Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για την Νευρική Ανορεξία

Σε συνέντευξη στην Τατιάνα Στεφανίδου ανέφερε πως “οι άνθρωποι πρέπει να γνωρίζουν ποιες είναι οι επιπτώσεις της νευρικής ανορεξίας και εγώ θεωρώ ότι πρέπει να μιλάμε γι’ αυτήν την ασθένεια. Είναι καθήκον μας”. Για το λόγο αυτό είχε δεχθεί να ποζάρει στον διάσημο Ολιβιέρο Τοσκάνι όπου φαινόταν το εξαιρετικά αδύνατο, απωθητικό, κοκαλιάρικο σώμα της και το λεπτό ωχρό της πρόσωπο με τα βαθουλωμένα μάτια και τα προτεταμένα δόντια. Και δεν είναι το πρώτο μοντέλο που χάνει τελικά τη μάχη να κρατηθεί στη ζωή. Η πίεση που δέχονται τα μοντέλα για να αδυνατίσουν και να αποκτήσουν skinny figure είναι μεγάλη και πολλές φορές οδηγεί σε ολέθρια αποτελέσματα.

Η Αna Carolina Reston (φωτό επάνω) θα καταλήξει στο νοσοκομείο του Σάο Πάολο της Βραζιλίας το Νοέμβριο του 2006  από γενικευμένη μόλυνση, αποτέλεσμα της ανορεξίας. Σε συνέντευξή της η μητέρα της δήλωνε “Προσέξτε ιδιαίτερα τα παιδιά σας. Όλα τα λεφτά του κόσμου δεν αξίζουν σε καμία περίπτωση τη ζωή του παιδιού σου”! Όταν η επιθυμία για ένα αδύνατο σώμα γίνεται εμμονή τότε μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στον θάνατο! Μην παίζεις… με το φαγητό σου!

Θα μπορούσε κανείς να την αποκαλέσει μάστιγα της εποχής. Το πρόβλημα της Διαταραχής Πρόσληψης Τροφής (ΔΠΤ) ταλαιπωρεί εκατομμύρια ανθρώπους σε όλον τον κόσμο. Μόνο στην Αμερική περίπου 10 εκατομμύρια γυναίκες και 1 εκατομμύριο άνδρες δίνουν μάχη ζωής και θανάτου με την ανορεξία και τη βουλιμία. Μάλιστα η ψυχογενής ανορεξία είναι το τρίτο συχνότερο χρόνιο νόσημα της εφηβικής ηλικίας στις γυναίκεςκαι η συχνότητά της υπολογίζεται στο 0,5-3% όλων των εφήβων. Παρότι αφορά στην εφηβική και τη μετεφηβική ηλικία κυρίως (μεταξύ 15 και 24 ετών), σπανιότερα μπορεί να εμφανιστεί μετά την ηλικία των 40 ετών και με αυξανόμενη συχνότητα σε μικρότερα παιδιά.

Οι δυο βασικές ΔΠΤ είναι η ανορεξία και η βουλιμία. Η Δρ. Ευγενία Σουμάκη Παιδοψυχίατρος – Ψυχαναλύτρια της ΑΝΑΣΑ εξηγεί τι σημαίνει κάθε μία από αυτές:

– Η ψυχογενής ανορεξία είναι διαταραχή η οποία χαρακτηρίζεται από εκούσια απώλεια σωματικού βάρους, προκαλούμενη ή/και συντηρούμενη από τον ίδιο τον ασθενή. Με άλλα λόγια ένα άτομο έχει διαρκώς την εντύπωση πως πρέπει να χάσει κιλά και κάνει το οτιδήποτε για να το επιτύχει.

– Η ψυχογενής βουλιμία είναι σύνδρομο το οποίο χαρακτηρίζεται από επανειλημμένα επεισόδια υπερφαγίας και από υπερβολική υπεραπασχόληση με τον έλεγχο του σωματικού βάρους.

Τα συμπτώματα αυτά οδηγούν τον ασθενή στο να υιοθετήσει ακραία μέτρα για να μετριάσει την «παχυντική» επίδραση των προσλαμβανομένων τροφών.

Η αιτιοπαθογένεια των διαταραχών πρόσληψης τροφής είναι πολυπαραγοντική. Ατομικοί, ψυχολογικοί αλλά και οργανικοί παράγοντες συμμετέχουν στη γένεσή τους”. Πιο συγκεκριμένα η Δρ. Ευγενία Σουμάκη επισημαίνει τους λόγους που μπροούν να οδηγήσουν σε μια τέτοια διαταραχή:

-Η οικογένεια και το περιβάλλον φαίνεται επίσης να παίζουν σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση της διαταραχής. Η μελέτη των πρώιμων αλληλεπιδράσεων μητέρα – βρέφους και άλλες οικογενειακές αλληλεπιδράσεις είναι ένας από τους άξονες για τη ψυχοδυναμική κατανόηση του συνδρόμου.

