Άγιος Θεόληπτος, μητροπολίτης Φιλαδέλφειας (1250-1322/6)

Γεννήθηκε στη Νίκαια της Βιθυνίας περί το 1250. Έλαβε πολύ καλή μόρφωση. Νωρίς εγκατέλειψε τη σύζυγό του και αποσύρθηκε στην αθωνική ησυχία. Η συνάντηση του με τον ησυχαστή Νικηφόρο είχε βαθειά επίδραση πάνω του, καθώς και με τον άγιο Αθανάσιο Κωνσταντινουπόλεως. Έζησε για ένα διάστημα στη μονή Εσφιγμένου. Η επίσκεψη του στην Κωνσταντινούπολη και ο έλεγχος του για τη θρησκευτική πολιτική του Μιχαήλ Η΄ του Παλαιολόγου αποτέλεσμα είχε να ριχθεί στις φυλακές. Μετά την αποφυλάκιση του επιστρέφει στην πατρίδα του και η όσιακή βιοτή του τον κάνει πνευματικό πατέρα όλης της πόλεως.

Περί το 1324 εκλέγεται μητροπολίτης Φιλαδέλφειας και ποιμαίνει την επαρχία του επί τέσσερις δεκαετίες με μόνο οδηγό τον νόμο του Θεού. Οι επιστολές και ομιλίες του που σώζονται το φανερώνουν. Κατά την εκδημία του εκτυλίχθηκαν συγκινητικές σκηνές από τον πιστό λαό, που είχε ευεργετηθεί από τον επίσκοπο του και τον υπεραγαπούσε.

Υπήρξε σύμβουλος καλός ισχυρών αυτοκρατόρων. Με την πλούσια συγγραφική του δράση επηρέασε σημαντικά τη θρησκευτική ζωή του καιρού του. Θεωρείται πρόδρομος της θεολογικής αναγεννήσεως του 14ου αιώνα. Ένας ασκητής, νηπτικός και ησυχαστής επίσκοπος. Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς τον είχε πρώτο πνευματικό του διδάσκαλο και αυτός αποφάσισε για την κλίση του.

Ο όσιος Νικόδημος ο Αγιορείτης στο εγκώμιο των Αγιορειτών Πατέρων τον υμνεί ως «όσιον», «θεόσοφον» και «υψίνουν». Πρόκειται για προσωπικότητα υψηλού κύρους και μεγάλης πνευματικότητος και αξίας. Βιογράφος του είναι ο Νικηφόρος Χούμνος.

Η μνήμη του τιμάται στις 25 Ιουνίου και τη Β’ Κυριακή Ματθαίου

Πηγή: Μοναχού Μωϋσέως Αγιορείτου, Άγιοι Αγίου Όρους

Εκδόσεις Μυγδονία, Θεσσαλονίκη, 2007