Λόγος Κατηχητήριος επί τη ενάρξει της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής

Αριθμ. Πρωτ. 240

ΛΟΓΟΣ ΚΑΤΗΧΗΤΗΡΙΟΣ

ΕΠΙ ΤΗ ΕΝΑΡΞΕΙ

ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗΣ

+ Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ

ΕΛΕΩ ΘΕΟΥ

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ – ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ

ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ

ΠΑΝΤΙ ΤΩ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ,

ΧΑΡΙΣ ΕΙΗ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ

ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΙ ΚΥΡΙΟΥ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ,

ΠΑΡ’ HΜΩΝ ΔΕ ΕΥΧΗ, ΕΥΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΩΡΗΣΙΣ

Αδελφοί καί τέκνα εν Κυρίω αγαπητά,

Οι τά πάντα καλώς διαταξάμενοι Θείοι Πατέρες εθέσπισαν όπως της μεγάλης εορτής της Αναστάσεως του Κυρίου προηγήται περίοδος ασκήσεως καί πνευματικής καθάρσεως, διαρκείας τεσσαράκοντα ημερών. Η άσκησις πραγματοποιείται καί διά του περιορισμού των τροφών, δηλονότι της νηστείας, αλλά κυρίως διά της αποχής από τό κακόν. Τονίζει χαρακτηριστικώς ο ιερός υμνογράφος ότι αληθής καί ευπρόσδεκτος από τόν Θεόν νηστεία είναι η των κακών αλλοτρίωσις, η εγκράτεια γλώσσης, η θυμού αποχή, ο χωρισμός από των κακών επιθυμιών, της καταλαλιάς, του ψεύδους καί της επιορκίας, η επανόρθωσις της αδικίας, η δίωξις του εμπαθούς λογισμού, η θερμή εξομολόγησις, ο καθαρμός της συνειδήσεως, “ής ουδέν εν κόσμω βιαιότερον”, η εγκράτεια από “παθών βλαβερών, από φθόνου καί μίσους, από πάσης κακίας”, η αποφυγή της “εκτροπής του νοός”, η ομολογία των εσφαλμένων· ότι “εγγύς επί θύραις ο Κριτής εστιν”, ο ετάζων καρδίας καί νεφρούς, “ο πανταχού παρών καί τά πάντα πληρών” (Μέγας Κανών Αγίου Ανδρέου Κρήτης).

Η σωματική άσκησις σκοπόν έχει τήν κάθαρσιν του νου καί τήν προσήλωσιν αυτού εις τήν αγάπην του Κυρίου καί Θεού ημών Ιησού Χριστού. Ταυτοχρόνως, καί εις τήν αγάπην των συνανθρώπων μας, η οποία καί αποτελεί τήν απόδειξιν ότι είμεθα μαθηταί του Αγαπώντος αυτούς. Η αγάπη μας πρέπει νά είναι έμπρακτος καί νά συνεπάγεται δι’ ημάς κάποιαν θυσίαν υπέρ αυτών. Διότι αγάπη άνευ προσφοράς των αναγκαίων υλικών καί πνευματικών αγαθών εις τόν αγαπώμενον είναι  κ ε ν ό ς  λόγος. Ιδίως κατά τήν παρούσαν εποχήν της μεγάλης ηθικής καί οικονομικής κρίσεως οφείλομεν, όσοι έχομεν τήν δυνατότητα, νά προσφέρωμεν μετά ιλαρότητος, αγάπης καί σεβασμού πρός τόν συνάνθρωπον τήν βοήθειάν μας πρός αυτόν. Τότε μόνον η χαρά μας επί τη Αναστάσει του Κυρίου θά είναι πλουσία, όταν καί η προσφορά μας πρός τούς αδελφούς Αυτού, τούς ελαχίστους, τούς συνανθρώπους μας, είναι πλουσία. “Ο αγαπών τόν πλησίον ως εαυτόν ουδέν περισσότερον κέκτηται του πλησίον· […] όσον ούν πλεονάζεις τώ πλούτω, τοσούτον ελλείπεις τη αγάπη”, διδάσκει τό αψευδές πατερικόν στόμα (Μεγάλου Βασιλείου, Πρός τούς πλουτούντας, P.G. 31,281Β).

