Η Αγία Θεοκτίστη η Λεσβία

Διονύσιος Ψαριανός (Μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης (+))

Σήμερα, 9 του μηνός Νοεμβρίου, η Εκκλησία εορτάζει και τιμά την ιερή μνήμη της αγίας Θεοκτίτης της Λεσβίας. Στο Συναξάριο δεν φαίνεται πότε ακριβώς έζησε η Αγία, αλλ’ αυτό δεν έχει σημασία, γιατί στη ζωή της Εκκλησίας δεν υπάρχει χρόνος. Στην Εκκλησία όλα είναι παρόντα, και τα πρόσωπα και τα γεγονότα της πίστεως. Κάθε φορά που εορτάζομε και λειτουργούμε, η εορτή αυτή είναι μία παρουσία. Οι Άγιοι είναι ζωντανοί και παρόντες στην εορτή και τα γεγονότα από τότε που συνέβησαν συνεχίζονται τα ίδια μέσα στην Εκκλησία μέχρι σήμερα. Ο Ιησούς Χριστός είπε πως ο Θεός δεν είναι Θεός νεκρών, αλλά ζώντων. Φαίνεται όμως, αν και στο Συναξάριο δεν γίνεται λόγος, ότι η αγία Θεοκτίστη έζησε από το 830 έως το 872.

Αν και δεν ξέρομε πότε ακριβώς γεννήθηκε η αγία Θεοκτίστη, ξέρομε όμως καλά τον τόπο που γεννήθηκε και τον τόπο που ασκήτεψε. Είναι νησιώτισσα Αγία γεννήθηκε στη Λέσβο και ασκήτεψε στην Πάρο. Η Λέσβος, η Μυτιλήνη είναι το μεγαλύτερο από τα ανατολικά νησιά του Αιγαίου, πολύ κοντά στις ακτές της Μικρασίας. Η Πάρος είναι ένα όχι από τα μεγαλύτερα νησιά των Κυκλάδων. Η αγία Θεοκτίστη λοιπόν γεννήθηκε στην πόλη Μήθυμνα της Λέσβου, ωρφάνεψε πολύ μικρή και δόθηκε από τους συγγενείς της σ’ ένα εκεί κοντά γυναικείο μοναστήρι, για να μεγαλώση και να ανατραφή μαζί με άγιες μοναχές. Ένα καλό μοναστήρι είναι και άριστο σχολείο, και μακάρι να υπήρχαν τέτοια σε κάθε τόπο, για να βρίσκουν προστασία και εκπαίδευση πολλά παιδιά.

Ήταν δεκαοκτώ ετών η αγία Θεοκτίστη και σε μία εορτή του Πάσχα πήγε σ’ ένα κοντινό χωριό, για να χαιρετίση την αδελφή της. Μια νύχτα όμως ήλθαν στο χωριό σαρακηνοί πειρατές από την Κρήτη, έπιασαν όλους τους νέους, άνδρες και γυναίκες, και τους πήραν στο καράβι, για να πάνε να τους πουλήσουν για σκλάβους· μαζί τους πήραν και την αγία Θεοκτίτη. Την άλλη μέρα το πειρατικό καράβι έφτασε κι άραξε στην Πάρο. Έβγαλαν λοιπόν οι πειρατές τους αιχμαλώτους στη στεργιά, κι αρχίσανε να λογαριάζουν την τιμή τους, πόσο δηλαδή θα πουλούσαν τον καθένα στο σκλαβοπάζαρο. Να μη σας κάνη εντύπωση, γιατί δεν είναι ούτε εκατόν πενήντα χρόνια, που καταργήθηκε επίσημα το δουλεμπόριο, αν και σε πολλά μέρη είναι ακόμα σκλαβωμένοι οι άνθρωποι.

