Κρεμλίνο: Ανοικοδομούνται δυο κατεστραμμένα μοναστήρια

Ο πρόεδρος Πούτιν στη συνάντησή του με τον δήμαρχο της Μόσχας, Σεργκέι Σομπιάνιν, έκανε την πρόταση να κατεδαφιστεί μια διοικητική πτέρυγα στην περιοχή του Κρεμλίνου και στη θέση της να οικοδομηθούν δυο ορθόδοξα μοναστήρια που είχαν κατεδαφιστεί.
Η 14η πτέρυγα του Κρεμλίνου βρίσκεται μεταξύ της πύλης του Σωτήρος (Spásskie Vorόta) και του μεγάρου της Γερουσίας (Senátskiy Dvoréts). Είχε κτιστεί από τον αρχιτέκτονα Ιβάν Ρέρμπεργκ το 1934, στο σημείο όπου βρίσκονταν δυο μοναστήρια, του Θαύματος (Chúdov) και της Αναλήψεως (Voznesénskiy). Αυτά κατεδαφίστηκαν το 1929-1930 κατά την περίοδο των διώξεων εναντίον της θρησκείας. Το διάστημα εκείνο ανατινάχθηκαν πάρα πολλές εκκλησίες σε ολόκληρη της χώρα.
Αρχικά προγραμματιζόταν μια ολική επισκευή του κτιρίου, ωστόσο, ο ρώσος πρόεδρος είναι πεπεισμένος ότι πιο σκόπιμο είναι να κατεδαφιστεί, παρά να επισκευαστεί. Η διοικητική πτέρυγα διαθέτει μια όχι μακρά, αλλά πλούσια ιστορία. Στα χρόνια του ΄30 εγκαταστάθηκε εκεί η Στρατιωτική Σχολή, ωστόσο, σύντομα μεταφέρθηκε σε πιο άνετους χώρους, και στο κτίριο στεγάστηκε το φρουραρχείο και η Γραμματεία του Προεδρείου του Ανωτάτου Σοβιέτ. Το 1958 ένα τμήμα του κτιρίου ανοικοδομήθηκε ως θέατρο του Κρεμλίνου, αλλά εξαρχής δεν ήταν προσαρμοσμένο για μαζικές εκδηλώσεις, συν το γεγονός ότι βρισκόταν στο τμήμα του Κρεμλίνου όπου ίσχυαν ειδικές συνθήκες και κανονισμοί λειτουργίας, κάτι που δυσκόλευε την υποδοχή μεγάλου αριθμού θεατών. Γι’ αυτό το 1961 η συγκεκριμένη ιδέα εγκαταλείφθηκε.
Στο τέλος της σοβιετικής περιόδου, το 1991, ο τότε πρόεδρος της ΕΣΣΔ Μιχαήλ Γκορμπατσόφ διέθεσε ένα τμήμα του κτιρίου στον Μπορίς Γέλτσιν, ο οποίος λίγο καιρό πριν είχε εκλεγεί πρόεδρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας (εντός των πλαισίων τότε της Σοβιετικής Ένωσης). Μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ και ως το 2008, η 14η πτέρυγα απέκτησε μεγαλύτερη δημοσιότητα καθώς εκεί πραγματοποιούνταν ανά τακτά χρονικά διαστήματα συνεντεύξεις Τύπου των προέδρων της Ρωσίας.
Μόνο με τη συμφωνία της UNESCO
Το γεγονός της κατεδάφισης του κτιρίου δεν εγείρει ιδιαίτερες αντιρρήσεις (δεν αποτελεί αρχιτεκτονικό μνημείο), ωστόσο, είναι πιθανό να ζημιωθεί η συνολική μορφή του Κρεμλίνου της Μόσχας, το οποίο συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO. Όπως ανέφερε στη RBTH ο γραμματέας Τύπου της Διεύθυνσης υποθέσεων του Προέδρου, Βίκτορ Χρέκοφ, προς το παρόν έχει ληφθεί μόνο η απόφαση να ανασταλούν οι εργασίες επισκευής, ενώ η κατεδάφιση θα πρέπει να συμφωνηθεί με την UNESCO.
Μπορεί άραγε να αναδημιουργηθεί η ακριβής μορφή των παλιών μοναστηριών; Ο συντονιστής της «Αρχιτεκτονικής εποπτείας», Ρουστάμ Αχματούλιν, θεωρεί πως για αυτό δεν υπάρχουν αρκετές πληροφορίες (δεν έχουν διασωθεί τα αρχιτεκτονικά σχέδια) και επομένως θα προκύψει μια κατά προσέγγιση αντιγραφή, δηλαδή όχι πιστοποιημένη ιστορικά. Ο γνωστός αρχιτέκτονας Μιχαήλ Λέικιν είναι σύμφωνος με τους συναδέλφους του, παρ’ όλα αυτά όμως, όπως ανέφερε στη RBTH, το παράδειγμα της επιτυχημένης ανασύστασης του ναού της Εικόνας της Θεοτόκου του Καζάν στην Κόκκινη πλατεία, ο οποίος κατεδαφίστηκε το 1936 και κατασκευάστηκε εκ νέου το διάστημα 1990-1993, δίνει μια άλλη διάσταση στο θέμα.

