Αφιέρωμα στον Επίσκοπο Πατάρων Ειρηναίο (μέρος 3ο)

ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΜΑΚΑΡΙΣΤΟ ΓΕΡΟΝΤΑ

αρχιμ. Ιωάννη Κοκάκη

Ακτινοθεραπευτού  Ογκολόγου

Μέσα στο χριστιανικό κόσμο υπάρχουν καρδιές γεμάτες φως και αγάπη, αληθινά θυσιαστήρια του Χριστού, γνήσια κατοικητήρια της Αγίας Τριάδος.

Η Ορθοδοξία είναι γεμάτη από τέτοιες καρδιές. Φανερές ή αφανείς δοξάζουν καθημερινά τον αληθινό Θεό και φωτίζουν τον δρόμο της μετανοίας των ανθρώπων.

Για μια τέτοια καρδιά έχω κληθεί να γράψω και ελπίζω πραγματικά αυτές οι λίγες γραμμές να αποτελέσουν φόρο τιμής και μνημόσυνο σε έναν από τους λαμπρότερους πατέρες της ορθοδοξίας, αν και νομίζω ότι είναι λίγες για να σκιαγραφήσουν το μεγαλείο και το πνευματικό ανάστημα του κυρίου Ειρηναίου Βασιλείου Επισκόπου Birmingham και Πατάρων.

Η ελαχιστότητά μου έλαβε την υψίστη ευλογία από τον Θεό, της συνάντησης μετά του αγίου αυτού ανδρός προς το τέλος της επίγειας ζωής του. Έτσι αξιώθηκα να γίνω μάρτυρας όλων εκείνων των θαυμαστών γεγονότων που ο Θεός αποκαλύπτει διά μέσου όλων εκείνων των υπάρξεων που εξ όλης ψυχής και εξ όλης της καρδίας και εξ όλης της διανοίας, στρέφονται με ολοκληρωτική αγάπη προς Αυτόν.

Η γνωριμία μου μετά του Γέροντος Ειρηναίου έγινε στο γραφείο κάποιου κοινού γνωστού μας φίλου. Θυμάμαι με νοσταλγία την πρώτη μας συνάντηση, όταν ευρισκόμενος στο γραφείο του κυρίου Γ.Τ., απέναντί μου βρισκόταν (προ εμού αφιχθείς) ένας ευγενικός και γλυκομίλητος Γέροντας γεμάτος απλότητα και αμεσότητα, με ιεροπρεπή αρχοντιά, τον οποίο χαιρέτισα και ασπάσθηκα μετ’ ευλαβείας, εισερχόμενος. Στο γραφείο επίσης είχε συγκεντρωθεί ικανός αριθμός επισκεπτών και θεώρησα αφελώς ότι συνόδευαν τον Γέροντα.

Γνώριζα ότι θα ερχόταν ο άγιος Πατάρων και ετοιμαζόμουν να τον υποδεχθώ. Στρεφόμενος λοιπόν προς τον Γέροντα τον ρώτησα με παιδική απλότητα: «Γέροντά μου θα έρθετε και σείς να υποδεχθούμε τον θεοφιλέστατο;». Τότε εκείνος γεμάτος με πατερική στοργή και χαρά μου απήντησε γελώντας: «Ναι, βέβαια, πάμε!». Φαντάζεστε την έκπληξή μου όταν γυρνώντας προς τον κ. Γ. Τ. τον άκουσα να λέει δείχνοντας προς τον Γέροντα: «Πατέρα Ιωάννη, συγγνώμη για την παράληψη, να σας συστήσω τον άγιο Birmingham και Πατάρων!». Αμέσως του έβαλα μία βαθειά μετάνοια αιτούμενος συγγνώμη για την παράλειψή μου και ζήτησα εκ νέου την ευχή του ασπαζόμενος τη σεπτή δεξιά του. Εκείνος σηκώθηκε και μου ασπάστηκε το κεφάλι, ενώ με πατερική απλότητα μου απάντησε: «Ιωάννη να θυμάσαι ότι εμείς είμαστε ο τρούλος, αλλά εσείς οι κολώνες που τον στηρίζουν. Αυτή είναι η σχέση πρεσβυτέρου και επισκόπου και δεν υφίσταταί ο ένας χωρίς τον άλλο. “Eπί πλέον θα σου πω και κάτι σημαντικότερο, όσο πιο δυνατές είναι οι κολώνες τόσο καλύτερα στηρίζεται ο τρούλος και όλο το οικοδόμημα! Χωρίς κολώνες το οικοδόμημα καταρρέει, αλλά και χωρίς τρούλο είναι ατελές».

