Η γλυκύτητα των εντολών
21 Απριλίου 2013
Του π. Στεφάνου Φρήμαν
Κάποτε στη δεκαετία του 70, θυμάμαι ένα τράγουδι που τραγουδούσαμε σ΄ένα κατηχητικό σχολείο.
Ηταν βασισμένο στον 19ο Ψαλμό. (7-10)
ὁ νόμος τοῦ κυρίου ἄμωμος ἐπιστρέφων ψυχάς ἡ μαρτυρία κυρίου πιστή σοφίζουσα νήπια
τὰ δικαιώματα κυρίου εὐθεῖα εὐφραίνοντα καρδίαν ἡ ἐντολὴ κυρίου τηλαυγής φωτίζουσα ὀφθαλμούς
ὁ φόβος κυρίου ἁγνός διαμένων εἰς αἰῶνα αἰῶνος τὰ κρίματα κυρίου ἀληθινά δεδικαιωμένα ἐπὶ τὸ αὐτό
ἐπιθυμητὰ ὑπὲρ χρυσίον καὶ λίθον τίμιον πολὺν καὶ γλυκύτερα ὑπὲρ μέλι καὶ κηρίον
Εκείνη την εποχή δυσκολευόμουν να ψάλλω με την ψυχή μου.
Μού φαινόταν σαν να έλεγαν: «Ο Θεέ μου, πραγματικά αγαπώ τις εντολές Σου! Οι εντολές Σου είναι τόσο υπέροχες! Δεν υπάρχει τίποτε καλύτερο από τις εντολές! Καλύτερα να έχω εντολές παρά χρήματα! Οι εντολές Σου είναι γλυκύτερες και από το μέλι!»
Ηθελα να εννοώ αυτά που έψαλλα, αφού σκεφτόμουν ‘αυτές είναι οι Γραφές!’Ωστόσο με λίγη ειλικρίνεια δεν μπορούσα να πείσω τον εαυτό μου να λέει: ‘αγαπώ τους κανόνες!’ Ακόμα και σήμερα δεν αγαπώ τους κανόνες.
Φυσικά υπάρχουν άνθρωποι που αγαπούν πραγματικά τους κανόνες. Πάντοτε υπήρχαν ένα ή δυό παιδιά στο σχολείο που ήθελαν πριν απ΄όλα να μάθουν τους κανόνες και ύστερα έρχονταν πρώτοι στην τήρησή τους και μάζευαν όλα τα δωράκια και τα προνόμοια από τους δασκάλους. Εγώ μάζευα όλες τις τιμωρίες για όλους όσοι μιλούσαν πολύ και διέκοπταν τους άλλους.
Αλλά ακόμα και τώρα στο πιό σοβαρό ενήλικο επιπεδο αναρωτιέμαι πώς είναι δυνατόν να υπάρχουν άνθρωποι που αγαπούν τους κανόνες. Η εντολή του Κυρίου «Ού φονεύσεις» είναι ένας καλός κανόνας. Είναι Αγιος κανόνας. Και παρόλο που δεν επιθυμώ να υπάρχει κανείς που να τον καταπατήσει, δυσκολεύομαι να ομολογήσω ότι ‘αγαπώ αυτόν τον κανόνα!’ Γι’ αυτούς που τον καταπατούν εποτελεί συντριβή και το τέλος της ζωής τους. Θα ήταν διαστροφή να σταθούν οι άλλοι γύρω του και ενόσω αυτός άκουγε την ποινή του αυτοί να λένε: ‘Αγαπώ αυτήν την εντολή!’ Φυσικά κάποτε η διεστραμμένη κοινωνία μας το κάνει και αυτό.
