Ο Άγιος Μάρτυς Ηράκλειος Πολιούχος Ηρακλείου Αττικής (†18 Μαΐου)

Πριν καιρό, αναζητώντας κάποια στοιχεία στο διαδίκτυο γύρω από ένα ζήτημα σχετικό με την Ορθοδοξία, βρεθήκαμε σε μία ιστοσελίδα όπου μεταξύ άλλων γινόταν μνεία σε Αγίους πολιούχους πόλεων. Την απόπειρά μας να αναζητήσουμε τον Άγιο Ηράκλειο, ακολούθησε η απογοήτευση, αφού συνειδητοποιήσαμε ότι δε γινόταν καμμία αναφορά στο γεγονός ότι ήταν πολιούχος του Ηρακλείου Αττικής. Το ότι ο Άγιος Ηράκλειος είναι πολιούχος της πόλεώς τους όμως, δεν είναι ευρέως γνωστό ούτε στους δημότες του Ηρακλείου.

Ο Άγιος Μάρτυς Ηράκλειος, ανήκει στη χορεία των αρχαίων μαρτύρων της Αττικής γής και μία παράδοση θέλει το όνομα της πόλεως του Ηρακλείου, το Αράκλι όπως το λέγανε παλιά, να συνδέεται με τον Μάρτυρα αυτόν. Ο μακαριστός Γέρων Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης, Υμνογράφος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, στην Ακολουθία και τον Παρακλητικό Κανόνα που συνέγραψε, αναφέρει ρητώς ότι απευθύνεται εις τον «…Άγιον Μάρτυρα Ηράκλειον, πολιούχον Ηρακλείου Αττικής».

Στόχος της παρούσας έκδοσης είναι, αφ’ ενός να δοθεί η δυνατότητα να τιμηθεί ευρύτερα ο Άγιος από το χριστεπώνυμο πλήρωμα, και αφ’ ετέρου να αποτελέσει ενδεχομένως αφορμή για την επίσημη εκδήλωση τιμής προς τη μορφή του Αγίου εκ μέρους των φορέων της πόλεώς μας, με απώτερο σκοπό, την ανέγερση ενός ναού προς τιμήν του.

Προς τιμήν του Αγίου, πιθανόν θα μπορούσε επίσης να ανεγερθεί ένα προσκυνητάριον σε κεντρική οδό του Ηρακλείου (όπως π.χ. το καλαίσθητο προσκηνητάριον της Αγίας Φιλοθέης επί της οδού Καποδιστρίου), να οριστεί ως τοπική αργία η 18η Μαΐου, να καθιερωθεί σε ετήσια βάση σειρά εορταστικών δρωμένων (π.χ. «Τα Ηράκλεια»), να μετονομαστεί ο δήμος σε «Δήμος Αγίου Ηρακλείου», κ.ά.

Θα ήταν ευχής έργο και άλλοι μάρτυρες της αρχαίας Εκκλησίας, που είναι καταχωρημένοι στο Εορτολόγιο της Ορθοδόξου Εκκλησίας, αλλά είναι ουσιαστικά ξεχασμένοι από τους πιστούς, να ανασυρθούν από την αφάνεια και να τιμηθούν και με ασματικές ακολουθίες και με εικόνες και με εκκλησίες. Άλλωστε, πάμπολλες ενοριακές εκκλησίες και παρεκκλήσια οικοδομούνται κάθε τόσο στην πατρίδα μας. Θα άξιζε κάποιες από αυτές να αφιερώνονταν και σε τέτοιους «φτωχούς αγίους» (για να θυμηθούμε τον Παπαδιαμάντη), «φτωχούς» σε τιμή εκ μέρους των πιστών, όπως ο άγιος Ηράκλειος και οι σύντροφοί του, «πλούσιους» όμως ενώπιον του Αγίου Τριαδικού Θεού, αφού και αυτών οι ματωμένοι αγώνες για τον Χριστό, είτε μαρτυρικοί είτε οσιακοί, δεν υστερούν σε τίποτα από τα ηρωϊκά παλαίσματα των άλλων, των δημοφιλών αγίων της πίστης μας.

