Ίλιγγος, ζάλη, σκοτοδίνη: Πως διαχωρίζονται και τι σημαίνει το κάθε ένα

30 Απριλίου 2013

Συχνά οι ασθενείς συγχέουν τους όρους αυτούς και τους χρησιμοποιούν σαν συνώνυμα όταν θέλουν να περιγράψουν την κατάσταση της υγείας τους. Θα πρέπει λοιπόν να τους διαχωρίσουμε και να εξηγήσουμε τι σημαίνουν.

Ίλιγγος
Πρόκειται για διαταραχή ή απώλεια της ισορροπίας του σώματος. Ο ασθενής αισθάνεται ότι το περιβάλλον περιστρέφεται γύρω του ή ότι εκείνος περιστρέφεται σε σχέση με το περιβάλλον. Είναι συχνές οι πτώσεις στο έδαφος αν ο ασθενής προσπαθήσει να ορθοστατήσει ή να περπατήσει. Σε ηπιότερες περιπτώσεις περπατά με κακή ισορροπία (αστάθεια βάδισης).

Ο ίλιγγος διαχωρίζεται σε περιφερικής και κεντρικής αιτιολογίας. Ο περιφερικός ίλιγγος οφείλεται σε ΩΡΛ (ωτορινιλαριγγολογικές) διαταραχές όπως: λαβυρινθίτιδα (ιογενούς αιτιολογίας, ίλιγγος θέσεως κα) και σύνδρομο Menier. Ακόμη, έχει παρατηρηθεί σε ασθενείς να εκλύονται επεισόδια περιφερικού ιλίγγου σε περιόδους έντονου στρες και άγχους. Έχει σαν χαρακτηριστικό να επιδεινώνεται με κινήσεις της κεφαλής.
Ο κεντρικός ίλιγγος οφείλεται σε νευρολογικά αίτια όπως: κακοήθεις ή καλοήθεις (πχ νευρίνωμα του ακουστικού νεύρου) όγκοι, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια. Ακόμη μπορεί να οφείλεται σε επιληπτική διαταραχή. Συνήθως δεν επιδεινώνεται με κινήσεις της κεφαλής.
Ακόμη, μπορεί να οφείλεται σε φάρμακα και τοξικές ουσίες (αλκοόλ, ναρκωτικά κα).

Ζάλη

Είναι ένα γενικό και συνήθως ακαθόριστο αίσθημα διαταραχής της ισορροπίας. Η ζάλη δεν οδηγεί σε πτώσεις στο έδαφος, αλλά μπορεί να διαπιστωθεί αστάθεια βάδισης και «διεύρυνση της βάσης στήριξης» (ο ασθενής όταν βαδίζει ανοίγει τα πόδια στο πλάι ώστε να στηρίζεται καλύτερα). Μπορεί να συνοδεύεται από αδυναμία συγκέντρωσης (ο ασθενείς δυσκολεύεται να σκεφτεί).
Τα αίτια και σε αυτήν την περίπτωση μπορεί να είναι περιφερικά και κεντρικά. Στα περιφερικά αίτια μπορεί να καταταχθεί ένας ήπιος ίλιγγος ή άλλες παθήσεις του ωτός και το «αυχενικό σύνδρομο» (προκαλεί ακαθόριστο αίσθημα ζάλης).
Τα κεντρικά αίτια είναι καλοήθεις ή κακοήθεις όγκοι, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, λευκοεγκεφαλοπάθεια, υδροκέφαλος, νόσος Parkinson, σκλήρυνση κατά πλάκας, φάρμακα και τοξικές ουσίες (αλκοόλ, ναρκωτικά κα), ημικρανία, ψυχογενή (συχνά η ζάλη είναι εκδήλωση σωματοποίησης του άγχους).

Σκοτοδίνη

Πρόκειται για αίσθημα διαταραχής της ισορροπίας που συνοδεύεται από διαταραχές της όρασης (συνήθως θάμβος (θάμπωμα) οράσεως). Συνήθως διαρκεί δευτερόλεπτα, αλλά μπορεί να ακολουθηθεί από απώλεια συνείδησης και πτώση στο έδαφος. Τα αίτια μπορεί να είναι καρδιοκυκλοφοριακά ή νευρολογικά.
Τα καρδιοκυκλοφοριακά αίτια συνήθως είναι υπόταση, καρδιακή αρρυθμία ή άλλη καρδιολογική διαταραχή, στένωση καρωτίδας, αναιμία κα.
Τα νευρολογικά αίτια είναι επιληπτική διαταραχή, δυσλειτουργία του αυτόνομου νευρικού συστήματος (vagotonic attacks), αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο κα.