Γιατί λοιπόν ο ψαλμωδός λέει αυτά τα λόγια; Πώς είναι δυνατόν οι εντολές του Θεού να είναι ‘γλυκύτερες και από το μέλι;’
Μου φαίνεται ότι η ερώτηση σχετίζεται με το λόγο του Ιησού : «Αν με αγαπάτε να τηρήσετε τις εντολές μου». Και πάλιν, αυτό είναι λογικό αλλά ακούγεται άκαρδο. «Αν με αγαπάτε, να κάνετε αυτό που λέω» φάινεται απόμακρο, κρύο και ορθό. ‘Απόμακρο, κρύο και όρθό’ δεν αποτελούν αυτά που συγκαταλέγονται στα ιδιώματα της αγάπης. Επομένως πώς είναι δυνατόν οι εντολές να είναι γλυκύτερες από το μέλι ένδειξη αγάπης;
Με την πάροδο των χρόνων η εμπειρία μου μου έδειξε ότι ‘οι τηρητές των εντολών’ είναι συνήθως νευρωτικοί και γεμάτοι κριτική για τους άλλους. Η τήρηση των εντολών γι’ αυτούς δεν είναι πάντοτε ένδειξη αγάπης αλλά μιά ακόμη μορφή ανθρώπινης απόκλισης.
Το μυστήριο και η έννοια του λόγου του Ιησού γίνεται εμφανής μόνο όταν κατανοήσουμε ότι οι εντολές Του είναι μιά ‘προφορική εικόνα’ του ίδιου του Ιησού. Η τήρηση των εντολών Του είναι μιά πράξη ενότητας με τον Ιησού, το κέντρο της Ζωής Του, αντί μιά νευρωτική προσπάθεια να ‘κάνουμε το σωστό’. Φυσικά οι εντολές του Ιησού δεν είναι ούτε κατά προσέγγιση τόσο ανιαρές όσο η κοινώς αποδεκτή κοινωνική ηθική. Η συγχώρεση των εχθρών και η ανταπόδοση καλού αντί κακού πόρρω απέχουν από τον γενικόν καθοσπρεπισμό που οι περισσότεροι θεωρούν ως αρκετό για την σημερινή ηθική. Η ριζοσπαστική αγάπη του Χριστου που βρίσκεται ενσωματωμένη στις εντολές Του είναι εσχατολογική. Οι εντολές Του είναι μιά περιγραφή του τι συμβαίνει όταν η Βασιλεία του Θεού έχει ήδη έρθει. Η κοινότητα, που είναι το Σώμα του Χριστου΄, εντέλλεται ειδικά να τηρεί τις εντολές Του γιατί το Σώμα Του είναι η κοινότητα της Βασιλείας Του.
Η Βασιλεία του Θεού δεν αποτελεί προσαρμογή της ζωής σ’ αυτόν τον κόσμο. Πουθενά δεν μάς ζειτείται να ‘κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε’. Ούτε και έχουμε ενταλθεί να τηρήσουμε τις εντολές για τον Ιησού ή για την Βασιλεία Του. Ο Χριστός γνωρίζει ότι οι εντολές Του είναι ‘αδύνατες να τηρηθούν’. Οι εντολές Του εχουν μέσα τους τη φύση της αναστάσεως- και μπορούν να τηρηθούν μόνο με τη δύναμη της αναστάσεως. Η ένωση με τον Ιδιο τον Ιησού κάνει δυνατό αυτό που είναι αδύνατο( «τα αδύνατα παρ’ ανθρώποις δυνατά εστί παρά τω Θεώ»).
Η τήρηση των εντολών δεν είναι μιά άσκηση ηθικής- είναι η ζωή γι’ αυτούς που ήταν καταδικασμένοι να πεθάνουν. Ο Ιησούς δεν μάς ζήτησε να περπατήσουμε πάνω στο νερό. Αλλά μπορούμε να αγαπήσουμε τους εχθρούς μας μόνο με την ίδια δύναμη που θα μάς έκανε δυνατούς να περπατήσουμε και πάνω στο νερό.
Αυτή είναι η φύση της Βασιλείας του Θεού και η φύση του ίδιου του ευαγγελίου. Μ’ αυτήν την έννοια οι εντολές του Κυρίου είναι πραγματικά καθαρές και γλυκύτερες και από το μέλι.
Μετάφραση: Φιλοθέη
