Η Παναγιά μαζί μας

π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης

α) Γίνεται ευρύτερα αποδεκτό, ότι ο λαός μας ευλαβείται ι­διαί­τερα την Παναγία. Το γεγονός αυτό αποδεικνύεται τόσο από το πλήθος των Ιε­ρών Προσκυνημάτων, των Ιερών Ναών και Μοναστηριών που έχουν κτι­σθεί προς τιμήν της και κοσμούν τη νησιωτική και ηπειρωτική Ελλάδα, ό­σο και από τις σωζόμενες θαυμάσιες εικόνες της που έχουν φι­λο­τε­χνήσει διά­φοροι αγιογράφοι και γίνονται πόλος έλξης χι­λιά­δων προ­σκυνητών.

β) Παράλληλα, εκτός από τους μεγάλους μελωδούςτης Εκκλησίας που έχουν στιχουργήσει θεσπέσιους ύμνους προς τιμήν της,καινεοέλ­λη­νες κοσμικοί ποιητές, που ανήκουν σεδιαφόρους ιδεολογικούς χώ­ρους, έχουν α­ναφερθεί στο άγιο όνομά της. Λ.χ. οΟδυσσέας Ελύτης συνέταξε «Το ΄Α­ξιονεστι», το οποίο όπως έχει γραφεί, είναι «προσανατολισμένο θε­μα­­­τι­κά και ρυθμικά στην εκκλησιαστική μας υμνογραφία και ειδικό­τε­ρα σ΄ ε­κείνη που έχει την προσευχητική αναφορά της στο πρό­σωπο της Πα­­ναγίας». Παρά τις ενστάσεις για την επιφανειακή σχέση του Ελύτη με τη χριστιανική γραμματεία είναι χαρακτηριστικοί και οι παρα­κάτω ικετευ­τι­κοί στί­χοι του:

«΄Ελα Κυρά και Παναγιά

με τ΄ αναμμένα σου κεριά

Δώσε το φως το δυνατό

Στον ΄Ηλιο και στο Θάνατο».

γ) Επίσης, ο Κώστας Βάρναλης σε ένα ποίημά του, που τραγούδησε ο Νίκος Ξυλούρης, και επιγράφεται«Οι πόνοι της Παναγίας», την παρου­σιά­ζει να μιλά στον Μονογενή της, όπου μεταξύ άλλων του λέει:

«Θεριά οι ανθρώποι, δεν μπορούν το φως να το σηκώσουν.

Δεν είναι αλήθεια πιο χρυσή σαν την αλήθεια της σιωπής.

Χίλιες φορές να γεννηθείς, τόσες να σε σταυρώσουν».

δ) Επιπλέον, υπάρχει κι ένας ξεχωριστός τό­πος, ο οποίος είναι ε­ξο­λο­­κλή­ρου αφιερωμένος στην Κυρία Θεοτόκο. Κι αυτός είναι το «Περι­βόλι της Πα­­­­ναγίας», το ΄Αγιον΄Ορος, από όπου τις τελευταίες μέρες έ­φθα­­σε στη Θεσ­σα­λονίκη η «εφέστιος» θαυματουργήεικόνα του «’Αξι­ονΕστιν». Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα κειμήλια της Αγιορεί­τι­κης Πο­λι­τείας που ο λαός της Θεσσαλονίκης υποδέχθηκε με δέος και σε­βα­σμό.Υπολογίζεται, ότι καθημερινά φθάνουν στην Εκκλησία του με­γα­λομάρτυρος Δη­μη­τρίου, για να προσκυνήσουν τα ιερά λείψανα του αγίου και την εικόνα του «΄Αξιον Εστίν» 10 με 12 χιλιάδες προσκυνητές.

ε)΄Αν­­θρωποι κάθε ηλι­κίας, άνδρες, γυναίκες, νέοι, ηλικιωμένοι και παιδιά α­πό τη Θεσσαλονίκη, την υπόλοιπη Ελλάδα και το εξωτερικό προστρέ­χουν ευλαβικά και αποθέτουν τους καημούς και τις εν­δό­μυχες προσευχές τους στην Μη­τέρα του Κυρίου και ελπίδα των χρι­στια­νών. Κι αυτή η σχέση του γένους με την Πα­ναγία έχει βαθιές ρίζες, που ανάγονται στους πρωτοχριστιανικούς χρό­νους και κορυφώνονταιστο Βυζάντιο. Ενδεικτικά δείγματα της στενής και διαχρονικής αυτής σχέσης αποτελούν ο Ακάθιστος ΄Υμνος και οι Πα­ρα­κλητικοί Κανόνες, που είναι από τα πιο δημοφιλή κείμενα της Εκκλησίας μας.

στ) Αλλά και οι αγωνιστές του 1940 αισθά­νο­νταν την παρουσία και την προστασία της Παναγίας ακόμη και στο μέτωπο. Διότι προφανώς πο­λε­μού­σαν από φιλότιμο, αφού ανα­γκά­σθη­καν να υπερασπισθούν την ελευ­θερία και το δίκαιο.Απαντώντας σε κάποιους που ρώτησαν τον Γέροντα Παΐσιο, για­τί η Παναγία δεν έκανε θαύμα στην Τήνο την ημέρα της μνήμης της, όταν οι Ιταλοί ανατίναξαν την “΄Ελλη”, είπε ότι Εκείνη, «έκανε μεγαλύτερο θαύμα. Το τίναγμα της “΄Ελ­λης”προ­κά­λε­σε την αγα­νάκτηση των Ελλήνων. Κατάλαβαν οι ΄Ελ­λη­νες ότι οι Ιταλοί δεν σέβονται τίποτε και αγανάκτησαν, οπότε μετά τους έ­διωξαν φω­νά­ζο­ντας “αέρα”. Αλλιώς θα έλεγαν:“ Και αυτοί θρησκεύουν· είναι φίλοι μας”. Δεν θα κα­ταλάβαιναν την ασέβεια των Ιταλών».

ζ) Σε κάθε ε­πο­χή η Παναγία γίνεται καθρέπτης των μοναχών και στήριγμα των κληρικών. Παραμυθεί τους απελπισμένους, συντρο­φεύει τους μο­να­­χι­κούς, εν­θαρ­ρύνει όσους «πεινούν και διψούν» για τη δι­καιο­σύνη, α­ντα­­πο­κρί­νε­ται μυστικά στα αιτήματα των μανάδων καιεμπνέει με το παράδειγμα του βίου της όσους με άδολη καρδιά εύχονται «η Πα­να­γιά μαζί μας».