Εκδόσεις Αιθήρ

Βίος Αγίου Μάρτυρος Ηρακλείου

και των συν αυτώ ετέρων επτά Μαρτύρων,

Παυλίνου, Βενεδίμου, Πέτρου, Παύλου, Ανδρέου, Διονυσίου και Χριστίνης.

Πάντες οι ανωτέρω Άγιοι εμαρτύρησαν κατά τον 3ον μ.Χ. αιώνα, επί αυτοκράτορος Δεκίου.

Ο Άγιος Ηράκλειος, καθώς και οι Άγιοι Παυλίνος και Βενέδιμος, ήσαν Αθηναίοι τη καταγωγή και εκήρυττον τον λόγον του Ευαγγελίου παρακινούντες τους ασεβείς και τους ειδωλολάτρας να αποστραφώσι την ματαιότητα και την πλάνην των ειδώλων. Διό, συλληφθέντες παρεδόθησαν εις τον τοπικόν άρχοντα και αφού πρώτον εδάρησαν δυνατά και άλλας πολλάς τιμωρίας εδοκίμασαν, κατόπιν ερρίφθησαν εντός ανημμένης καμίνου, όπου, φυλαχθέντες αβλαβείς υπό της δυνάμεως του Θεού, τελευταίον απεκεφαλίσθησαν και ούτως έλαβον οι μακάριοι τους στεφάνους του Μαρτυρίου.

Ο Άγιος Πέτρος κατήγετο εκ της πόλεως Λαμψάκου, οδηγηθείς δε προ του άρχοντος της Αβυδηνών πόλεως Δεκίου, προσετάχθη να θυσιάσει εις την Αφροδίτην. Όμως μη πεισθείς, αλλ’ ομολογήσας τον Χριστόν, συνετρίβη καθ’ όλον το σώμα με αλύσεις και ξύλα και μαρτυρικούς τροχούς. Κατά την βάσανον δε ταύτην παρέδωσε το πνεύμα του και έλαβεν εκ Θεού τον της αθλήσεως αμάραντον στέφανον.

Οι Άγιοι Παύλος και Ανδρέας κατήγοντο εκ της Μεσοποταμίας, στρατιώται όντες υπό τον άρχοντα Δάκνον, μετά του οποίου μετέβησαν εις τας Αθήνας. Εκεί δε ευρισκομένων αυτών, συνελήφθησαν και ερρίφθησαν εις την φυλακήν οι Άγιοι Διονύσιος και Χριστίνα, την οποίαν, βλέποντες ο Παύλος και ο Ανδρέας παρθένον ωραίαν και εις καιρόν γάμου, παρεκίνουν ταύτην εις αισχράν πράξιν. Αλλ’ η Αγία δεν εκάμφθη. Όθεν, αντί να βιάσωσιν αυτήν, μετεβλήθησαν εκείνοι διά των νουθεσιών της και επίστευσαν εις τον Χριστόν. Τούτου ένεκα αυτοί μεν οι δύο και ο θείος Διονύσιος ελιθοβολήσθησαν, η δε Αγία Χριστίνα πεσούσα επ’ αυτών απεκεφαλίσθη.

Ούτως και ο Κύριος, καιρώ δέοντι, δωθήσεται επ’ αυτών την Αυτού μαρτυρίαν, περί ης ομιλεί ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος: «Αυτή εστίν η μαρτυρία, ότι ζωήν αιώνων έδωκεν ημίν ο Θεός»¹.

Πηγαί:

• Ευστρατιάδης Σ., Αγιολόγιον της Ορθοδόξου Εκκλησίας, έκδ. Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, Αθήνα 1995 (επανατύπωσις).
• Θεοδωρόπουλος Α. Α., Ηράκλειο Αττικής (Ιφιστία-Ηφαιστία-Αράκλι) 508 π.Χ.-1995, Αθήνα 1997.
• Ο Μέγας Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας (Αρχιμανδρίτου Ματθαίου Λαγγή), τόμος Ε’, Αθήναι 1977⁵.
• Τρεμπέλας Π.Ν., Η Καινή Διαθήκη, Αδελφότης Θεολόγων «Ο Σωτήρ», Αθήναι 1982²³.
• http://www.ageorgios.gr
• http://www.pigizois.gr

¹ Α’ επιστολή Ιωάννου: (ε’, 11)