Εντατικά μαθήματα γέλιου… για παιδιά

Από: Ελένη Χαδιαράκου

Ξεκαρδιστικό, έντονο, αναζωογονητικό, συνωμοτικό…

Το γέλιο, σύμφωνα με τον δόκτορα Paul McGhee, ερευνητή και συγγραφέα μιας σειράς βιβλίων για το ανθρώπινο χιούμορ, αποτελεί το σημαντικότερο εργαλείο επιβίωσης για τα παιδιά μας.

Το γέλιο είναι η συνταγή της φύσης εναντίον του άγχους και του έντονου στρες.

Με το γέλιο εξασκούνται οι μύες του προσώπου μας, γίνεται πιο βαθιά η αναπνοή μας και οξυγονώνονται καλύτερα οι ιστοί επιβραδύνοντας τη γήρανση! Όταν γελάμε, φαινόμαστε νεότεροι και ομορφότεροι!

Για τα παιδιά, όμως, το γέλιο σημαίνει πολλά περισσότερα. Στο βιβλίο του
«Understanding and Promoting the Development of Children’s Humor», ο δόκτωρ Paul  Mc Ghee μας επισημαίνει πως το χιούμορ είναι μια συναισθηματική επικοινωνιακή δεξιότητα, μια ικανότητα προσαρμογής στο περιβάλλον. Ως συναισθηματική ικανότητα, δηλώνει έναν τρόπο σκέψης και δράσης και ενώνει τη λογική με το συναίσθημα. Είναι ουσιαστικά μια λειτουργία που προϋποθέτει δημιουργικότητα και φαντασία.

Το χιούμορ μπορεί να μεταμορφώσει το θυμό σε γέλιο, το φόβο σε τόλμη, τον πόνο σε αποφασιστικότητα και τον εγωισμό σε πνεύμα συνεργασίας. Επίσης, ενισχύει την εμπιστοσύνη μας στους άλλους, γιατί ελαχιστοποιεί το φόβο και την εμμονή της δυσπιστίας που μας επιβάλλει να εξηγήσουμε τα πάντα, που συμβαίνουν γύρω μας. Τέλος, αλλάζει την εγκεφαλική δραστηριότητα, αναπτύσσει τη διάθεση για δράση, μας βοηθά να σχεδιάζουμε για το μέλλον και γεννά θετικά συναισθήματα. Με λίγα λόγια, το χιούμορ αποτελεί την τέλεια ασπίδα για όλες τις ψυχολογικές αλλά και τις σωματικές ασθένειες, μιας που ενισχύει σημαντικά και το ανοσοποιητικό του σύστημα. Ένα παιδί με χιούμορ, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, είναι περισσότερο ανθεκτικό στον πόνο και πολύ πιο κοινωνικό. Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, τα παιδιά που γελούν έχουν μεγαλύτερη αποδοτικότητα στο σχολείο και ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις τους χωρίς στρες.

Τα μωρά γεννιούνται με χιούμορ;

Όλα τα μωρά γεννιούνται με αυτή τη φυσική δεξιότητα, αλλά σύμφωνα με τον δόκτορα
McGhee θα πρέπει να περιμένουμε έως την ηλικία των 18 μηνών μέχρι να αποκτήσουν τη γλωσσική ικανότητα ώστε να καταλάβουν ένα πολύ απλό αστείο. Γύρω στον 4ο-5ο μήνα της ζωής του, το μωρό αρχίζει να αντιδρά σε συγκεκριμένα ερεθίσματα, όπως οι γκριμάτσες ή το γέλιο. Σε αυτή την ηλικία δεν διαθέτει την ικανότητα του συμβολισμού και, όταν ο μπαμπάς «κάνει το λιοντάρι», δεν καταλαβαίνει ότι αυτό είναι ένα αστείο. Απλώς, ανταποκρίνεται στη χαρά που βλέπει ζωγραφισμένη στο πρόσωπό του και στον ήχο της φωνής του. Εφόσον αυτός γελά, γελάει κι εκείνο. Η μίμηση, λοιπόν, και σε αυτή την περίπτωση έχει μεγάλη αξία, διότι η αίσθηση του χιούμορ είναι κάτι που μεταδίδεται καλύτερα έμπρακτα. Σε αρκετά μεγάλο ποσοστό, οι γελαστοί γονείς αποκτούν γελαστά παιδιά, καθώς η συνήθειά τους να αστειεύονται και να χαμογελούν συχνά ενθαρρύνει τα παιδιά τους να κάνουν το ίδιο.

Μαθήματα γέλιου παρέα με το μωρό

Στους 6 μήνες, το μωρό ανταποκρίνεται σε αστεία στα οποία συμμετέχουν πρόσωπα, π.χ. κουνήστε έντονα τα μαλλιά σας ή κάντε του αστείες γκριμάτσες.

Στους 7 μήνες, τα μωρά ανταποκρίνονται ευχάριστα στο κρυφτούλι και διασκεδάζουν με αυτό επιθυμώντας την επανάληψή του.

