Η Αγία Αργυρή η Νεομάρτυς εκ Προύσσης (1688 – 5 Απριλίου 1721)

Απολυτίκιον

Ήχος δ’. Ταχύ προκαταλαβε

Τυραννους κατήσχυνας εν τοις βασανοις σεμνή, δειχθείσα πολύαθλε ώσπερ αδαμας στερρός,Χριστού μαρτυς ενδοξε, εδειξας εναθαλούσα προς Χριστόν τον Σωτήρα, ερωτα τε και ζήλον και ακόρεστον πόθον, δι’ ο σε Αργυρή, Αυτός αξίως εδόξασε.

Είχε αληθινά η Αργυρή, σαν αλλη Χαναναία πίστη, είχε φρονιμαδα, είχε ταπεινοφροσύνη. Αλλά, αν έλειπε από την καρδιά της η επιμονή, δεν θα εκέρδιζε τον Παράδεισο. Υπέμεινε σταθερή και ασάλευτη στον σκοπό της, αν και βρήκε πολλές δυσκολίες στη ζωή της, και για τούτο ενίκησε και επέτυχε αυτό πού ποθούσε, δηλαδή να γίνει το θέλημα του Θεού. Η επιμονή στα καλά έργα είναι αρετή, τόσο αναγκαία, ώστε χωρίς αυτή, κανείς δεν απολαμβάνει τη σωτηρία του. Η ηθική, το Ευαγγέλιο, διδάσκει ότι εκείνος μόνο φθάνει στον Παράδεισο, ο οποίος περπατεί στο δρόμο της αρετής. Τούτο τον δρόμο βλέπουμε να εικονίζεται στην Αγία Γραφή, (Δευτ. κη’ 12) με «την κλίμακα του Ιακώβ», πού στηρίζεται στη γη και φθάνει μέχρι τον ουρανό. Με αυτή την κλίμακα οι Άγγελοι κατεβαίνουν στους ανθρώπους, φέρνοντας τη χάρη του Θεού, και οι άνθρωποι με αυτή, όταν γίνουν όμοιοι με τους Αγγέλους, ανεβαίνουν στην αιώνια βασιλεία.

Η πίστη, η αγάπη, η ελπίδα,η δικαιοσύνη, η ταπεινοφροσύνη, η υπακοή, η σωφροσύνη, η προσευχή, η νηστεία, η αγρυπνία και άλλες αρετές είναι τα σκαλοπάτια αυτής της ουράνιας κλίμακας, την οποία ανέβηκε η νεωτάτη Αργυρή και κατόρθωσε να εισέλθει στη βασιλεία των ουρανών.

Η γέννηση και η καταγωγή της

Η Αγία Αργυρή γεννήθηκε στην Προύσσα της Βιθυνίας, από ενάρετους και ευλαβείς γονείς, τον Γεώργιο και τη Σωσάννα. Κοντά στο σπίτι της Αργυρής, κατα κακή τύχη βρισκόταν το σπίτι κάποιου αλλόθρησκου προύχοντα, του οποίου ο γιός μόλις είδε την Αργυρή, τόσο θαμπώθηκε από την ομορφιά της, ώστε θέλησε να δημιουργήσει μαζί της σχέσεις ερωτικές και να την κάνει να αλλαξοπιστήσει.

Μια μέρα συναντά την Αργυρή στο δρόμο και της αποκαλύπτει τα αισθήματά του, αλλά η Αργυρή ατάραχη και σταθερή απομακρύνθηκε από αυτόν, πράγμα πού τον έκανε έξω φρενών και δυνάμωσε το πάθος του. Οπότε άρχισε να ενοχλεί και τους γονείς της, απειλώντας τους με τη ζωή της κόρης τους, αν δεν αλλαξοπιστήσει. Η Αργυρή τότε αναφέρει στους γονείς της τα τρέχοντα, οπότε οι δύστυχοι τρομοκρατημένοι, αποφασίζουν να την παντρέψουν με ενα χριστιανό νέο, για να γλιτώσουν από τις κακές επιθυμίες και τις πιέσεις του αλλόθρησκου.