Αυτή ήταν και η αρχή της γνωριμίας μας. Ακολούθησαν έξι χρόνια πνευματικής συναναστροφής και καθοδήγησης μέσα στην οποία έζησα όλη την πατερική σοφία και παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας στο σεπτό πρόσωπο του μακαριστού Γέροντά μου. Σοφία άνωθεν καταβαίνουσα που στηρίζει, διδάσκει, καθοδηγεί, περιθάλπει και θεραπεύει. Το κελλί του στην Αγία Παρασκευή έγινε πνευματική κολυμβήθρα του Σιλωάμ, τόσο για την ελαχιστότητά μου όσο και τον πατέρα Τιμόθεο Ελευθερίου, λαϊκό ακόμα τότε, που μας δρόσιζε από τον κάματο της ερήμου των πόλεων και μας στήριζε στον καθημερινό αγώνα μέσα στη ζωή.

Ο Γέροντας Ειρηναίος αγαπούσε τους πάντες και προσευχόταν για όλο τον κόσμο. Έτρεφε βαθειά αγάπη για την Εκκλησία του Χριστού, την οποία είχε με αυταπάρνηση διακονήσει όλα τα χρόνια της ζωής του και νοιαζόταν καθημερινά για Αυτήν. Αυστηρός στις εκτροπές που σκανδάλιζαν έτρεχε γρήγορα να αποκαταστήσει την αρμονία μεταξύ Θεού και ανθρώπων. Νουθετούσε τους πάντες χωρίς να πληγώνει κηρύττοντας την αέναη παρουσία του Χριστού στον κόσμο και την απορρέουσα από Αυτόν σωτηρία.

Γνωρίζοντας ο Γέροντας την αφοσίωσή μου στην μητέρα Εκκλησία της Κων/πόλεως και την βαθειά υιϊκή αγάπη που τρέφω για το σεπτό πρόσωπο του Οικουμενικού μας Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, από την πρώτη κιόλας ημέρα της γνωριμίας μου μαζί του, χαιρόταν πολύ και πάντοτε με επιβράβευε γι’ αυτό λέγοντας: «Μπράβο πατέρα Ιωάννη, να τον αγαπάς και να τον στηρίζεις πάντοτε σαν αληθινό σου πατέρα! Να ξέρεις είναι μαρτυρικός Πατριάρχης». Θλιβόταν βαθύτατα όπως και η ελαχιστότητά μου άλλωστε, με τις άδικες κατηγορίες που κατά καιρούς εξαπολύονταν προς το σεπτό πρόσωπο του Οικουμενικού μας Πατριάρχου και μου έλεγε: «Έχουν άδικο πατέρα Ιωάννη! Ο όρος Οικουμενικός του επιβάλλει να διδάσκει όλη την οικουμένη. Γιατί είναι παιδιά του, όλη η οικουμένη ως εν δυνάμει Εκκλησία διά της μετανοίας εν τω Κυρίω Ιησού. Δεν έχει σημασία που οι άνθρωποι δεν είναι ακόμα μέλη Χριστού, κάποιοι θα γίνουν!».

Στις πολύωρες πνευματικές συναντήσεις μας μου διηγιόταν την πολυτάραχη ιστορία του που αποτελεί άλλωστε τμήμα της νεότερης ιστορίας της Εκκλησίας και του γένους των Ελλήνων. Τέκνο της πολυπαθούς Κύπρου, υιός του μεγαλοεπιχειρηματία Γεωργίου Βασιλείου και της Ειρήνης Παντελεήμονος Αναστασιάδου, γεννημένος στην κατεχόμενη σήμερα πόλη της Κυρήνειας. Φοιτητής της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Δεκαεννέα ετών χειροτονήθηκε Διάκονος υπό του Πατριάρχου Μαξίμου του Ε’ στο Εκκλησάκι της Αγίας Τριάδος εντός της Σχολής, στις 6 Φεβρουάριου του έτους 1946. Πρεσβύτερος υπό του Νεοκαισαρείας Χρυσοστόμου στις 2 Οκτωβρίου του 1948 και ένα χρόνο αργότερα το 1949 χειροθετήθηκε ηγούμενος της ιστορικής Μονής Μαχαιρά υπό του Μακαρίου του Γ’. Στην τρυφερή ηλικία των 23 χρόνων ως ηγούμενος στη μαρτυρική μεγαλόνησο συνέβαλε τα μέγιστα στην αποκατάσταση των κακώς κειμένων της αγγλοκρατίας. Συμετείχε στην ΕΟΚΑ με το ψευδώνυμο «Φλέσσας» και στον εθνοαπελευθερωτικό αγώνα της Κύπρου. Έκρυψε τον εθνομάρτυρα Γρηγόριο Αυξεντίου, τον Αετό του Μαχαιρά, εντός της Μονής και παρείχε περίθαλψη και τροφή στους εξεγερμένους και σκλαβωμένους Έλληνες της Κύπρου. Συνελήφθη δικάστηκε και καταδικάστηκε από το αγγλικό καθεστώς σε υπαίθρια φυλακή μαζί με άλλους πνευματικούς πατέρες της μαρτυρικής μεγαλονήσου, για τρισήμισυ περίπου χρόνια. Διεσώθη με επέμβαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου και απεστάλη στην Αγγλία, όπου στις 14 Δεκεμβρίου του 1980 χειροτονήθηκε επίσκοπος Πατάρων και Birmingham.