-Η σχέση μητέρας βρέφους ενοχοποιείται για την αιτιοπαθογένεια της διαταραχής. Σύμφωνα με την Bruch (1982) από τα πρώτα χρόνια η μητέρα απαντά με τροφή σε κάθε συναισθηματική ανάγκη του παιδιού της, με αποτέλεσμα και εκείνο να είναι σε αδυναμία να αναγνωρίσει τις πραγματικές του ανάγκες.

-Η Γενετική επιβάρυνση τίθεται υπό αμφισβήτηση, καθώς είναι δύσκολο να προσδιοριστούν τα υπεύθυνα γονίδια.

– Όσον αφορά τους Νευροβιολογικούς μηχανισμούς: έχουν σημειωθεί σημαντικές πρόοδοι στην κατανόηση σε μοριακό επίπεδο των μηχανισμών που συνδέονται με την παχυσαρκία και κατανάλωση θερμίδων (Vitiello 2000)

Οι επιστημονικές έρευνες έχουν καταρτίσει κάποια κριτήρια τα οποία και “δείχνουν” πως κάποιο άτομο ενδέχεται να υποφέρει από ψυχογενή ανορεξία ή βουλιμία.

1. Άρνηση του ατόμου να διατηρήσει το βάρος του σώματος στο επίπεδο ή πάνω από το επίπεδο του ελάχιστα φυσιολογικού βάρους για την ηλικία και το ύψος του.

2. Έντονος φόβος του ατόμου ότι θα αυξηθεί το βάρος του ή ότι θα παχύνει ακόμη και όταν το βάρος του είναι κάτω από το κανονικό.

3. Διαταραχή του τρόπου με τον οποίο βιώνεται το βάρος, υπέρμετρη επίδραση του βάρους στην αυτοαξιολόγηση, άρνηση της σοβαρότητας του υπάρχοντος χαμηλού βάρους του σώματος. Διαταραγμένη εικόνα σώματος.

4. Σε γυναίκες, αμηνόρροια, δηλαδή απουσία τουλάχιστον τριών διαδοχικών εμμηνορρυσιακών κύκλων.

Τα άτομα που υποφέρουν από κάποια ΔΠΤ μπορούν να διακριθούν σε δύο βασικά προφίλ, ανάλογα με τον τρόπο που αντιδρούν σε ό,τι έχει να κάνει με το φαγητό:

– Περιοριστικός τύπος: Όταν υπάρχει μόνο περιορισμός λήψης τροφής
– Επεισόδια υπερφαγίας/καθαρτικός τύπος: Όταν το άτομο έχει τακτικά επεισόδια υπερφαγίας και στη συνέχεια καταφεύγει σε αυτοπροκαλούμενους εμετούς, χρήση καθαρτικών, διουρητικών ή υποκλυσμών.

Ο ρόλος της οικογένειας είναι πολύ σημαντικός. Συνήθως οι γυναίκες που παρουσιάζουν παρόμοιο πρόβλημα προέρχονται από οικογένειες που χαρακτηρίζονται από “μια κυρίαρχη φροντίδα να δοθεί μια καλή εικόνα προς τα έξω, σε βάρος των προσωπικών συναισθημάτων. Αναδεικνύεται η συγκρουσιακή θέση της διατροφής στην οικογένεια”.

Ιδιαίτερα σημαντικός είναι και ο ρόλος της μητέρας, η οποία είναι κυριαρχική και περιορίζει τις έφηβες κοπέλες που είναι και πιο επιρρεπείς στις εν λόγω διαταραχές.“Με τη διαταραχή η ανορεκτική αφενός προβάλλει το αίτημά της για αγάπη με τη σωματική της αδυναμία, απ’ την άλλη αρνείται κάθε βοήθεια που της προσφέρεται” εξηγεί η Δρ. Ευγενία Σουμάκη.