Γάμος και απαγωγή

Πραγματι σε ηλικία δεκαεπτά ετών, μετά από λίγες ήμερες, οδηγείται νύμφη ωραιότατη στην εκκλησία για να παντρευτεί ορθόδοξο νέο συγχωριανό της. Αλλά όμως ο γάμος της Αργυρής δεν έσβησε το πάθος του αλλόθρησκου.

Και όταν μετά από δεκαπέντε ημέρες η νεόνυμφος οδηγείται από το σύζυγό της στην εκκλησία κατά το έθιμο, για να γίνει παράκληση, εμφανίζεται μπροστά της ο ερωτομανής γιός του προύχοντα μαζί με είκοσι άλλους αλλόθρησκους νέους κακής διαγωγής και αρπάζουν τη νύμφη από το μέσον των γονέων και συγγενών της και του συζύγου της. Η Αργυρή, αντί να βρεθεί στην εκκλησία, βρίσκεται στο δικαστήριο με τη νυμφική της ενδυμασία, και με μία αναφορά εναντίον της, πού την υπέγραψαν έξι από αυτούς πού την απήγαγαν,πού έγραφε ότι η Αργυρή, θυγατέρα του Γεωργίου και της Σωσσάνας είχε υποσχεθεί στο γιό του προύχοντα ότι θα αλλαξοπιστήσει.

Ο κριτής, πού ήταν και πατέρας του αλλόθρησκου, καταδικαζει την Αργυρή να αλλαξοπιστήσει και να παντρευθεί το γιό του. Η Αργυρή στάθηκε μπροστά στην απόφαση του κριτού αμετάπιστη, αλύγιστη και άφοβη. Οργισμένος ο δικαστής, διέταξε να τη δέσουν και να τη φυλακίσουν…

Οι δύστυχοι γονείς μή μπορώντας να παρηγορηθούν από τη στέρηση της μονάκριβης θυγατέρας τους, έσπευσαν μέσω του Μητροπολίτου Προύσσης να ειδοποιήσουν τον Πατριάρχη στην Κωνσταντινούπολη. Μετέβηκαν και οι ίδιοι με τον αντιπρόσωπο του Μητροπολίτου να διαμαρτυρηθούν στην τουρκική κυβέρνηση. αλλά το μόνο πού καταφεραν ήταν να μεταφερθεί από τη φυλακή η Αργυρή σε δωμάτιο του σπιτιού του κριτού, μέχρις ότου δικασθεί σε ανώτατο δικαστήριο στην Κωνσταντινούπολη.

Τη επαύριο, αδύνατη και ταλαιπωρημενη,η Αργυρή οδηγείται στις φυλακές της Κωνσταντινούπολης μέχρις ότου ορισθεί η δίκη. Δύο χρόνια ο σύζυγος και οι γονείς της αγωνίζονται να ορισθεί η ημέρα της δίκης. Τέλος οδηγείται στο δικαστήριο, αλλά η απόφαση είναι η ίδια με του κριτού της Προύσσης, πού ελεγε: Η χριστιανή Αργυρή ή θα αλλαξοπιστήσει να παντρευτεί το γιό του προύχοντα ή θα κλεισθεί σε ισόβια δεσμά.

Και πάλι ο ερωτομανής αλλόθρησκος οργισμενος με την αλύγιστη στάση της Αργυρής κατόρθωσε ώστε να την αλυσοδέσουν και να την οδηγήσουν στη φυλακή.

Ραβδισμοί και μαρτύρια

Η ακλόνητη και αληθινή πίστη προς το Σωτήρα Ιησού Χριστό δεν υποχωρεί ούτε μπροστα στο φοβερώτερο θάνατο.

