Στις 29 Ιουνίου 1867 γίνεται η θεμελίωση (1867) και τα εγκαίνια (1900) του Ιερού Ναού της Σκήτης Αγίου Ανδρέα

 

Τη 16^η Ιουνίου του 1900 ετελέσθησαν τα εγκαίνια του Μεγάλου Καθολικού της Σκήτης του αγίου Ανδρέου ή του Ρωσσικού Σεραγίου, καθ’ ά γράφουσιν οι Ρώσσοι πατέρες ότι είχον την ευτυχίαν να ίδωσι τα εξοχώτερα και επισημότερα πρόσωπα της προσφιλεστάτης αυτών πατρίδος. Προ 33 ετών ακριβώς τη 16^η Ιουνίου 1867 έθετο τον θεμέλιον λίθον η Α. αυτοκρατορική Υψηλότης, ο Μέγας Δουξ Αλέξιος Αλεξάνδροβιτς (φωτ. 1), ήδη δε δι’ επιστολής αυτού προς τον Δικαίον αυτής Αρχιμανδρίτην Ιωσήφ (φωτ. 2) εδήλωσεν, ότι μετά λύπης δεν θα δυνηθή να παρευρεθή εις άγιον Όρος κατά την ημέραν των εγκαινίων και ότι θ’ αντιπροσωπευθή υπό του αντιναυάρχου του στόλου της Μεσογείου Αλεξίου Αλεξίεβιτς Βιρίλεβ, όστις και αφίκετο εις άγιον Όρος μετά τριών πολεμικών πλοίων. Μετά τούτου δε εκ μέρους του υπουργού των εξωτερικών Πρίγκηπος Μιχαήλ Νικολάβιτς Μουράβιεφ, εγγόνου του κτίτορος της Σκήτης Ανδρέου Νικολάεβιτς Μουράβιεφ (φωτ. 3), αφίκετο και ο εν Κωνσταντινουπόλει πρέσβυς Ιωάννης Αλεξίεβιτς Ζηνόβιεφ μετά του προσωπικού της πρεσβείας επί δυο κανονιοφόρων του «Μαυροθαλασσίτου» και της «Κολχίδος» τη 14^η Ιουνίου εις Δάφνην, χαιρετισθείς υπό των λοιπών πολεμικών δια των συνήθων κανονιοβολισμών. Ενταύθα δε είχον κατέλθη ο τε Πρωτεπιστάτης μεθ’ ενός αντιπροσώπου και του αρχιγραμματέως, όπως προσφωνήσωσι την Α. εξοχότητα, τον πρέσβυν, και ο υποδιοικητής του αγίου Όρους. Εκ Δάφνης όμως παρέλαβον αυτόν αντιπρόσωποι της Μονής του Ρωσσικού αγίου Παντελεήμονος, εν η μεταβάντα υπεδέχθη αυτόν ο κλήρος και οι πατέρες μετά ανημμένων λαμπάδων εν μέσω αψίδων δαφνοστολίστων. Κατά την υποδοχήν δ’ αυτού ταύτην παρήν και ο της ρωσσικής Σκήτης του Προφήτου Ηλιού Δικαίος, όστις παρεκάλεσε τον πρεσβευτήν, ίνα μεταβή εκείσε προς κατάθεσιν του θεμελίου λίθου του έτι οικοδομουμένου μεγαλοπρεπούς Καθολικού αυτής, όπερ και εγένετο τη επομένη (15^η), προσκληθέντος και του πρώην Κωνσταντινουπόλεως Ιωακείμ Γ΄(φωτ. 4), όστις ετέλεσε τον νενομισμένον αγιασμόν και ανέγνω τας συνήθεις ευχάς προς εμπέδωσιν αδιάσειστον και αιώνιον του Ναού.
…….Πάσαν την θρησκευτικήν τελετήν μετά αγρυπνίας και λειτουργίας των εγκαινίων του Καθολικού της Σκήτης του αγίου Ανδρέου ετέλεσεν ο αυτός Ιωακείμ Γ΄, συλλειτουργούντων ενός Ρώσσου Επισκόπου, 36 Ιερομονάχων, 2 Αρχιμανδριτών και 10 Ιεροδιακόνων. Κατά ταύτην δε παρήν και ο Πρύτανις της εν Μόσχα πνευματικής ακαδημίας Αρσένιος Επίσκοπος Βαλοκολάμης, αφικόμενος μετά δύο καθηγητών της ακαδημίας και του βοηθού του επιθεωρητού αυτής, δύο Ιερομονάχων της Λαύρας του αγίου Σεργίου, ενός Αρχιδιακόνου και πεντακαίδεκα σπουδαστών της εν Μόσχα ακαδημίας, οίτινες άπαντες, καθώς και οι λοιποί επίσημοι ξένοι, παρέμειναν επί δύο ημέρας εν τη Σκήτη. Ο ρηθείς Επίσκοπος Αρσένιος, όστις εγένετο δεκτός εν τω Καθολικώ κατά το ειωθός, ψαλείσης εκτενούς και πολυχρονισθείς, απήγγειλε λόγον, εν ω προέτρεπε τους πατέρας, όπως μεριμνήσωσι και εν τω μέλλοντι περί της ευνομίας και της ανθηρότητος της Σκήτης, την οποίαν επεσκέφθη μεν ως σπουδαστής τω 1883, επαναβλέπει δε ήδη προαχθείσαν μετά του νεοδμήτου Καθολικού και της παγκάλου θέας των κτιρίων αυτής. Μετά τινας δε προτροπάς υπέρ ψυχικής σωτηρίας, κατέληξεν ειπών, να υπομένωσιν εν τω Σεραγίω, όπερ σημαίνει κεκαλλωπισμένον ανάκτορον, και καλλωπίσωσι τας εαυτών ψυχάς δι’ όλων των αγαθών έργων και ούτως αξιωθώσι τοις κατοικίας του Τρισυπόστατου Θεού. Μετά μικρόν δ’ αφίκετο και ο Πατριάρχης Ιωακείμ Γ΄. Σημειωτέον δ’ ότι προ της τελέσεως των εγκαινίων (τη 14^η Ιουνίου) ήλθον ενταύθα και αντιπρόσωποι της κυριάρχου Μονής του Βατοπαιδίου, οίτινες προσήνεγκον τη υποτελεί Σκήτη αρχαίαν εικόνα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.