Η ΑΝΑΣΑ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΕΙ: Αν υποψιάζεστε ότι ένας φίλος, το παιδί σας ή ένας συγγενής πάσχει από κάποια διαταραχή πρόσληψης τροφής οι επόμενες συμβουλές ίσως να φανούν χρήσιμες:

– Μάθετε σχετικά με τις διαταραχές διατροφής. Διαβάστε άρθρα, βιβλία και πληροφορίες στο ίντερνετ.
– Κατανοήστε, ότι το να είναι κάποιος αδύνατος δεν σημαίνει ομορφιά και υγεία.
– Να είστε ειλικρινής απέναντι στο άτομο για το οποίο ανησυχείτε για τις διατροφικές του συνήθειες.
– Μοιραστείτε τους προβληματισμούς σας και το ενδιαφέρον σας για αυτό. Να είστε ζεστοί, σαφείς και όχι κριτικοί. Είναι πολύ καλύτερο να πείτε ήρεμα και με ειλικρίνεια: «ανησυχώ για το βάρος σου» παρά επικριτικά: «κοίτα πώς έχεις γίνει…».
– Μιλήστε με κάποιον ειδικό. Μην αφήσετε τον εαυτό σας να βλέπει τον άνθρωπό σας σαν ένα πρόβλημα διατροφής και μόνο.
– Όλοι οι άνθρωποι έχουν ικανότητες και αρετές. Τονίστε τις! Το χρειάζονται πολύ περισσότερο από τον καθένα μας.

Η υπερίσχυση στις γυναίκες ανέρχεται στο 7:1 σε σχέση με τους άνδρες. Η διαταραχή εμφανίζεται περισσότερο στις γυναίκες στα πλαίσια της προβληματικής των ταυτίσεων με τη μητέρα, του σώματος και της αναδυόμενης σεξουαλικότητας.

Σημαντικό ρόλο παίζει φυσικά και η εικόνα που παρουσιάζουν τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. “Η κορύφωση της συχνότητας εμφάνισης της ανορεξίας στην ηλικία των 15 – 24 ετών, σύμφωνα με πολλούς ερευνητές, αντικατοπτρίζει την προβολή από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας ιδιαίτερα λεπτόσωμων γυναικών ως προτύπων μίμησης για νέες κοπέλλες. Η λεπτή σιλουέτα έχει μια απόλυτη αξία που πλησιάζει σε μια «ηθική» τελειότητα και αποτελεί απόδειξη παντοδυναμίας. Άλλωστε η σωματική εμφάνιση ανά τους αιώνες παρουσιάζεται ως ένα κοινωνικό ιδεώδες της γυναικείας ομορφιάς” εξηγεί η Δρ. Ευγενία Σουμάκη

Όταν διαπιστωθεί πως κάποιος πάσχει από ανορεξία ή βουλιμία, τότε η θεραπεία πρέπει να στοχεύει τόσο στον ψυχικό όσο και στον σωματικό τομέα. Πολλές φορές μάλιστα, η παρέμβαση ειδικού πρέπει να είναι άμεση, μιας και ο ασθενής υποφέρει από έντονη καχεξία, ορμονικές και ηλεκτρολυτικές διαταραχές. Αλλά και η ψυχολογία του ενδέχεται να είναι σε πολύ άσχημο επίπεδο με απόπειρες αυτοκτονίας, έντονη έκρηξη άγχους κτλ.

Έτσι κάποιος που πάσχει από ΔΠΤ θα πρέπει να παρακολουθείται από μια ομάδα ιατρών, διατροφολόγων, παιδοψυχιάτρων, ψυχιάτρων και ψυχολόγων. Μια γυναίκα μπορεί να απευθυνθεί για συμβουλή, ενημέρωση, πρόληψη και υποστήριξη στην ΑΝΑΣΑ αλλά και στη Κρατική Μονάδα Διαταραχών Πρόσληψης Τροφής του Αιγινήτειου Νοσοκομείου.

Απαιτείται μακρόχρονη ατομική ψυχοθεραπεία με παράλληλη υποστηρικτική ή συμβουλευτική συνεργασία με τους γονείς, αν πρόκειται για παιδί ή έφηβο, οικογενειακή θεραπεία, υποστήριξη για κοινωνική ένταξη και ψυχοφαρμακολογική αγωγή. Σε παραμελημένες περιπτώσεις η πρόγνωση είναι δυσμενής και ο κίνδυνος θανάτου μεγάλος (10% επί των ανεπαρκώς πλαισιωμένων περιπτώσεων). Καλύτερα και ταχύτερα αποτελέσματα σημειώνονται όταν η διαταραχή αναγνωριστεί από τα αρχικά της στάδια.  Από πολυάριθμες μελέτες φαίνεται ότι συνολικά 50% των ανορεκτικών θεραπεύονται, 25% βελτιώνονται αλλά συνεχίζουν να έχουν προβλήματα, και 25% εξακολουθούν να εμφανίζουν σοβαρά προβλήματα. Η θνητότητα ανέρχεται στο 6%.

tlife.gr

Πηγή: http://www.briefingnews.gr/ygeia/item/34770