Αγαπώ τον Συνεργατισμό

Της Ζήνας Λυσάνδρου Παναγίδη
Φιλολόγου

Με τον ίδιο τίτλο έχω ξαναγράψει κείμενο πριν από κάποια χρόνια. Ο λόγος είναι προφανής για «τους παροικούντας την Ιερουσαλήμ». Κατάγομαι από το Λευκόνοικο, την κοιτίδα του Συνεργατισμού στην Κύπρο. Εξ απαλών ονύχων βίωνα και συνειδητοποιούσα τη θετική, ευεργετική παρουσία του στη ζωή των αγροτών.

Παρόλο που ο πατέρας μου ασχολείτο με το εμπόριο ελαστικών και εξαρτημάτων, όπως και με τις ενοικιάσεις αυτοκινήτων, λόγω της κτηματικής μας περιουσίας, κυρίως από την πλευρά της μητέρας μου, νιώθαμε ότι ανήκαμε όλοι στη μεγάλη αγροτική οικογένεια της Μεσαορίας, της αρχόντισσας κυράς που «άμα γιωρκούσε, τρώαν μανάες τζιαι παιθκιά».

Σκέφτομαι τους σκαπανείς και τους πρωτοπόρους της ιδέας του Συνεργατισμού στην Κύπρο. Τον τραπεζίτη, ιδρυτή και της Τράπεζας Κύπρου, βουλευτή Ιωάννη Οικονομίδη, και τον ρέκτη δάσκαλο που «μόρφωσε» τα παιδιά του Λευκονοίκου, τον Μάρκο Χαραλάμπους.Άνθρωποι υψηλού ήθους, με γενναιοδωρία ψυχής, αίσθημα αλληλεγγύης και διάθεση προσφοράς στη γενέτειρά τους και στον κόσμο της. Άνθρωποι αρετής, φιλαλληλίας, δικαιοσύνης. Με ενσυναίσθηση, θαλπωρή κι αγάπη στις ψυχές τους. Άνθρωποι της αυταπάρνησης και της θυσίας. Οξύνοες και διορατικοί, σώφρονες και νουνεχείς, άνθρωποι του μέτρου και της ταπεινοφροσύνης.

Νιώθω ότι αυτές οι αξίες σήμερα παραπαίουν. Ασφαλώς και υπάρχουν άνθρωποι αφοσιωμένοι ακόμη στην ιδέα της αλληλεγγύης και της αλληλοβοήθειας, που σαν τον δάσκαλο τον Μάρκο ανιδιοτελώς προσφέρουν στους συνανθρώπους τους. Που θυσιάζονται για το κοινό καλό. Που νοιάζονται για την τιμιότητα και την ανθρωπιά.

Γιατί ο Συνεργατισμός πρώτα και πάνω απ’ όλα είναι ιδέα, είναι όραμα. Είναι στάση ζωής, τόσο ανοίκεια για κάποιους αριβιστές, ιδιοτελείς, υπερφίαλους ανθρωπάκους.

Γιατί για μένα είναι ανθρωπάκια αξιολύπητα όσοι σπουδαρχίδηδες κορδακίζονται και επαίρονται για τα πτυχία και τα οφφίκια τους. Που σαν οδοστρωτήρες σπιλώνουν προσωπικότητες και ευτελίζουν, νομίζουν, ανθρώπους, που ούτε το μικρό τους δακτυλάκι δεν μπορούν να φτάσουν στο ήθος και στο μεγαλείο ψυχής, στη μόρφωση και την πνευματική καλλιέργεια.

Κάποιος που είναι ηγέτης οπουδήποτε πρέπει να έχει κάποια ηθικά χαρακτηριστικά. Πόσο μάλλον, όταν κατέχει κάποια θέση στο Συνεργατικό κίνημα. Και το εννοώ. Όσο κι αν όλες οι έννοιες σήμερα έχουν εκφυλιστεί και εκμαυλιστεί, τουλάχιστον ο Συνεργατισμός ας αφεθεί αλώβητος. Μακριά από αδικίες, ετσιθελισμούς, εκβιασμούς, εμπάθειες, υπέρμετρες φιλοδοξίες, φιλαυτία και ολιγόνοια. Μακριά από απληστία, συβαριτισμό, ματαιοδοξία, απουσία του εσύ. Μακριά από σκοπιμότητες και σκευωρίες πίσω από κλειστές πόρτες.

Ιστορικά, στις επιτροπές των Συνεργατικών Εταιρειών μετείχαν, αν σκεφτώ την πρώτη επιτροπεία της πρώτης Συνεργατικής της Κύπρου, της «Χωρικής Τράπεζας Λευκονοίκου», οι πλέον επιφανείς άνθρωποι του τόπου, οι μορφωμένοι, όπως ο γιατρός της κωμόπολης, ο δικηγόρος, ο δάσκαλος, οι καλοί γεωργοί, άτομα εγνωσμένου κύρους, αξιοσέβαστα.

Τι συμβαίνει σήμερα; Λυπούμαι να παρατηρήσω ότι προτιμούνται τα πειθήνια όργανα, οι μεγάλοι καταθέτες, τα φερέφωνα κάποιων, «οι διαπλεκόμενοι», και όχι άτομα με εξειδικευμένες γνώσεις, μόρφωση και καλλιέργεια, σωφροσύνη και οξυδέρκεια, ελεύθερη βούληση, κριτική σκέψη, ηθική ποιότητα, που δεν στηρίζονται και δεν προωθούν τον νεποτισμό, την οικογενειοκρατία, την ευνοιοκρατία, που δεν κοιτάζουν μόνο το προσωπικό τους συμφέρον.

Πιστεύω ακράδαντα ότι η ηγεσία του Κινήματος πρέπει να βάλει ένα φρένο στις αυταρχικές και απολυταρχικές τάσεις ορισμένων που θέλουν να ποδηγετούν και να χειραγωγούν τους ανθρώπους. Που ξεφεύγουν από τις υγιείς αρχές και αξίες του Συνεργατισμού, νομίζοντας ότι οι άλλοι τρώνε κουτόχορτο και δεν καταλαβαίνουν τις μηχανορραφίες τους.