Εκεί που οι πειρατές λογάριαζαν την τιμή του κάθε σκλάβου, η αγία Θεοκτίστη βρήκε τον καιρό, ξέφυγε και χάθηκε από τα μάτια τους. Κρύφτηκε στις ερημιές του νησιού και έζησε εκεί για πάντα, χωρίς να την δη μάτι άνθρωπου. Από εδώ και πέρα η ζωή της αγίας Θεοκτίσης ομοιάζει με τη ζωή της οσίας Μαρίας της Αιγύπτιας· όπως εκείνη, χάθηκε μέσα στα βουνά και τις ερημιές παλέβοντας με το κρύο, τη γύμνια και την πείνα, χωρίς να δη και να μιλήση με άνθρωπο, άλλα μόνο με το Θεό. Εμείς, όταν ακούμε για την υπεράνθρωπη άσκηση της αγίας Θεοκτίστης, θαυμάζομε βέβαια, άλλα δεν εκτιμούμε το παραδεγμά της ούτε και είμαστε πρόθυμοι να το μιμηθούμε. Μας αρκεί μόνο να λέμε· «Καλή και αξιοθαύμαστη η αγία Θεοκτίστη, μα είναι ανάγκη και την θέλει τάχα ο Θεός τόση κακοπάθεια;».

Πέρασαν τριανταπέντε χρόνια κι η Αγία Θεοκτίστη, γνωστή μόνο στο Θεό, ζούσε στο νησί. Κάποιοι κυνηγοί τότε από την Κάρυστο, ήλθαν στην Πάρο για να κυνηγήσουν. Εκεί στην Πάρο από τα αρχαία βυζαντινά χρόνια ήσαν ο περίφημος ναός της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής. Ο ναός αυτός, που σώζεται ως τώρα και πηγαίνουν πολλοί για να τον δουν και να τον θαυμάσουν, είναι από τα ωραιότερα βυζαντινά μνημεία.

Ένας λοιπόν από τους κυνηγούς πήγε ως εκεί και μπήκε για να προσκύνηση και να θαυμάση το ναό. Μπήκε στο ιερό Βήμα και πλησίασε ως την Αγία Τράπεζα. Και τότε άκουσε μια αδύνατη γυναικεία φωνή· «Σε παρακαλώ, μην πλησιάζεις, γιατ’ είμαι γυμνή και ντρέπομαι».

Ο κυνηγός τρομοκρατήθηκε· και η φωνή συνέχισε· «Ρίξε μου το επανωφόρι σου να τυλιχτώ, για να μπόρεσης να με δης»!

Τυλιγμένη στο επανωφόρι του κυνηγού, η Αγία Θεοκτίστη παρουσιάστηκε μπροστά σε άνθρωπο ύστερ’ από τριανταπέντε χρόνια. Ο κυνηγός τρομαγμένος θαύμαζε σ’ αυτό που έβλεπαν τα μάτια του· μία ανθρώπινη μορφή, που όσο πιο άσπρα ήσαν τα μαλλιά της, τόσο πιο μαύρο ήταν το πρόσωπο. Η Αγία Θεοκτίστη ήταν στ’ αλήθεια ολόκληρη «πετσί και κόκαλο». Διηγήθηκε στον κυνηγό τη ζωή της και τον παρακάλεσε, καθώς η οσία Μαρία η Αιγύπτια το γέροντα Ζωσιμά, να κάμη τρόπο για να κοινωνήση, γιατί έβλεπε πως πλησίαζε να παραδώση στο Θεό την ψυχή της.

Ο κυνηγός έκαμε καθώς του είπε η Αγία Θεοκτίστη, κι όταν ύστερ’ από το κυνήγι του ξαναγύρισε, βρήκε το σκελετωμένο σώμα νεκρό με σταυρωμένα τα χέρια. Το έθαψε όπως μπορούσε κι έφυγε, δοξάζοντας το Θεό, που είναι «θαυμαστός εν τοις αγίοις αυτού». Αμήν.

Πηγή: agiazoni.gr