Έτσι καταδικάστηκε η Αργυρή να σαπίζει στη φυλακή, δεμένη με αλυσίδες, ανάμεσα σε ανήθικες γυναίκες, πού τις διέταξαν να βασανίζουν την Αργυρή ημέρα και νύκτα για να την αναγκάσουν να αλλαξοπιστήσει. Κάθε μέρα την βασάνιζαν με σκληρούς ραβδισμούς, σκληραγωγίες και νηστείες.

Η δύστυχη μητέρα της, Σωσάννα,μή αντέχοντας τα βασανιστήρια της αγαπημένης της μοναχοκόρης μετά δύο χρόνια πέθανε και αυτή μέσα στη φυλακή.

Τα βάσανα, οι ραβδισμοί, οι αγρυπνίες και οι νηστείες αδυνάτιζαν και έφθειραν σιγά σιγά την Αργυρή. Τέλος, αφού κατάλαβε ότι το τέλος πλησίαζε, κοινώνησε των Αχράντων Μυστηρίων, πράγμα όμως πολύ δύσκολο μέσα στη φυλακή. Αλλά η θεία χάρις της υπεδειξε τον τρόπο.

Μέσα στη φυλακή ήταν κλεισμένος ένας γέρος για χρέη στο κράτος, και επειδή ήταν μέσα πολλά χρόνια και όλοι τον γνώριζαν, τον άφηναν πότε-πότε να κινείται περισσότερο ελεύθερα. Αυτόν κρυφα κατόρθωσε να φωνάξει η Αργυρή και να του εμπιστευθεί τη θέλησή της. Και αυτός βρήκε τον προϊστάμενο της εκκλησίας της φυλακής, και του ανέφερε την επιθυμία της Αργυρής. Ο προϊστάμενος, όπως συνηθίζετο τότε σε τέτοιες περιστάσεις, έβαλε μέσα σε μια σταφίδα τα Άχραντα Μυστήρια και ο γέροντας τα μετέφερε με σεβασμό στο βάθος της φυλακής πού βρισκόταν αλυσοδεμένη η Αργυρή. Εκείνη, αφού πρώτα προσευχήθηκε, κοινώνησε και μετά από εικοσιτέσσερις ώρες παρέδωσε την αγία της ψυχή στα χέρια του Πλάστη και Θεού της μετά από δεκαέξι χρόνων φρικτά μαρτύρια.Η Αργυρή την 5η Απριλίου 1721, ενταφιάζεται κατα την επιθυμία της σε μια άκρη στον περίβολο του ναού της οσιομάρτυρος Αγίας Παρασκευής στο Χασκιόϊ(Πικρίδιο), πού ηταν τότε νεκροταφείο.

Ο γέροντας πού την κοινώνησε, την ακολουθεί ως τον ενταφιασμό της και θέτει πάνω στον ταφο της ένα κιονίσκο με ένα σταυρό χαραγμἐνο επάνω.

Δικαίωση

Στις 30 Απριλίου 1725,τελείται η ανακομιδή των λειψάνων της, επειδή ζήτησε τούτο πολύς κόσμος πού εγνώριζε τα βάσανα πού υπέφερε επί τόσα ολόκληρα χρόνια η Αργυρή. Κατά την ανακομιδή, τη βρήκαν ολόσωμη να ευωδιάζει. Αμέσως ειδοποίησαν τον Πατριάρχη Παΐσιο, ο οποίος αφού ερεύνησε αυτοπροσώπως και είδε με τα μάτια του το θαύμα, ελειτούργησε με όλη την Ιερά Σύνοδο και διέταξε να θέσουν το άγιο λείψανό της σε ιδιαίτερη λαρνακα.Ιδού τι γράφει και ο Πατριάρχης:

Ω, των θαυμασίων σου Χριστέ.Αφού ανοίξαμεν τον τάφον είδα να μένει σώο και άφθορο το άγιο αυτής σκήνος, να αναβλύζει δε θαυμασίαν ευωδίαν και να κάνει σε όλους θαύματα.

Από τότε, αποφασίζεται στις 30 Απριλίου να εορτάζεται η μνήμη της με αρχιερατική λειτουργία και μετά από αυτή γίνεται η λιτανεία.

