίκη. Σύντομα ανελίχθηκε στις βαθμίδες του Ρωμαϊκού στρατού με αποτέλεσμα σε ηλικία 22 ετών να φέρει το βαθμό του χιλιάρχου. Ως αξιωματικός του ρωμαϊκού στρατού κάτω από τη διοίκηση του Τετράρχη (και έπειτα αυτοκράτορα) Γαλερίου Μαξιμιανού, όταν αυτοκράτορας ήταν ο Διοκλητιανός, έγινε χριστιανός και φυλακίστηκε στην Θεσσαλονίκη το 303 μ.Χ., διότι αγνόησε το διάταγμα του αυτοκράτορα Διοκλητιανού «περί αρνήσεως του χριστιανισμού». Μάλιστα λίγο νωρίτερα είχε ιδρύσει κύκλο νέων προς μελέτη της Αγίας Γραφής.

Στη φυλακή ήταν και ένας νεαρός χριστιανός ο Νέστορας ( 27 Οκτωβρίου), ο οποίος θα αντιμετώπιζε σε μονομαχία τον φοβερό μονομάχο της εποχής Λυαίο. Ο νεαρός χριστιανός πριν τη μονομαχία επισκέφθηκε τον Δημήτριο και ζήτησε τη βοήθειά του. Ο Άγιος Δημήτριος του έδωσε την ευχή του και το αποτέλεσμα ήταν ο Νέστορας να νικήσει το Λυαίο και να προκαλέσει την οργή του αυτοκράτορα. Διατάχθηκε τότε να θανατωθούν και οι δύο, Νέστορας και Δημήτριος.

Οι συγγραφείς εγκωμίων του Αγίου Δημητρίου, Ευστάθιος Θεσσαλονίκης, Γρηγόριος ο Παλαμάς και Δημήτριος Χρυσολωράς, αναφέρουν ότι το σώμα του Αγίου ετάφη στον τόπο του μαρτυρίου, ο δε τάφος μετεβλήθη σε βαθύ φρέαρ που ανέβλυζε μύρο, εξ ου και η προσωνυμία του Μυροβλήτου.

Στις βυζαντινές εικόνες αλλά και στη σύγχρονη αγιογραφία ο Άγιος Δημήτριος παρουσιάζεται αρκετές φορές ως καβαλάρης με κόκκινο άλογο (σε αντιδιαστολή του λευκού αλόγου του Αγίου Γεωργίου) να πατά τον άπιστο Λυαίο.

Σήμερα ο Άγιος Δημήτριος τιμάται ως πολιούχος Άγιος της Θεσσαλονίκης.

Ένα από τα πολλά θαύματα του Αγίου είναι και το εξής. Το 1823 μ.Χ. οι Τούρκοι που ήταν αμπαρωμένοι στην Ακρόπολη της Αθήνας ετοίμαζαν τα πυρομαχικά τους για να χτυπήσουν με τα κανόνια τους, τους Έλληνες που βρισκόντουσαν στον ναό του Αγίου Δημητρίου, μα ο Άγιος Δημήτριος έκανε το θαύμα του για να σωθούν οι Χριστιανοί και η πυρίτιδα έσκασε στα χέρια των Τούρκων καταστρέφοντας και τμήμα του μνημείου του Παρθενώνα. Για να θυμούνται αυτό το θαύμα, ο ναός λέγεται από τότε Άγιος Δημήτριος Λουμπαρδιάρης, από την λουμπάρδα δηλαδή το κανόνι των Τούρκων που καταστράφηκε.

Ἀπολυτίκιον (Κατέβασμα)
Ἦχος γ’.
Μέγαν εὕρατο ἐv τοῖς κιvδύvοις, σὲ ὑπέρμαχοv, ἡ οἰκουμένη, Ἀθλοφόρε τὰ ἔθνη τροπούμενον. Ὡς οὖν Λυαίου καθεῖλες τὴν ἔπαρσιν, ἐν τῷ σταδίῳ θαῤῥύvας τὸν Νέστορα, οὕτως Ἅγιε, Μεγαλομάρτυς Δημήτριε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.

