Η ευκολία για τη σωτηρία των λαϊκών και των μοναχών
21 Σεπτεμβρίου 2013
Ιερομονάχου Σάββα Αγιορείτου
Η ΣΩΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΣΤΟ ΜΟΝΑΧΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΟ ΓΑΜΟ
Η ευκολία για τη σωτηρία των λαϊκών και των μοναχών.
Οι εντολές, οι θεραπευτικές πρακτικές της ορθόδοξης Εκκλησίας, οι οδηγίες του ορθού βίου, που μας δόθηκαν από τον Κύριο, είναι κοινές για όλους (και για τους μοναχούς και για τους λαϊκούς). Εάν υπάρξει βούληση, επιθυμία και μετάνοια, μπορούν όλοι να καθαρθούν, να φωτιστούν και να θεωθούν δια της Θείας Χάριτος. Όλοι μπορούν να επιτύχουν την θεραπεία· οι «εν τω κόσμω» λίγο δυσκολώτερα σε σχέση με τους μοναχούς λόγω των περισσότερων πειρασμών.
Ιδιαίτερα οι έγγαμοι θα έχουν μεγαλύτερη δυσκολία αφού, σύμφωνα με τον Απόστολο Παύλο: «θα έχουν θλίψεις στην σάρκα»133. Για το λόγο αυτό,επειδή λυπάται134 τους ανθρώπους μας συνιστά την παρθενία-αγαμία135, χωρίς όμως να την επιβάλλει. Με την σύστασή του ο Άγιος Απόστολος δεν υπονοεί ότι δεν θα σωθούν οι έγγαμοι.
«Τι λοιπόν» ερωτά ο ιερός Χρυσόστομος «οι έγγαμοι θα απωλεσθούν όλοι; Δεν λέγω αυτό, αλλά ότι θα χρειασθεί να καταβάλουν μεγαλύτερους κόπους, εάν θέλουν να σωθούν, λόγω της παρούσας ανάγκης»136.
Η συσσωρευμένη κακία στον κόσμο δυσκολεύει τους αγωνιζομένους για την σωτηρία τους, ενώ αντίθετα βοηθεί πολύ στη σωτηρία η αναχώρηση και η μοναχική ζωή.
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς επίσης, μιλώντας για την καρδιακή καθαρότητα, λέει ότι και οι έγγαμοι μπορούν να την επιμεληθούν, αλλά φυσικά με περισσότερη δυσκολία.
Η ύπαρξη πολλών εγγάμων Αγίων στην Παλαιά και Καινή Διαθήκη, που είχαν νοερά προσευχή, όπως η προφήτις Άννα, δείχνει πως όλα τα στοιχεία που συγκροτούν την ορθόδοξη πνευματικότητα είναι δυνατόν να τα βιώσουν και οι έγγαμοι. Η προφήτις Άννα, μητέρα του προφήτου Σαμουήλ, είχε την νοερά προσευχή μέσα στην καρδιά της και προσευχόταν τόσο αφοσιωμένα κατά την διάρκεια του μεγάλου της πόνου, ώστε την εξέλαβαν για μεθυσμένη.
Κατά την ορθόδοξη πνευματικότητα, οι άνθρωποι δεν χωρίζονται σε άγαμους και έγγαμους, ούτε σε μοναχούς και «κοσμικούς». Διακρίνονται σε ανθρώπους που έχουν το Άγιο Πνεύμα ενεργό μέσα τους και σε ανθρώπους που δεν Το έχουν ενεργό. Οι πρώτοι, οι έχοντες ενεργό το Άγιο Πνεύμα λέγονται και είναι κατά κυριολεξία, πνευματικοί άνθρωποι.
Όλοι οι άνθρωποι είναι δυνατόν να εφαρμόσουν –καθοδηγούμενοι από Πνευματικό Πατέρα– τις εντολές του Θεού. Όλοι, αν θέλουν μπορούν να βιώσουν την ορθόδοξη πνευματικότητα και να αποκτήσουν «γεγυμνασμένα πνευματικά αισθητήρια»137. Δεν υπάρχουν αριστοκράτες και πληβείοι, προνομιούχοι και μη, στην Ορθόδοξη Παράδοση.
Πνευματικός άνθρωπος είναι εκείνος που μετέχει των ενεργειών του Αγίου Πνεύματος, εκείνος που είναι ναός του Αγίου Πνεύματος. Δεν πρόκειται για μία αφηρημένη συναισθηματική η διανοητική πνευματικότητα. Ο κατ’ εξοχήν φορέας της ορθοδόξου πνευματικότητος είναι ο Άγιος138, ο οποίος αποκαλύπτεται με την διδαχή, με τα έργα του και τα άγια λείψανά του. Ο μη πνευματικός, ο στερημένος των ενεργειών του Αγίου Πνεύματος, λέγεται ψυχικός η σαρκικός άνθρωπος139. Όλοι οι άνθρωποι είτε λαϊκοί, είτε μοναχοί μπορούν να σωθούν αρκεί να γίνουν πνευματικοί άνθρωποι.
Απόσπασμα από το βιβλίο:«Τα ασκητικά της Ενορίας» (Ιερομονάχου Σάββα Αγιορείτου) που συν Θεώ θα εκδοθεί σύντομα
133Α Κορ. 7, 28: «θλίψιν δε τη σαρκί έξουσιν οι τοιούτοι».
134Ο.π.: «θλίψιν δε τη σαρκί έξουσιν οι τοιούτοι, εγώ δε υμών φείδομαι».
135Α Κορ. 7, 7: «θέλω δε πάντας ανθρώπους είναι ως και εμαυτόν»·
136 Ιερού Χρυσοστόμου, Προς τους πολεμούντας τον μοναχικόν βίον Γ , ΕΠΕ, τομ. 28, σελ. 549.
137 Εβρ. 5, 14: «πας γαρ ο μετέχων γάλακτος άπειρος λόγου δικαιοσύνης, νήπιος γαρ εστιν· τελείων δε εστιν η στερεά τροφή, των δια την έξιν τα αισθητήρια γεγυμνασμένα εχόντων προς διάκρισιν καλού τε και κακού».
138 Πρβλ. Πρωτοπρ. Γεωργίου Μεταλληνού, Η ταυτότητα του Αγίου, http://www.alopsis.gr/modules.php?name=News&file=article&sid=1566
139 Πρβλ. http://www.gonia.gr/gonia.php?article=1977&PHPSESSID=6529eda2f1aed42dfa90e62829132807.