Κατά την ημέρα της μνήμης της, οπότε από παντού έφταναν πλήθη χριστιανών, ήρθε και μια χριστιανή ευλαβής μέχρι φανατισμού, πού αφού προσκύνησε, θέλησε να λάβει ένα δάκτυλο από το χέρι του λειψάνου, το οποίο και έκαμε. Τότε, την ίδια στιγμή, θαμπώνουν τα μάτια της, δε βλέπει τίποτε και μήτε μπορεί να απομακρυνθεί από τη λαρνακα. Ομολογεί σε όλους την αμαρτία της, ζητεί συγχώρηση και επιστρέφει το ιερό δάκτυλο πού είχε κόψει. Έμεινε 40 ήμερες κοντά στην αγία λάρνακα με νηστείες και προσευχές για να ελευθερωθεί από την ασθένειά της, πράγμα πού έγινε. Το ίδιο έπαθε και μια άλλη πού θέλησε να αποσπάσει μία τρίχα από τα μαλλιά της Αγίας.

Την ιεράν της ακολουθία συνεγραψαν οι ψάλτες και οι λόγιοι της Κωνσταντινούπολης, αφού ήρθαν στο προάστειο Χασκιόϊ, η οποία υπάρχει και ψάλλεται ως σήμερα. Την κεφαλή της αγίας Αργυρής λέγεται ότι κατόρθωσε να την αποσπάσει ρώσος μοναχός και να την φέρει στη Ρωσσία, όπου εορτάζεται και η μνήμη της την ίδια ημέρα και εκεί, στις 30 Απριλίου.

Αυτά και τόσο μεγαλα ήταν τα βάσανα και τα μαρτύρια της μακαρίας αυτής γυναικός, της οποίας τον βίο και την αρετή εύχομαι να την μιμηθούν και οι σημερινές μας γυναίκες.

Η λάρνακα με το άγιο λείψανο πού διετηρείτο ακέραιο, επί αιώνες βρισκόταν στο Πικρίδιον (Χασκιόϊ)στο ναό της Αγίας Παρασκευής, στον περίβολό της, πού κάποτε χρησιμοποιείτο ως κοιμητήριον και πού εκεί είχε ταφεί και η Αγία, και σήμερα βρίσκεται ο τάφος της κι ένα μικρό ναΐδριο στη χάρη της. Επί αιώνες και πλέον, στις 30 Απριλίου γινόταν πανηγυρική λειτουργία και περιφορά της λάρνακας με το άγιο λείψανό της.Και σήμερα πάντα γίνεται επί τόπου στην Αγία Παρασκευή η λειτουργία, αλλά η λαρνακα με το άγιο λείψανο δεν υπάρχει πλεον. Το 1955, με τα θλιβερά γεγονότα του Σεπτεμβρίου εκείνου, όπου ο τουρκικός όχλος έκανε φοβερες καταστροφές εναντίον των χριστιανών της Πόλης, ιδιαίτερα στις εκκλησίες, αφού λεηλάτησαν και το ναό της Αγίας Παρασκευής, πέταξαν έξω την αγία λάρνακα και την έκαψαν. Από το άγιο λείψανο της Αγίας ευρέθηκαν ελάχιστα μέσα στα αποκαΐδια, πού τώρα φυλάσσονται σε μια μικρή λειψανοθήκη και με αυτήν και πολύ πόνο και ευλάβεια γίνεται κάθε χρόνο η πανηγυρική λειτουργία στο ναό της Αγίας Παρασκευής και η λιτάνευση των αγίων της λειψάνων, με την μικρή αυτή λειψανοθήκη στα χέρια ευλαβούς ιερέως.

Πηγή: Μοναχική Έκφραση, Διασκευή Χρυσούλας Χατζηγιαννιού φιλολόγου, από την ομώνυμη πραγματεία Φιλ. Στεφ. Φιλιππίδη, Αθήνα 2005, Έκδοσις Τρίτη.