…….Τη 15^η δ’ αφίκετο εν τη Σκήτη και ο πρέσβυς Ζηνόβιεφ μετά του συμβούλου της Πρεσβείας, του διερμηνέως, του δευτέρου γραμματέως, του τρίτου διερμηνέως και λοιπών· περί δε την εσπέραν κατέφθασεν ο αντιναύαρχος του στόλου της Μεσογείου Βιρίλεφ μετά 35 επιτελών αξιωματικών.  Ολίγον δε μετά ταύτα αφίκοντο αντιπρόσωποι της Μονής του Ρωσσικού, προσενεγκόντες εικόνα του Μεγαλομάρτυρος Παντελεήμονος μετ’ επιστολής προς τον Δικαίον της Σκήτης συγχαρητηρίου, ους υπεδέχθησαν μετά εξαπτερύγων και εικόνων, προπορευομένου μεν του Δικαίου μετά Σταυρού και ραίοντος δι’ αγιασμού, διαιρεθέντων δε των πατέρων της Σκήτης εις δύο στίχους. Εν τω νεοδμήτω τούτω Ναώ ετελέσθη πάραυτα εκτενής υπέρ του αυτοκράτορος πασών των Ρωσσιών Νικολάου Αλεξάνδροβιτς, πάσης της αυτοκρατορικής οικογενείας και πάντων των επισκεπτών· μετά δε τον πολυχρονισμόν ο αντιναύαρχος προσελθών απηύθυνε προς τον Δικαίον της Σκήτης βραχείαν προσφώνησιν ειπών, ότι αφίκετο εν τη Μονή (Σκήτη) τη εντολή του γενικού ναυάρχου παντός του ρωσσικού πολεμικού στόλου της Αυτού αυτοκρατορικής Υψηλότητος του Μεγάλου Δουκός Αλεξίου Αλεξάνδροβιτς, ευδοκήσαντος ίν’ αντιπροσωπεύση αυτόν κατά την καθιέρωσιν του νεοδμήτου τούτου Καθολικού. Προς τούτο δ’ αφίκοντο εκ Θεσσαλονίκης μεν ο γενικός εν Μακεδονία Ρώσσος πρόξενος Νικόλαος Αλεξάνδροβιτς Ιλαριόνωφ, εκ Καβάλλας δε ο Ρώσσος υποπρόξενος Βουλγαρίδης (Έλλην).
…….Εκ του μνησθέντος πολυπληθούς και εξόχου προσωπικού της πρεσβείας, της εμφανίσεως πολεμικών πλοίων, της ανόδου των πληρωμάτων εις την Σκήτην και της αναρτήσεως του ρωσσικού αυτοκρατορικού θυρεού κατά την τέλεσιν εγκαινίων ρωσσικού Ναού εν αγίω Όρει, αριδήλως καταδείκνυται ότι ταύτα πάντα ετελέσθησαν προς τεκμηρίωσιν της εν αγίω Όρει επικρατήσεως του ρωσσικού στοιχείου ενώπιον των πεπολιτισμένων ομμάτων και των νοσηράς καταστάσεως Ελλήνων Μοναχών…
…….Εν λεπτομερεία εκτυλίξαντες τα γεγονότα ταύτα δεν οφείλομεν να παραδράμωμεν την οικτράν περιφρόνησιν, ην απέδοσαν οι Ρώσσοι τοις ημετέροις αντιπροσώποις της ιεράς Κοινότητος. Και εν μεν τη ειρημένη Σκήτη απέκλεισαν αυτούς της τραπέζης, ενώ εις τους των Σλαυϊκών Μονών αντιπροσώπους είχον παραχωρήση θέσιν, εν δε τω λιμένι της Δάφνης, επειδή εγνώσθη ότι η αποβίβασις του Ρώσσου πρεσβευτού θα εγίνετο εις την του Ρωσσικού, επί τη αιτήσει αυτών προς τον αντιπρόσωπον της Μονής του Ρωσσικού, τον προς παραλαβήν των επισήμων ξένων αποσταλέντα, όπως μεταβώσι και ούτοι εις την ρηθείσαν Μονήν και προϋπαντήσωσιν αυτόν, ως έθος, και προσφωνήσωσιν, ούτος έδωκε την εξής αβροτάτην απάντησιν ότι: «δεν έχουσι χώρον προς διαμονήν των εν τη Μονή αυτών». Τούτου ένεκεν και η επιτροπή απήλθεν άπρακτος εις Καρυάς.