Ο κόσμος νομίζει, ατυχώς, ότι η χαρά συμπορεύεται προς τό  λ α μ β ά ν ε ι ν  καί  κ α τ έ χ ε ι ν  πλούτον, δόξαν, αξιώματα καί άλλας απολαύσεις. “Ουδέν γάρ αχρηστότερον ανδρός ουκ ειδότος φιλείν”· καί “όταν ίδης τινά δεόμενον θεραπείας ή σωματικής, ή ψυχικής, μή λέγε πρός εαυτόν∙ Τίνος ένεκεν ο δείνα καί ο δείνα αυτόν ουκ εθεράπευσεν; αλλ’ απάλλαξον της αρρωστίας, καί μή απαίτει εκείνους ευθύνας της αμελείας. […] Αν γάρ επιστάξης αυτώ καθάπερ έλαιον του λόγου τήν διδασκαλίαν, αν καταδήσης τη προσηνεία, αν θεραπεύσης τη καρτερία, θησαυρού παντός ευπορώτερόν σε ούτος εργάσεται” (Ιερού Χρυσοστόμου, Εις Β´ Κορινθίους ΚΖ´ καί κατά Ιουδαίων Η´, P.G.61, 586-587 καί 48, 932-933). Η αλήθεια είναι ότι η χαρά καί η ικανοποίησις από τήν προσφοράν αγάπης καί υλικών αγαθών πρός τόν συνάνθρωπον είναι ασυγκρίτως μεγαλυτέρα. Η συνήθης κοινωνική αντίληψις, η οποία καί διδάσκεται εις τούς νέους ως η πλέον συμφέρουσα  δι’ αυτούς οδός, είναι η πλεονεξία καί απληστία. Αι ιδέαι όμως αύται, όταν επικρατήσουν, δημιουργούν κοινωνικάς διαταράξεις, καί τελικώς βλάπτουν καί αυτούς οι οποίοι αποκτούν υπέρμετρα αγαθά επί ζημία των υπολοίπων. Ο αναπόφευκτος κοινωνικός διαχωρισμός πρέπει νά εξομαλύνεται εκουσίως διά της προσφοράς των εχόντων πρός τούς μή έχοντας, ως ο Κύριος ημών διδάσκει αναφέρων ενδεικτικώς: “ο έχων δύο χιτώνας μεταδότω τώ μή έχοντι” (Λουκ. γ΄,11). Μόνον διά της αισθήσεως της ενότητος ημών προς όλους τούς συνανθρώπους μας, καί μάλιστα τούς αδυνάτους, θά διανύσωμεν τήν περίοδον της Αγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστής θεαρέστως καί θά έχωμεν τήν ευλογίαν του Χριστού.

Κατά τό τρέχον έτος, τό οποίον ανεκηρύξαμεν Έτος Πανανθρωπίνης Αλληλεγγύης, πρέπει, εν όψει καί της σοβαράς παγκοσμίου οικονομικής κρίσεως, νά δείξωμεν όλοι περισσότερον ενδιαφέρον διά τήν ανακούφισιν των στερουμένων στοιχειωδών αγαθών αδελφών μας.

Κατ’ αυτόν τόν τρόπον θά διανύσωμεν  τό “ενώπιον ημών στάδιον των αρετών” θεαρέστως καί εν πνευματική προόδω, θά “απολαύσωμεν του δηναρίου”, “θά δεχθώμεν τό δίκαιον όφλημα” καί θά εορτάσωμεν μέ πληρότητα χαράς τήν Αγίαν Ανάστασιν του Κυρίου,  καθ’ ήν αληθώς “ζωή πολιτεύεται”,  του Οποίου η Χάρις καί τό πλούσιον Έλεος είησαν μετά πάντων υμών.

Αγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή ,βιγ´

+ Ο Κωνσταντινουπόλεως

διάπυρος πρός Θεόν ευχέτης πάντων υμών

————————

Αναγνωσθήτω επ’ εκκλησίας κατά την Κυριακήν της Τυρινής, ιζ΄ Μαρτίου, αμέσως μετά το Ιερόν Ευαγγέλιον.