Απαντήσεις του Γέροντα Θεόφιλου

– Είπατε και τότε ακόμη, όταν έχουμε πειρασμούς, να πηγαίνουμε στην εκκλησία. Αν αισθανόμαστε ότι έχουμε πειρασμούς, άλλου είδους σκέψεις και δεν μπορούμε να συγκεντρωθούμε, τότε να συνεχίσουμε την ακολουθία ή να φύγουμε από αυτήν;Η λύση δεν είναι να φύγεις αλλά να βρεις να κάνεις κάτι άλλο, να αλλάξεις τις σκέψεις σου. Ο νους έχει την ιδιότητα να διασκορπίζεται και όλοι έχουμε τον πειρασμό να εγκλωβιστεί ο νους μας σε ενέργειες που δεν επιθυμούμε και σε σκέψεις που δε θα μπορούσαμε να φανερώσουμε οπουδήποτε και οποτεδήποτε. Όμως, το σημαντικό είναι να οδηγήσουμε το νου εκεί που πρέπει, ν’ απομακρύνουμε τους κακούς λογισμούς με τη βοήθεια των καλών λογισμών.– Όταν μας έρχεται νύστα;

Όταν νυστάζουμε, να κοιμόμαστε καλύτερα στο σπίτι, για να μη νυστάζουμε πλέον. Τι συμβαίνει σ’ αυτή την περίπτωση: Και σε μένα καμιά φορά έρχεται νύστα , τί να κάνω… Δε θα το ήθελα να νυστάζω, αλλά μου συμβαίνει, γιατί όταν δεν είμαι ξεκούραστος, δεν είναι δυνατόν να μη μου συμβεί. Όταν με ρώτησε ο π. Ιωαννίκιος Μπαλάν- ο Θεός να τον σκεπάζει- στις «Πνευματικές Συνομιλίες» τί κάνω για να διώξω την νύστα , του είπα ότι κοιμάμαι! Πιστεύω πως αυτό είναι το καλύτερο που μπορεί να κάνει κανείς, όταν θέλει να απομακρύνει την νύστα.
Όταν ήλθα εδώ στο μοναστήρι, οι πατέρες που ήταν τότε εδώ έλεγαν ότι έρχεται ο εχθρός και σου φέρνει ύπνο το βράδυ, για να μην μπορέσεις να προσευχηθείς. Ασφαλώς δε συμφωνούσα πάντοτε μ’ αυτή τη θέση, γιατί έλεγα ότι, αν ο εχθρός έρχεται το βράδυ, θα έπρεπε να έρχεται και το πρωί , γιατί και το πρωί προσευχόμαστε και ούτε το πρωί του αρέσει να προσευχόμαστε. Τότε γιατί δεν έρχεται το πρωί; Αυτό σημαίνει ότι δεν πρόκειται για το διάβολο, αλλά για κάτι άλλο, για την κούραση! Δε χρειάζεται να τα φορτώνουμε όλα στον διάβολο.
Στο χωριό μας ήταν μια γυναίκα η οποία , όταν της ερχόταν το βράδυ ο ύπνος κατά τα νυχτέρια, έλεγε: «Μου έρχεται ο ύπνος, στείλ’ τον Κύριε». Αν οι ύπνος είναι μια ευλογία του Θεού, τότε γιατί να μην μας τον στείλει; Καμιά φορά κοιμάμαι και όρθιος και όταν ξυπνάω , λέω στον εαυτό μου: «πού βρίσκομαι;». Βέβαια αυτό είναι μία αδυναμία. Αλλά σίγουρα δε θα με καταδικάσει ο Θεός γιατί κοιμήθηκα. Ίσως με καταδικάσει, γιατί δεν κοιμήθηκα αρκετά στο κελλί μου, αλλά ούτε και αυτό μπορεί πάντοτε να γίνεται.
Περισσότερο μου αρέσει η ακολουθία κατά την οποία είμαι ξεκούραστος, γιατί τότε είμαι σε θέση να παρακολουθώ, να θέτω τον εαυτό μου απέναντι στα λόγια της ακολουθίας και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Αλλά βέβαια εσείς οι φοιτητές δεν έχετε πρόβλημα, αφού κοιμόσαστε μέχρι να ξεκουραστείτε και ιδιαίτερα τώρα στις διακοπές… Όμως, να μην κοιμόσαστε την ώρα που θα πρέπει να βρίσκεστε στην εκκλησία, την Κυριακή δηλαδή. Να ξυπνάτε νωρίτερα, για να πάτε στην εκκλησία. Και, αν συμβεί να κοιμηθείτε κατά τη διάρκεια της ακολουθίας, να προσέξετε τις αγιογραφίες εδώ στην εκκλησία και ιδιαίτερα τις σκηνές της Κρίσεως κατά τη Δευτέρα Παρουσία, για να δείτε τι συμβαίνει με αυτούς που κοιμούνται στην ακολουθία.
Λέγαμε προηγουμένως ότι είναι πολύ σημαντικό πράγμα η συμμετοχή στη θεία λειτουργία. Όμως εγώ πιστεύω ότι το κέντρο ή το ύψιστο σημείο της θείας λειτουργίας είναι η θεία μετάληψη. Παρά ταύτα, πολλοί χριστιανοί συμμετέχουν στη θεία λειτουργία, χωρίς να μεταλάβουν. Είναι αλήθεια ότι δεν μπορείς να μεταλάβεις χωρίς κάποια προετοιμασία.