Κοντάκιον
Ἦχος β’. Αὐτόμελον.
Τοῖς τῶv ἰαμάτωv σου ῥείθροις Δημήτριε, τὴv Ἐκκλησίαν Θεὸς ἐπορφύρωσεv, ὁ δούς σοι τὸ κράτος ἀήττητοv, καὶ περιέπωv τὴν πόλιv σου ἄτρωτοv· αὐτῆς γὰρ ὑπάρχεις τὸ στήριγμα.

Κάθισμα
Ἦχος πλ. δ’. Τὴν Σοφίαν καὶ Λογον.
Εὐσεβείας τοῖς τρόποις καταπλουτῶν, ἀσεβείας τὴν πλάνην καταβαλών, Μάρτυς κατεπάτησας, τῶν τυράννων τὰ θράση, καὶ τῷ θείῳ πόθῳ, τὸν νοῦν πυρπολούμενος, τῶν εἰδώλων τὴν πλάνην, εἰς χάος ἐβύθισας· ὅθεν ἐπαξίως, ἀμοιβὴν τῶν ἀγώνων, ἐδέξω τὰ θαύματα, καὶ πηγάζεις ἰάματα, Ἀθλοφόρε Δημήτριε, πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, τῶν πταισμάτων ἄφεσιν δωρήσασθαι, τοῖς ἑορτάζουσι πόθῳ, τὴν ἁγίαν μνήμην σου.

Ἕτερον Κάθισμα
Βασιλεῖ τῶν αἰώνων εὐαρεστῶν, βασιλέως ἀνόμου πᾶσαν βουλήν, ἐξέκλινας Ἔνδοξε, καὶ γλυπτοῖς οὐκ ἐπέθυσας· διὰ τοῦτο θῦμα, σαυτὸν προσενήνοχας, τῷ τυθέντι Λόγῳ ἀθλήσας στερρότατα· ὅθεν καὶ τῇ λόγχῃ, τὴν πλευρὰν ἐξωρύχθης, τὰ πάθη ἰώμενος, τῶν πιστῶς προσιόντων σοι, Ἀθλοφόρε Δημήτριε, πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, τῶν πταισμάτων ἄφεσιν δωρήσασθαι, τοῖς ἑορτάζουσι πόθῳ, τὴν ἁγίαν μνήμην σου.

Μεγαλυνάριον
Τὸν μέγαν ὁπλίτην καὶ ἀθλητήν, τὸν στεφανηφόρον, καὶ ἐν μάρτυσι θαυμαστόν, τὸν λόγχῃ τρωθέντα, πλευρὰν ὡς ὁ δεσπότης, Δημήτριον τὸν θεῖον ὕμνοις τιμήσωμεν.

Ἕτερον Μεγαλυνάριον
Φύλαττε τοὺς δούλους σου ἀθλητά, μάρτυς μυροβλύτα τοὺς ὑμνοῦντάς σε εὐσεβῶς, καὶ ρῦσαι κινδύνων καὶ πάσης ἄλλης βλάβης, Δημήτριε τρισμάκαρ ταῖς ἱκεσίαις σου.

Οπτικοακουστικό Υλικό

Ακούστε το απολυτίκιο!

Ακούστε το απολυτίκιο!

Αγιογραφίες / Φωτογραφίες

Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλύτης

Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλύτης – Μωσαϊκό μοναστηριού του Κιέβου, το οποίο βρίσκεται τώρα σε μουσείο της Μόσχας

Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλύτης – Οχρίδα 14ος αι. – Τέμπερα σε ξύλο

Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλύτης
Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλύτης

Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλύτης – γύρω στα 1300 μ.Χ. – Μονή Βατοπαιδίου, Άγιον Όρος

Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλύτης

Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλύτης – περί τα μέσα του 17ου αι. μ.Χ. – Mονή Iβήρων, Άγιον Όρος

Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλύτης

Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλύτης – Κόσμημα του 12ου αι. μ.Χ. Μουσείο του Λούβρου, Παρίσι

Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλύτης – Μανουήλ Πανσέληνος, Πρωτάτο, περίπου 1290 μ.Χ

Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλύτης – Φράγγος Κατελάνος, β’ μισό του 16ου αι. Βυζαντινό Μουσείο

Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλύτης – Θεοφάνης ο Κρης, Μονή Μεγίστης Λαύρας, 1535 – 1541 μ.Χ.

Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλύτης – Μονή Κουτλουμουσίου, 1540 μ.Χ.

Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλύτης - Μονή Σίμωνος Πέτρας. Επάργυρο εγκόλπιο - φυλακτό (7,1x7,1 εκ.), 19ος α

Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλύτης – Μονή Σίμωνος Πέτρας. Επάργυρο εγκόλπιο – φυλακτό (7,1×7,1 εκ.), 19ος α

Η Κοίμησις του Αγίου Δημητρίου. Πατριαρχείο του Πεκ, Κόσσοβο

Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλύτης – Ψηφιδωτή εικόνα, Μονή Ξενοφώντος, β’ μισό 12ου αι. μ.Χ.

Το 1890 μ.Χ. όταν ήρθαν οι Βούλγαροι (κομιτατζήδες) καίγανε ή έβγαζαν τα μάτια του Αγ. Δημητρίου. Για να μην γίνει αυτό οι μοναχοί της μονής του Αγ. Γεωργίου Τριμορφου επιζωγράφησαν την εικόνα του Αγ. Γεωργίου πάνω στην εικόνα του Αγ. Δημητρίου. Αυτό ανακαλύφθηκε το 2000 μ.Χ. και στείλανε την παραπάνω εικόνα στο Παν. Θεσσαλονίκης, όπου έγινε η αποκατάσταση με την διαφορά ότι αφήσανε το κεφαλάκι του Αγ. Γεωργίου για να θυμόμαστε το γεγονός.

Τα λείψανα του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη.

Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλύτης – Μουσείο Αντιβουνιώτισσα, Κέρκυρα, 17ος αι.

Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλύτης – Μουσείο Σάρις, Σλοβακία

Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλύτης – Εικόνα από το Aγιογραφείο της Μονής Βατοπαιδίου

Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλύτης

Το μαρτύριο του Αγίου Δημητρίου – άγνωστος ζωγράφος του Χάνδακα, δεύτερο μισό 15ου αιώνα μ.Χ.

Η Κοίμηση του Αγίου Δημητρίου – άγνωστος ζωγράφος του Χάνδακα, δεύτερο μισό του 15ου αιώνα μ.Χ.

Ο Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλύτης μαζί με τον Άγιο Νέστωρ

Ο Άγιος Γεώργιος μαζί με τον Άγιο Δημήτριο

Kαμέος με τον Άγιο Δημήτριο ημίσωμο – 13ος αι. μ.Χ. – Mονή Xιλανδαρίου, Άγιον Όρος

Aνάγλυφη εικόνα του Aγίου Δημητρίου – 12ος αι. μ.Χ. (κεντρικό θέμα) – 18ος αι. μ.Χ. (εξωτ. πλαίσιο) – Mονή Ξηροποτάμου, Kαθολικό, Nοτιοδυτική εξωτερική γωνία του νάρθηκα, Άγιον Όρος

Σφραγίδα μητροπολίτου Θεσσαλονίκης Mακαρίου. Στην α’ όψη υπάρχει η επιγραφή: + MAKAPI | OΣ EΛEΩ Θ(EO)Y APX | IEΠIΣKOΠOΣ ΘEΣΣ | AΛONIKHΣ YΠEPTIM | OΣ K(AI) EΞAPXOΣ ΠA | ΣHΣ ΘETTAΛI(AΣ)· ενώ στη β’ όψη υπάρχει η παράσταση του Αγίου Δημητρίου και η επιγραφή: O AΓ(IO)Σ ΔHMHTPIOΣ – α’ μισό 16ου αι. μ.Χ. – Mονή Bατοπαιδίου, Άγιον Όρος

Πηγή: saint.gr