Η Αγία Ζώνη της Θεοτόκου από το Άγιο Όρος στη Χίο

ΣΕΛΙΔΕΣ ΧΙΑΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Η έξοδος από το Άγιο Όρος ιερών λειψάνων και κειμηλίων και η περιφορά τους στον ορθόδοξο λαό για προσκύνηση αποτελεί μακραίωνη παράδοση. Ιδιαίτερα μάλιστα σε περιπτώσεις επιδημιών, σεισμών και άλλων συμφορών, κατόπιν παρακλήσεως του ευσεβούς λαού, μεταφέρονται στις περιοχές που επλήγησαν προς αγιασμό και προστασία. 0 ελληνικός λαός, έχοντας βαθιά ριζωμένο το θρησκευτικό συναίσθημα, συρρέει κατά χιλιάδες στους ναούς για να προσκυνήσει με ευλάβεια και κατάνυξη τα ιερά και θαυματουργά κειμήλια του Αγίου Όρους. Επίσης, πολλές φορές περιφέρονται σε πόλεις της Ελλάδος καθώς και σε άλλες ορθόδοξες χώρες, προκειμένου να συγκεντρωθούν χρήματα για τη συντήρηση των Μοναστηριών. Το πανάρχαιο αυτό έθιμο αποκαλείται «ζητείες» και πρέπει να σημειωθεί ότι χάρη σ’αυτές κατόρθωσαν να επιβιώσουν οι Μονές του Αγίου Όρους κατά τα ζοφερά χρόνια της Τουρκοκρατίας.
Στη Χίο, η Αγία Ζώνη της Θεοτόκου μεταφέρθηκε δύο φορές. Στις 19 Μαΐου του 1883, επειδή συνεχίζονταν οι σεισμοί και ξεράθηκαν τα δέντρα και οι καλλιέργειες. Κατόπιν ενεργειών του Μητροπολίτη Χίου Αμβρόσιου Χρηστίδη μεταφέρθηκαν στο νησί μας από την Ιερά Μονή Βατοπεδίου η Αγία Ζώνη της Θεομήτορος, τεμάχιο του Τιμίου Σταυρού και το ιερό λείψανο του δεξιού χεριού του Αγίου Τρύφωνος προστάτου των γεωργών, και θαυματουργικώς κατέπαυσαν αμέσως οι σεισμοί και τα δέντρα ξαναπρασίνισαν. Η δεύτερη φορά που μεταφέρθηκε στη Χίο η Αγία Ζώνη της Θεοτόκου ήταν στις 8 Αυγούστου 1930 κατά τη διάρκεια της ανεγέρσεως του ιερού ναού της Ευαγγελίστριας. Επρόκειτο για μια εμπνευσμένη πρωτοβουλία του επιτρόπου του ναού, αείμνηστου Αγαπίου Πλατή, ο οποίος σκέφθηκε ότι η μεταφορά της Αγίας Ζώνης της Παναγίας στο νησί μας θα έδινε την ευκαιρία στον ευσεβή λαό της Χίου να προσκυνήσει το θαυματουργό αυτό κειμήλιο της Χριστιανοσύνης, ενώ ταυτόχρονα με τις εισφορές των πιστών θα συγκεντρώνονταν αρκετά χρήματα για την αποπεράτωση της Εκκλησίας. Ο εξαίρετος αυτός συμπολίτης μας έχαιρε καθολικής εκτιμήσεως για τη μεγάλη πατριωτική και κοινωνική του προσφορά, υπήρξε δε από τους πρωτεργάτες της ανεγέρσεως του ναού. Στην πραγματοποίηση του σχεδίου αυτού είχε την αμέριστη υποστήριξη του μητροπολίτη Χίου Ιερώνυμου Γοργία, ο οποίος τον εφοδίασε με συστατική επιστολή για τον ηγούμενο της Μονής.