– Πιστεύετε ότι οι άνθρωποι που ζουν μέσα στον κόσμο εμποδίζονται από το να μεταλαμβάνουν ακόμη και για τις σκέψεις και για τα μικρά παραπτώματα και μάλιστα για μια μακρά περίοδο ετών; Πιστεύετε ότι αυτό είναι μία σωστή αντιμετώπιση;

Όχι! Υπάρχουν αμαρτήματα τα οποία οι άνθρωποι τα διαπράττουν μέσα από μία αμαρτωλή συνήθεια: για παράδειγμα, όσοι δεν έχουν τελέσει εκκλησιαστικό γάμο και ζουν μαζί σαν παντρεμένοι, αυτοί δεν μπορούν να μεταλάβουν. Έπειτα, υπάρχουν άνθρωποι που κάνουν κάποια πράγματα: έχουν εχθρούς, κάνουν απάτες και γενικά κάποια πράγματα που τους εμποδίζουν να πλησιάσουν το Θεό. Ο Απόστολος Παύλος αναφέρει καθαρά: «Δοκιμαζέτω δὲ ἄνθρωπος ἑαυτόν, καὶ οὕτως ἐκ τοῦ ἄρτου ἐσθιέτω καὶ ἐκ τοῦ ποτηρίου πινέτω• ὁ γὰρ ἐσθίων καὶ πίνων ἀναξίως κρίμα ἐαυτῶ ἐσθίει καὶ πίνει, μὴ διακρίνων τὸ σῶμα τοῦ Κυρίου. διὰ τοῦτο ἐν ὑμὶν πολλοὶ ἀσθενεῖς καὶ ἄρρωστοι καὶ κοιμῶνται ἱκανοὶ» ( Α΄ Κορ. 11, 28-30 ) .
Υπάρχουν πράγματα τα οποία δεν μπορείς να αγνοήσεις και πρέπει να τα έχεις υπ’ όψιν σου. Αλλά πιστεύω ότι θα μπορούσαν να μεταλάβουν πολλοί περισσότεροι άνθρωποι και πολύ πιο συχνά. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για ανθρώπους κάποιας ηλικίας που δε δεσμεύονται από κάποια αμαρτήματα, και μάλιστα άνθρωποι που τηρούν τις νηστείες. Εμείς δεν πρέπει να υποτιμήσουμε την θεία μετάληψη αλλά ούτε και να τη θεωρήσουμε ότι είναι μία ανταμοιβή γι’ αυτούς που ζουν μία εξαιρετική ζωή. Και τούτο γιατί, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας μας, η θεία κοινωνία δίνεται «εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν καὶ εἰς ζωὴν αἰώνιον». Όχι δηλαδή , διότι σου έχουν συγχωρηθεί οι αμαρτίες και έφτασες στην αιώνια ζωή, αλλά για να σου συγχωρηθούν οι αμαρτίες και να λάβεις την αιώνια ζωή.
Επομένως , η θεία μετάληψη είναι μία βοήθεια, όχι μια ανταμοιβή, με την έννοια ότι ο άνθρωπος αυτός έζησε εξαιρετικά και πρέπει «να του δώσουμε τη θεία μετάληψη». Οι άνθρωποι πρέπει ν’ αναλογίζονται ότι η θεία μετάληψη είναι δώρο του Θεού και να μεταλαμβάνουν με αυτό το φρόνημα. Όχι δηλαδή να μεταλαμβάνουν , όπως συμβαίνει στις μέρες μας, ακόμη και με τη νοοτροπία «άντε, ας μεταλάβουμε!» .
Να ξέρετε, εγώ γενικά δεν προτρέπω ανθρώπους να μεταλαμβάνουν, αλλά να εξομολογούνται. Και βέβαια δεν εξομολογούνται! Και τότε, αφού δεν εξομολογούνται, σημαίνει ότι δεν τους ενδιαφέρει ούτε η θεία μετάληψη. Οι άνθρωποι, όταν δεν έχουν καλή διάθεση, όταν δεν ενδιαφέρονται γενικά γι’ αυτό το θέμα, τότε γιατί να τους προσφέρουμε και αυτή την ευκαιρία, αυτή τη δυνατότητα; Μόνο και μόνο γιατί αρέσει σε μένα;