Η Παναγία η Στυλαρινή–Γιάτρισσα της Ιεράς Μονής Κουτλουμουσίου Αγίου Όρους

Η ιερή εικόνα της Παναγίας Στυλαρινής είναι έργο του 14ου αι. ανυπόγραφο. Αριστεροκρατούσα, ολόσωμη και ένθρονη η Θεοτόκος ακουμπά τα δεξιά ακροδάκτυλά Της ατό γόνατο του νήπιου Κυρίου σε ένδειξη ικεσίας, κατά συνήθεια ήδη αρχαιοελληνική.

Πρόκειται για την εφέστια εικόνα κουτλουμουσιανού μετοχίου, που δεν υφίσταται πλέον, κοντά στην κώμη Στυλάρι, από όπου η επωνυμία του εικονίσματος, του νησιδίου Μαρμαράς στην Προποντίδα. Οι κάτοικοι της νήσου και όλα τα κοντινά μέρη τιμούσαν ιδιαιτέρως τη Στυλαρινή, επειδή οι προσευχές μπροστά Της και τα τάματα στη χάρη Της παρείχαν τη γιατρειά ποικίλων ασθενειών που, ελλείψει γιατρών, αφθονούσαν τον καιρό εκείνο, ώστε η Παναγία προσαπόκτησε την επωνυμία Γιάτρισσα. Η πανήγυρη του μετοχιού γινόταν το Ι5αύγουστο και βαστούσε ως την Απόδοση της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.

Επειδή το διάστημα 1916-1920 τουρκικές διώξεις, με ενδιάμεσες μικροπεριόδους ειρήνης, ξέσπασαν κατά των χριστιανών της περιοχής, σήκωσαν την Παναγία από το μετόχι για περισσότερη ασφάλεια. Τη φιλοξενούσε στο σπίτι της η παρθένος Καλλιόπη Κατραμάδου με κάθε προφύλαξη. Για ν’ αποφευχθή το ενδεχόμενο να πέση σε τούρκικα χέρια και να βεβηλωθή, εντοιχίσθηκε στο σπίτι της κόρης και καλύφθηκε με τοιχοποιία η πρόσοψή Της. Η περισσή ευλάβεια της Καλλιόπης τοποθέτησε κανδήλα ακοίμητη έξω από την έγκλειστη Παναγία στον τοίχο, που όποτε συνέβαινε να σβήνη, ακούγονταν αόρατα χτυπήματα ως ειδοποίηση για ανανέωση της φλόγας.

Το 1923, υστέρα απ’ τον ξεριζωμό, η Καλλιόπη μεταφέρει την εικόνα στη Χαλκίδα και την παραδίδει στον κουτλουμουσιανό μετοχιάρη του Στυλαρίου μοναχό Αγαθάγγελο, ο οποίος την παραδίδει στη Μονή της μετανοίας του στον Άθωνα. Πολλά χρόνια μετά η φύλακας και συνοδός στην Ελλάδα της Στυλαρινής-Γιάτρισσας γίνεται μοναχή στην Εύβοια με το όνομα Θεοδοσία. Η Μονή Κουτλουμουσίου έχει εγκαθιδρύσει την εικόνα στο Καθολικό και την τιμά εορταστικά στις 15 Αυγούστου και το Σάββατο του Ακάθιστου.

14ος αι. Ανυπόγραφη Έφέστιος και θαυματουργός εικόνα