Τα μοναστήρια του Θαύματος και της Αναλήψεως ήταν από τα παλαιότερα της Ρωσίας, καθώς είχαν κατασκευαστεί το 1365 και το 1386. Ωστόσο, από τότε είχαν επανειλημμένα υποστεί καταστροφές και αποκαταστάθηκαν, επομένως αυτά είχαν χάσει την αρχική τους μορφή. Εν τω μεταξύ, αρκετοί αρχιτέκτονες υποστήριξαν την ιδέα της αποκατάστασης των μοναστηριών με βάση τις πολλές φωτογραφίες που έχουν διασωθεί. Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της Ένωσης αρχιτεκτόνων Μόσχας, Αλεξέι Μπαβίκιν, πρόκειται για κάτι απολύτως εφικτό και το οποίο δεν εμπεριέχει καμία δυσκολία, ακόμη και αν η ομοιότητα δεν προκύψει απόλυτα πλήρης.
Το Κρεμλίνο ως σημείο αναφοράς
Εναέριο πανόραμα
Μια πτήση πάνω από το Κρεμλίνο της Μόσχας
Κανείς δεν γνωρίζει προς το παρόν, πώς να εκλάβει τα λόγια του προέδρου της Ρωσίας. Το γκρέμισμα των κτιρίων, είτε θα γίνει, είτε όχι (εξαρτάται από την UNESCO), και τα μοναστήρια, είτε θα ανασυσταθούν, είτε όχι (το ζήτημα αυτό βρίσκεται για την ώρα στο ποιο πρώιμο στάδιο εξέτασης). Υπάρχει και η εναλλακτική εκδοχή, δηλαδή στη θέση της κατεδαφισμένης πτέρυγας (αν αυτό τελικά συμβεί) να δημιουργηθεί ένα αρχαιολογικό πάρκο, καλλωπίζοντας ταυτόχρονα τα απομεινάρια των παλαιών θεμελίων των δυο μοναστηριών.
Το σημαντικό, βρίσκεται αλλού. Το τμήμα του Κρεμλίνου, το οποίο άλλοτε δεν ήταν προσβάσιμο για το ευρύ κοινό, στο εξής δεν θα αποτελεί μέρος που θα εμπίπτει στους κανόνες ειδικών συνθηκών λειτουργίας. Πριν από λίγο καιρό πάρθηκε η απόφαση να ανοίξει για τους τουρίστες η πύλη του πύργου του Σωτήρος (Spásskaya Báshnya), από την οποία άλλοτε επιτρεπόταν η είσοδος μόνο στην προεδρική συνοδεία και στο χριστουγεννιάτικο δέντρο του Κρεμλίνου την πρωτοχρονιά. Προ ημερών, ο φρούραρχος του Κρεμλίνου, Σεργκέι Χλέμπνικοφ, ανέφερε ότι το τμήμα από τον πύργο Borovitskaya ως τον Tainitskaya θα ανοίξει για το κοινό. Το Κρεμλίνο «παραχωρεί» ένα τμήμα του, αφαιρώντας το ειδικό καθεστώς λειτουργίας του και μετατρέποντάς το σε χώρο για τουριστικές επισκέψεις.

Ντμίτρι Ρομέντικ

Πηγή:  gr.rbth.com