«Των οικιών ημών εμπιπραμένων, ημείς άδομεν»(1)

Της Ζήνας Λυσάνδρου Παναγίδη

Φιλολόγου

Αυτή η φράση του Θουκυδίδη τριγυρνά όλον αυτόν τον καιρό στο μυαλό μου, όταν βλέπω και ακούω  όλη την κουστωδία που  παρελαύνει από τις τηλεοράσεις  και εκστομίζει φληναφήματα και πομπώδεις λόγους. Δεν καταλαβαίνουν όλοι αυτοί και κάποιες κυρίες, που είναι μονίμως θυμωμένες και εριστικές, ότι τα πράγματα είναι πολύ-πολύ σοβαρά;

«Οι καιροί ου μενετοί»,(2) φίλτατοι συμπατριώτες και συμπατριώτισσες. Η κατάσταση δεν σηκώνει άλλη αναβλητικότητα. Αρκούν τα «ήξεις αφίξεις» των τελευταίων χρόνων. Ο κόμπος έφτασε στο κτένι.     «Ουκέτι καιρός», δηλ. δεν υπάρχει πια καιρός, πρέπει να σώσουμε την πατρίδα μας. Κι όπως έλεγαν και οι αρχαίοι Λατίνοι: « Salus patriae,suprema lex esto», δηλαδή η σωτηρία της πατρίδας, ας είναι ο υπέρτατος νόμος. Ξεπεράσαμε το «Ούπω καιρός», που σημαίνει ότι δεν είναι ακόμη καιρός, με λίγα λόγια υπάρχει ακόμη καιρός. Τώρα, δεν υπάρχει καθόλου καιρός.

Βέβαια, ποιος σήμερα καταλαβαίνει, τέτοια λόγια; Άσχετο, αν αυτά τα λόγια τα είπε ο Θαλής ο Μιλήσιος,(3) ο μέγας αυτός φιλόσοφος επιστήμονας! Με τα Αρχαία Ελληνικά θα ασχολούμαστε τώρα; Τα Αρχαία Ελληνικά δεν συνάδουν με τη χρησιμοθηρική αντίληψη της εποχής μας, άσχετα, αν μόνο αυτά μορφώνουν πραγματικά.

Αυτά, ειδικά, μέσα στον ορυμαγδό του νεοπλουτισμού και της αποθέωσης της ξενόφερτης υποκουλτούρας, της θεοποίησης των οικονομικών αξιών και της τεχνικής, μόνο χλεύη προκαλούν στους idiots savant, κατά τους Γάλλους, που δεν έχουν ορίζοντα και φαντασία, τους στυγνούς τεχνοκράτες.

Προς Θεού, δεν είναι όλοι οι τεχνοκράτες το ίδιο. Αναφερόμαστε σε αρκετούς μικροανθρωπάκους, χωρίς μόρφωση και σφαιρική παιδεία, αριβιστές, συβαρίτες,(4) και αβδηρίτες (5)που για χρόνια κομπορρημονούσαν,(6), κορδακίζονταν (7) και ασχημονούσαν, συσσωρεύοντας πλούτο «αβρόχοις ποσί», που απένειμαν τίτλους πριγκιπικούς και μισθούς ηγεμονικούς στους εαυτούς τους, νομίζοντας ότι είναι απόγονοι βαρώνων, πριγκίπων και φεουδαρχών.

Να πού μας οδήγησαν, αγαπητοί μου συμπατριώτες, η διαφθορά, η υπερβολική προσήλωση σε κίβδηλες αξίες και ο πιθηκισμός των ξένων προτύπων. Καιρός για ενδοσκόπηση. Καιρός για επιστροφή σε παραδοσιακές αξίες που μας κληρονόμησαν οι αγράμματοι παππούδες μας που μύριζαν χώμα. Καιρός να στραφούμε από το άτομο στο πρόσωπο, που τείνει στην αυτοπραγμάτωση, στην τελείωση. Να στραφούμε από το εγώ, στο εσύ. Κοινωνία προσώπων χρειάζεται η ανθρωπότητα.

Αναντίρρητα, η Παράδοσή μας, μας διέσωσε τέτοια σχεδία βίου. Η ανθρωπιστική μας παιδεία δημιουργεί ανθρώπους ελεύθερους, αυτόνομους, per se, με ηθικές αξίες και πνευματικότητα, με δημοκρατικές ευαισθησίες, ενσυναίσθηση, ευγένεια και αρχοντιά ψυχής.

Ας διευρύνουμε το εγώ μας για να χωρέσει και τους άλλους, για να επικοινωνήσει με το εσύ, που είναι, σύμφωνα με τον Πλάτωνα «έρωτας και ήμερος αθανασίας». Ουσία, εξάλλου, του προσώπου είναι η ελεύθερη βούληση, η αυθυπέρβαση, σύμφυτη με την ελευθερία. Έτσι, ελεύθεροι από πάθη και μικρότητες, από μανία για επίδειξη και επικράτηση έναντι των άλλων, ας σκεφθούμε ότι η πλούσια και αληθινή χαρά της ζωής δεν προέρχεται «από αυτά που έχουμε, αλλά από αυτά από δίνουμε».(Μιχαλάκης Μαραθεύτης)

Ας στραφούμε όλοι στην κουλτούρα της αλληλεγγύης και της δωρεάς. Μόνο ενωμένοι, θα τα καταφέρουμε να ξεπεράσουμε και αυτές τις συμπληγάδες της Ιστορίας, όπως κάναμε τόσες χιλιάδες χρόνια. Γιατί, όπως μας εμψυχώνει και ο νομπελίστας ποιητής μας, ο Ελύτης: «Είμαστε οι Έλληνες. Είμαστε από καλή γενιά». Θα τα καταφέρουμε και τούτη τη φορά. Αρκεί να θυμηθούμε και λίγο τον Θεό, να προσευχηθούμε να μας λυπηθεί και να έρθει αρωγός στα δύσκολα που έρχονται.

Παραπομπές:

1)«Των οικιών υμών εμπιπραμένων, υμείς άδετε».

Λέγεται όταν συμβαίνει σε κάποιον κάποια καταστροφή και αυτός τραγουδά, αδιαφορεί παντελώς, ασχολείται με ασήμαντα πράγματα, ενώ έχει πολύ σοβαρότερα να αντιμετωπίσει.

(2) «Οι καιροί ου μενετοί». Σημαίνει ότι οι καιροί, οι ευκαιρίες δεν περιμένουν.

(Θουκυδίδης, 460-394 π.Χ., Αθηναίος ιστορικός)

(3)Θαλής ο Μιλήσιος, ένας από τους επτά σοφούς της Αρχαίας Ελλάδας. Η μητέρα του, όταν ήταν νέος, τον πρότρεπε να παντρευτεί. Αυτός της απαντούσε “ούπω καιρός”, δηλ. “δεν είναι ακόμη καιρός”. Όταν γέρασε και η μητέρα του του έλεγε το ίδιο πράγμα, απαντούσε: “Ουκέτι καιρός”, δηλ. “Πέρασε πια ο καιρός”.