Διακόνησε την Εκκλησία με αγάπη, ταπείνωση και αυταπάρνηση. Δεν ενδιαφερόταν ποτέ για τον εαυτό του παρά μόνο για την Εκκλησία. Στην πόλη του Birmingham και στα Πάταρα της Μικράς Ασίας όλοι θυμούνται τον στοργικό τους πατέρα και όχι μόνο οι Ορθόδοξοι, γιατί ο Γέροντας Ειρηναίος καθημερινά έδινε απλόχερα την αγάπη του σε κάθε ανθρώπινη υπαρξη. Διετέλεσε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της πόλεως επιτυχώς διδάσκοντας τις ψυχές των νέων ανθρώπων ήθος, ευπρέπεια και αρχοντιά. Έγινε λαμπρός εκπρόσωπος του Ελληνικού πολιτισμού και της Ορθοδοξίας, μεταλαμπαδεύοντας το φως της πατερικής θεολογίας στα τέκνα των ανθρώπων που κάποτε τον έδιωξαν και τον βασάνισαν, θαυμαστός ο θεός εν τοίς Αγίοις αυτού! Στην πόλη του Birmingham του απέδιδαν σεβασμό και αγάπη όχι μόνο οι Ορθόδοξοι της πόλεως αλλά και ο αγγλικός λαός. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός, όπως μου το διηγήθηκε, της μεταφοράς του μετά των Τιμίων Δώρων από την αγγλική αστυνομία, σε περίοδο απαγόρευσης της κυκλοφορίας, ώστε να κοινωνήσει τους Ορθοδόξους πιστούς που ζούσαν στην πόλη. Ο Γέροντας έτρεφε μεγάλη αγάπη, αφοσίωση και σεβασμό για τον Γέροντα Σωφρόνιο Σαχάρωφ, τον ιδρυτή της Μονής του Τίμιου Προδρόμου στο Έσσεξ, ο οποίος υπήρξε και πνευματικός του πατέρας. Μου διηγιόταν τακτικά τα περιστατικά της ζωής του με τον Γέροντα Σωφρόνιο, τα θαυμαστά σημεία που έζησε, καθώς και τις ξέχειλες από θεϊκή σοφία νουθεσίες του.

Στην καθημερινή του ζωή ήταν λιτός και μετρημένος, έχοντας πάντοτε ασκητική διάθεση. Τρεφόταν με ελάχιστο φαγητό και δεν δεχόταν πάντοτε επισκέπτες στο κελλί του. Συχνά αποσυρόταν στην ησυχία και την μελέτη. Ενθυμούμαι με νοσταλγία τις παραινέσεις του να μην διστάζω να τον επισκέπτομαι συχνά, σχεδόν μέρα παρά μέρα λέγοντας: «εσύ είσαι αδελφός μου, το κελλί μου είναι και δικό σου, θα χτυπάς τέσσερις συνεχόμενες φορές και θα σου ανοίγω πάντοτε».Έτσι ήταν η ζωή του, ζωή ευωδίας πνευματικής, που γινόταν αντιληπτή και αισθητή σε όλους όσους τον πλησίαζαν.