Το ιστορικό
Στις 2 Αυγούστου 1930 ο Αγάπιος Πλατής μαζί με τον αλησμόνητο πατέρα μου καπετάν Στέφανο I. Σκαρβέλη, ο οποίος γνώριζε πολύ καλά το Άγιον Όρος, επειδή με τα ιστιοφόρα του έκαμνε συχνά ταξίδια εκεί εμπορευόμενος ξυλεία και ξυλάνθρακες, αναχώρησαν με το «Μπουμπουλίνα» για τη Θεσσαλονίκη και την άλλη μέρα επιβιβάστηκαν στο Α/Π «Κρόνος» για να μεταβούν στο Άγιο Όρος. Μόλις έφθασαν, αμέσως πήγαν στη Μονή Βατοπεδίου, όπου ο ηγούμενος και οι μοναχοί τους επεφύλαξαν αβραμιαία φιλοξενία. Σε δύο μέρες, με την αρμόζουσα ιεροπρέπεια και κατάνυξη, ιερείς και μοναχοί μετέφεραν την Άγια Ζώνη της Θεομήτορος, ένα σταυρό με Τίμιο Ξύλο και τα θαυματουργά λείψανα του Αγίου Τρύφωνος στο Α/Π «Κρόνος», που αναχώρησε αμέσως για τη Χίο
Η άφιξη
Στις 8 Αυγούστου, ημέρα αφίξεωςτου πλοίου, χιλιάδες λαού από την πόλη και τα χωριά συγκεντρώθηκαν από το πρωί στην Προκυμαία και περίμεναν με Βαθιά συγκίνηση και μεγάλη ευφροσύνη για να υποδεχθούν και να προσκυνήσουν την Αγία Ζώνη, που κατά την παράδοση είναι εκείνη την οποία η Παναγία, ανερχόμενη στους ουρανούς, παρέδωσε στον Απόστολο Θωμά, τον οποίον «συνάντησεν αιθερίως προς διαπίστωση της μεταβάσεως αυτής εις τους ουρανούς». Στην Προκυμαία προσήλθαν επίσης όλες οι πολιτικές, δημοτικές, στρατιωτικές, δικαστικές αρχές της πόλεως, με επικεφαλής τον Σεβ. μητροπολίτη Ιερώνυμο, περιστοιχούμενο από τον Επίσκοπο Γρηγόριο, τον ηγούμενο της Ιεράς Μονής Μυρσινιδίου Αμβρόσιο και τους ιερείς όλων των Εκκλήσεων της Χίου. Παντού υπήρχε πανηγυρική ατμόσφαιρα. Στις 15.00 το Α/Π «Κρόνος», με συνεχείς και παρατεταμένους συριγμούς, εισέρχεται σημαιοστολισμένο στο λιμάνι μας, ενώ οι καμπάνες όλων των ναών ηχούσαν χαρμόσυνα. Ρίγη θρησκευτικής εξάρσεως καταλαμβάνουν όλους, όταν ο πρωθιερέας του μητροπολιτικού Ναού Μιχαήλ Κοντολέων κατέρχεται του ατμόπλοιου κρατώντας την ολόχρυση θήκη – στολισμένη με πολύτιμους λίθους και μικρές εικόνες από σμάλτο – η οποία περιέχει την Άγια Ζώνη της Θεοτόκου. Στρατιωτικό άγημα αποδίδει τιμές, ενώ οι πιστοί με κατάνυξη και ευλάβεια σταυροκοποιούνται και προσεύχονται. Ο Μητροπολίτης και οι επίσημοι, βαθιά συγκινημένοι, προσέρχονται και ασπάζονται την Άγια Ζώνη της Παναγίας.
Η πομπή
Αμέσως σχηματίζεται μια μεγαλειώδης πομπή. Προηγούνται τα εξαπτερύγα των εκκλησιών και τα λάβαρα των Σωματείων. Έπονται οι ιερείς και οι διάκονοι, το ολόχρυσο ιερό κιβώτιο και κατόπιν οι Μητροπολίτες. Ακολουθούν οι Αρχές και ο ευσεβείς λαός της Χίου. Κατά τη διέλευση της πομπής από τους δρόμους της πόλεως, τα πλήθη των πιστών εκδηλώνουν με κάθε τρόπο τα θρησκευτικά τους συναισθήματα. Άλλοι γονατίζουν, άλλοι κλαίουν από συγκίνηση, άλλοι προσεύχονται, άλλοι ραίνουν τα ιερά κειμήλια και τα άγια λείψανα με λουλούδια και ροδοπέταλα.
Στην πλατεία Βουνακίου, μπροστά από το μέγαρο της Νομαρχίας, αναπέμπεται θερμή δέηση. Στη συνέχεια η πομπή διέρχεται την Απλωταριά και δια των οδών Μητροπόλεως και Κουντουριώτου έφθασε στον Ιερό Ναό της Ευαγγελίστριας, όπου το ιερό κιβώτιο εναποτέθηκε σε ειδική εξέδρα για λαϊκό προσκύνημα.
Ακολούθως, μέσα σε ατμόσφαιρα μεγάλης κατανύξεως, εψάλη ο Μέγας Παρακλητικός Κανών της Παναγίας. Η Αγία Ζώνη παρέμεινε στη Χίο για ένα μήνα.
Σύμφωνα με την παράδοση, η Αγία Ζώνη υφάνθηκε από την ίδια τη Θεοτόκο και εφυλάσσετο αρχικά στα Ιεροσόλυμα, οπότε το 458, με διάταγμα του αυτοκράτορα Λέοντα Α’ κατατέθηκε στο νησί της Παναγίας των Βλαχερνών, έναν από τους λαμπρότερους ναούς της Κων/πόλεως. Τον 14ο αιώνα ο Σέρβος ηγεμόνας Λάζαρος ο Α΄ παρέλαβε την Αγία Ζώνη από την Κων/πολη και την εδώρισε στη Μονή Βατοπεδίου, στην οποία φυλάσσεται μέχρι σήμερα σε ειδικό περικαλλή ναό που έκτισε το 1526 ο ηγεμόνας της Βλαχίας Νεαγός.

Πηγή: Γεωργίου Στεφ. Σκαρβέλη, εφημερίδα «πολίτης», Δευτέρα 31 Αυγούστου 2009