Στους 8 μήνες, τα μωρά αρχίζουν στοιχειωδώς να καταλαβαίνουν ότι οι άνθρωποι έχουν αισθήματα, ιδέες και προθέσεις που είναι διαφορετικά από τα δικά τους. Καταλαβαίνουν ότι μπορούν να κοροϊδέψουν τον αγαπημένο τους ενήλικο. Αυτό είναι ένα σημάδι του αναπτυσσόμενου χιούμορ του μωρού. Μπορεί να κάνουν ότι σας δίνουν ένα παιχνίδι, και τελευταία στιγμή να το πάρουν πίσω.

Στους 10 μήνες, το μωρό πειραματίζεται με τις αντιδράσεις σας και διασκεδάζει με αυτές. Μπορεί να βγάλει μια κραυγή για να σας τρομάξει, μπορεί να κάνει πράγματα που δεν το αφήνετε ή να πατήσει το τηλεκοντρόλ όταν βλέπετε τηλεόραση. Στην πραγματικότητα, αγαπά να παρατηρεί τις αντιδράσεις σας.

Στους 15 μήνες που το μωρό αποκτά την ικανότητα του συμβολισμού, ενθαρρύνετε τα παιχνίδια που περιέχουν μιμήσεις, γέλια και χρήση της φαντασίας.

Τα πράγματα που τα μωρά βρίσκουν πραγματικά αστεία είναι αυτά που εντυπωσιάζουν, όπως τα ψάρια που φοράνε γυαλιά, το κρυφτό, οι παράξενοι ήχοι, το σκυλί που φταρνίζεται. Πρακτικά, οτιδήποτε ξεφεύγει από αυτό που θεωρείται κανονικό και δεδομένο, τους γαργαλάει τις χορδές του γέλιου.

Τα τρίχρονα παιδιά διασκεδάζουν εξαιρετικά με τον ήχο των λέξεων, με το να βάζουν στη σειρά λέξεις με ομοιοκαταληξία αλλά χωρίς κανένα λογικό νόημα. Καθώς οι προτάσεις πρέπει κανονικά να σχηματίζουν μια προβλέψιμη πρόταση, οι λέξεις που γεννιούνται από το πουθενά και τελειώνουν όλες στο ίδιο γράμμα είναι αστείες.

Κάντε θόρυβο: Αν ένας ενήλικος μιμηθεί έναν αστείο ήχο, τα παιδιά ξεκαρδίζονται γιατί δεν το περίμεναν από αυτόν. Όταν διαβάζετε στο παιδί σας ένα βιβλίο που μιλάει για άλογα, χλιμιντρίστε. Όταν του τραγουδάτε κάτι, βάλτε και λίγη ηλεκτρική κιθάρα στο σκοπό. Κανένα νήπιο δεν θα αντισταθεί!

Κάντε την ανατροπή! Τα παιδιά αυτής της ηλικίας αντιλαμβάνονται πώς θα έπρεπε να είναι τα πράγματα, επομένως κάνοντας τα μη αναμενόμενα, χτυπάτε φλέβα… γέλιου. Αφήστε το παιδί σας να ντυθεί όπως θέλει, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει να βάλει μια γαλότσα στο ένα πόδι και ένα παπουτσάκι μπαλέτου στο άλλο. Μπείτε κι εσείς στο παιχνίδι, κάνοντας διάφορα απρόβλεπτα πράγματα.

Γέλιο, ένα χρήσιμο εφόδιο για το μέλλον του

Όσο προσποιητό και τυπικό μπορεί να είναι το χαμόγελο, τόσο αυθεντικό είναι το αληθινό γέλιο. Οι μάσκες πέφτουν, το «εγώ» ξεγυμνώνεται, είναι σαν να λέμε: «Αυτός είμαι, εδώ είμαι, με βλέπεις έως μέσα στην ψυχή μου». Ένα παιδί που γελάει συχνά, μας λέει ο δρ. McGhee, το πιο πιθανόν είναι να εξελιχθεί σε έναν ανοιχτόκαρδο ενήλικο, που δεν θα φοβάται να εκτεθεί συναισθηματικά, ούτε κι όταν δεν έχει απόλυτα τον έλεγχο. Το γέλιο είναι σαν μια βαθιά εκμυστήρευση, και -ως γνωστόν- οι εκμυστηρεύσεις μάς φέρνουν πιο κοντά στους άλλους. Επίσης, όταν γελάμε είναι σαν να χρησιμοποιούμε μια «μυστική» γλώσσα, έναν κώδικα που δεν μοιραζόμαστε με όλους. Δεν μπορούμε να γελάσουμε απολαυστικά με όλους τους ανθρώπους, αλλά μόνο με όσους καταφέρνουμε να εγκαταστήσουμε τους «κατάλληλους κώδικες». Όπως και να έχει, ένα παιδί με αίσθηση του χιούμορ σαφώς και μπορεί να διακρίνει καλύτερα το φίλο που του «κάνει» και τα πρόσωπα που μπορεί να εμπιστευτεί.

Με τη συνεργασία της Μαρίας Σκαπέρα (M.Ed. ψυχοπαιδαγωγός – εκπαιδευτική σύμβουλος).

Πηγές:imommy-kids.in.gr