Η επάρατη νόσος (όταν τον επισκέφτηκε χάριτι Θεού) δεν τον κατέβαλε καθόλου. Είχε βέβαια μία ελαφριά ανθρώπινη ανησυχία για την αποκατάσταση της υγείας του, αλλά ξεπερνούσε το πρόβλημα με αρκετό χιούμορ και ελπίδα στο Θεό. Ως ιατρός του και θεραπευτής του θαύμασα την υπομονή και την υπακοή που έκανε κατά την χορήγηση της θεραπευτικής αγωγής. Πάντοτε υπάκουος και συνεργάσιμος με όλο το προσωπικό δεν σταματούσε να παιδαγωγεί εις Χριστόν, να διδάσκει και να νουθετεί τους πάντες. Έλεγε συχνά στους ασθενείς και τό προσωπικό: «Μην απελπίζεστε! Ζεί Κύριος ο Θεός ημών! Ο Θεός είναι αγάπη, συγχώρεση, κατανόηση και αλληλεγγύη. Να Τον αγαπάτε και να Του ζητάτε πάντοτε!». Ο καθημερινός ερχομός του στην θεραπευτική μονάδα του Αρεταίειου νοσοκομείου κατά την διάρκεια των θεραπειών ήταν πρόξενος χαράς και ελπίδας. Έκανε όλο τον κύκλο των θεραπειών και, χάριτι Θεού, ιάθη από την νόσο του καρκίνου. Η επίτευξη της θεραπείας και η αποκατάσταση της υγείας του τον χαροποίησε ελάχιστα ή μάλλον της έδωσε την ελάχιστη σημασία! Συνέχισε την ζωή του χωρίς να αναφερθεί περισσότερο στο πρόβλημά του. Αρνιόταν τις συχνές επισκέψεις στο νοσοκομείο, αναγκαίες μετά το πέρας της θεραπείας για παρακολούθηση, χωρίς όμως να αδιαφορεί τελείως για αυτές. Στους χρόνους που ακολούθησαν της ίασής του από την επάρατη νόσο, αποσύρθηκε ακόμη περισσότερο. Έβγαινε σπάνια έξω και μόνο για να λειτουργηθεί και σχεδόν έπαψε να δέχεται κόσμο. Απαντούσε μόνο στα τέσσερα χτυπήματα του κουδουνιού…

Τον Νοέμβριο του 2009 δυνατοί πόνοι στην κοιλιά τον ανάγκασαν να εισαχθεί στο νοσοκομείο, έπειτα από επιτακτική δική μου παραίνεση. Μέσα στα πολλά χαρίσματα που τον είχε προικίσει ο Θεός ήταν και τό δώρο της προόρασης. Θεωρώ πως γνώριζε καλά την

ημέρα της αναχώρησής του για την χώρα των ζώντων. Τον ενθυμούμαι ένα βράδυ στα τέλη του Νοεμβρίου του 2009 να μου λέει: «Μην με πας παιδί μου στο νοσοκομείο, θέλω να φύγω από εδώ ανάμεσα στα βιβλία μου και στους Αγίους».

Η διάγνωση ετέθη γρήγορα, «οξεία παγκρεατίτις μή νεοπλασματικής αιτιολογίας». Ετοιμάστηκε αμέσως ο κύκλος των εξετάσεων και προγραμματίστηκε η θεραπεία. Του το ανέφερα και χαμογέλασε. Είμαστε μόνοι στο δωμάτιο…Η ανιψιά του, η Ειρηνούλα, είχε κατέβει στη γραμματεία να τακτοποιήσει τα διαδικαστικά. Με κοίταξε ίσια στα μάτια και μου είπε με πατερική αγάπη: «Καλή Αντάμωση!». Ήταν η παραμονή της αναχώρησής μου για την Κων/πολη και της επίσκεψής μου στον Οικουμενικό μας Πατριάρχη. Δεν κατανόησα τον υπαινιγμό της ρήσης. Αναχώρησα, αφού ασπάστηκα την δεξιά του και πήρα την ευχή του, και την μεθεπόμενη ημέρα άμα τη επιστροφή μου βρήκα τον Γέροντά μου σε βαθύ κώμα. «Ανεξήγητο», είπε ο παθολόγος του νοσοκομείου! Έγινε ένα μικρό συμβούλιο για να καθοριστούν οι περαιτέρω ενέργειες… Σάββατο 19 Δεκεμβρίου πέρασε ο Κύριος και πήρε μαζί του την αγία του ψυχή…

Η Αττική και το χώμα της Ελλάδας που τόσο αγάπησε υποδέχτηκε στα σπλάγχνα της το σεπτό του σκήνωμα. Ετάφη στην Ιερά Μονή Εισοδίων της Θεοτόκου στο Μαρκόπουλο Ωρωπού, με την φροντίδα και την αγάπη της Γερόντισσας Νυμφοδώρας και των αδελφών της Μονής. Μερικούς μήνες πριν από την αναχώρησή του ενώ βρισκόμαστε στο κελλί του, με κοίταξε με σοβαρότητα και μου είπε: «Θα πάω εκεί που λειτουργείς και θα είμαι κοντά σου και θα σε βλέπω…».

Την ευχή του να έχουμε.

Εν Αθήναις 15 Οκτωβρίου 2012

Αρχιμανδρίτης Ιωάννης Κοκάκης

Ακτινοθεραπευτής Ογκολόγος

Πηγή:  Άγιος Νικόλαος των Μύρων, Ορθόδοξο Χριστιανικό Περιοδικό της Ιεράς Μητροπόλεως Μύρων Λυκίας, τεύχος 21^ο, σελ.3-21, έτος ΙΑ΄, Ιούλιος-Δεκέμβριος 2012.