Τα ιερά άμφια (ΙΙ)

Καθένα από τα ιερά άμφια, όπως και καθετί στη λατρεία μας, έχει έναν ιδιαίτερο συμβολισμό. Αυτό που όλοι βλέπουμε και γνωρίζουμε, χωρίς το οποίο ο πρεσβύτερος ή ο επίσκοπος δεν έχει τη χάρη να τελέσει κανένα μυστήριο ή οποιαδήποτε άλλη τελετή είναι το επιτραχήλιο (πετραχήλι), που συμβολίζει τη Χάρη του Θεού, που χορηγείται στον ιερέα, και τον ζυγό του Χριστού.

Κατά την τέλεση του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας ο ιερέας – πρεσβύτερος φοράει πρώτα το ολόσωμο λευκό φαρδύ ένδυμα, που λέγεται στιχάριο και συμβολίζει την περιβολή των αγγέλων και το Φως του Χριστού. Μετά φορά τη ζώνη, που συμβολίζει την πνευματική δύναμη, τα επιμάνικα, που συμβολίζουν τα δεσμά με τα οποία δέθηκε ο Κύριος, το επιγονάτιο, που συμβολίζει το λέντιο που φόρεσε ο Κύριος όταν έπλυνε τα πόδια των μαθητών του και το φαιλόνιο, που συμβολίζει τη χλαμύδα που του φόρεσαν για να τον εμπαίξουν.

Ο επίσκοπος επιπλέον φοράει το ωμοφόριο, που συμβολίζει το χαμένο πρόβατο που παίρνει ο Κύριος στους ώμους του για να το σώσει, δηλαδή καθέναν από μας, και κρατάει την ποιμαντορική ράβδο που συμβολίζει την ποιμαντική εξουσία του επισκόπου (ποιμένας είναι ο βοσκός, ποιμαντική εξουσία: ο επίσκοπος σαν το βοσκό φροντίζει, προστατεύει και οδηγεί τους πιστούς).

Στα άμφια του επισκόπου διακρίνουμε ένα φαρδύ και ριχτό ρούχο, που ονομάζεται σάκος. Ακόμη, στις περισσότερες ακολουθίες, έχει στο κεφάλι του τη μίτρα, που μοιάζει με κορόνα. Τα δύο αυτά εξαρτήματα δεν αποτελούσαν από παλιά μέρη των αμφίων. Ήταν σύμβολα εξουσίας των βυζαντινών αυτοκρατόρων. Μετά την άλωση της Πόλης, παραχωρήθηκαν ως σύμβολα εξουσίας στον Πατριάρχη, που ορίσθηκε και ως ηγέτης των υποδούλων. Με τον καιρό πέρασαν στην καθιερωμένη ενδυμασία των επισκόπων, οι οποίοι μάλιστα στις διάφορες ακολουθίες κάθονται στο Δεσποτικό, που κατά τη βυζαντινή εποχή ήταν η θέση του αυτοκράτορα, ο οποίος έφερε και τον τίτλο του “δεσπότη”. Σήμερα όλα αυτά τα στοιχεία ανήκουν στην εκκλησιαστική παράδοση.