Η κατάλυση του φόβου, μπροστά στο μηδέν και το κενό

Ιωαν. Δ. Καραβιδόπουλου, Ομοτ. καθηγ. Παν/μιουΚυριακή του Θωμά.

 Η σημερινή διήγηση από το κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο αναφέρει μια από τις εμφανίσεις του Αναστάντος Χριστού στους μαθητές του. Το γεγονός της Αναστάσεως, καθ’ εαυτό, ως υπερβαίνον τα όρια του ιστορικού γεγονότος δεν περιγράφεται από κανένα ευαγγελιστή· όλες οι σχετικές ευαγγελικές διηγήσεις αναφέρουν τους μάρτυρες που είδαν τον Αναστημένο Χριστό ή που επισκέφθηκαν τον κενό τάφο. Κι’ αυτό γιατί η Ανάσταση του Χριστού — αν και τεράστιας σπουδαιότητας γεγονός — δεν εμπίπτει στα στενά πλαίσια των ιστορικά διαπιστουμένων γεγονότων, αλλά στηρίζεται στην εμπειρία και το βίωμα του πιστού· Προϋποθέτει όχι την απόδειξη ή την ιστορική έρευνα αλλά την πίστη στη δύναμη του Θεού που κατανικά τον θάνατο και στην αγάπη του με την οποία υπόσχεται την ίδια τύχη στους ανθρώπους που ελπίζουν και «προσδοκούν ανάστασιν νεκρών».

Η Ανάσταση του Χριστού για την οποία μαρτυρούν όχι μόνον οι διηγήσεις των ευαγγελίων που αναφέραμε προηγουμένως αλλά και ολόκληρο το πρωτο­χριστιανικό κήρυγμα, είναι το πλήρωμα της δυναμικής επεμβάσεως του Θεού μέσα στον κόσμο που αρχίζει με την εκ Παρθένου γέννηση του Χριστού και τελειώνει με τον σταυρό, για να ολοκληρωθεί στο θρίαμβο της νίκης κατά του θανάτου. Η δυναμική αυτή επέμβαση του Θεού σημαίνει τη νίκη επί της φθοράς, ώστε να δοθεί στους ανθρώπους η αφθαρσία· την κατάργηση του θανάτου, ώστε να δωριθεί στους ανθρώπους η ζωή· την κατάλυση του φόβου και της απογνώσεως μπροστά στο μηδέν και στο κενό, ώστε να ανθίσει στις ψυχές όλων η ελπίδα της αναστάσεως.

Η εμφάνιση του Αναστημένου Χριστού κατά την ήμερα εκείνη του συνταρακτικού γεγονότος, κατά την πρώτη δηλ. χριστιανική Κυριακή, σκόρπισε τη χαρά στους απογοητευμένους και φοβισμένους μαθητές. «Εχάρησαν ουν οι μαθηταί ειδόντες τον Κύριον», σημειώνει ο ευαγγελιστής. Από την ομάδα όμως των μαθητών λείπει ο Θωμάς, ο γνωστός και με την ελληνική ονομασία Δίδυμος. Στον ενθουσιασμό των υπολοίπων ότι είδαν τον Κύριο, εκείνος προβάλλει αμφιβολία και σκεπτικισμό: «Εάν μη ίδω εν ταίς χερσίν αυτού τον τύπον των ήλων και βάλω την χείρα μου εις την πλευράν αυτού, ου μη πιστεύσω».

Εκπροσωπεί με τη στάση του αυτή ο Θωμάς τους ανθρώπους εκείνους που θέλουν να στηρίξουν την πίστη τους στη βεβαιότητα των απτών αποδείξεων, στην ιστορική εξακρίβωση, στο πείραμα, στην αυτοψία.

Βασικά πρόκειται για μια πολύ ανθρώπινη στάση και δικαιολογημένη απαίτηση· βρίσκεται όμως ακόμη μακριά από την πίστη. Κι’ ο Αναστημένος Χριστός που σε οκτώ μέρες, την επόμενη δηλ. Κυριακή, ξαναεμφανίζεται στους μαθητές, μεταξύ των οποίων βρίσκεται και ο Θωμάς, τον καλεί μεν να διαπιστώσει ιδιοχείρως και αυτοπροσώπως την ταυτότητα του αναστημένου σώματος του, μακαρίζει όμως τις επερχόμενες γενεές που θα πιστεύσουν χωρίς να δουν: «Μακάριοι οι μη ιδόντες και πιστεύσαντες».

Kι ο Θωμάς, πριν ακόμη ψηλαφήσει το Χριστό ξεσπά στην εξής ομολογία πίστεως: «ο Κύριος μου και ο Θεός μου». Δύο σημεία κάνουν εντύπωση σ’ αυτήν την ομολογία: α) Δεν επισημαίνει απλώς ο Θωμάς την ταυτότητα του Αναστημένου Χριστού με τον προαναστάσιμο Ιησού, αλλά και αναγνωρίζει τη θεότητά του. Και β) η αναγνώριση αυτή δεν είναι γενικής φύσεως, αλλ’ έχει το χαρακτήρα της προσωπικής σχέσεως και της υπαρξιακής τοποθετήσεως: «Ο Κύριος μου και ο Θεός μου». Η Ανάσταση του Χριστού έχει σημασία όχι σαν ανεξάρτητο από εμάς γεγονός της νίκης του Θεού κατά των σατανικών δυνάμεων της φθοράς και του θανάτου, αλλά σαν γεγονός που σχετίζεται άμεσα με την ύπαρξη του κάθε ανθρώπου, με την αλλαγή της ζωής του, με την κατανίκηση των φόβων του μπροστά στο τρομακτικό φάσμα του θανάτου, με το άνθισμα της ελπίδας για μια καινούργια και ατελείωτη ζωή.

Κι’ η περικοπή μας τελειώνει με τα ακόλουθα λόγια του ευαγγελιστή: «Και άλλα πολλά θαυματουργικά έργα έκανε ο Ιησούς μπροστά στους μαθητές του που δεν είναι γραμμένα σ’ αυτό το βιβλίο· κι’ αυτά που έχουν γραφεί αποβλέπουν στο να πιστεύσετε ότι ο Ιησούς είναι ο Χριστός, ο υιός του Θεού, και πιστεύοντας να έχετε ζωή με τη δύναμη του ονόματός του». Τα λόγια αυτά θέλουν να πουν ότι δεν υστερούν οι κατοπινές γενεές σε σχέση με τη γενεά των μαθητών που είδαν τον Κύριο, γιατί έχουν τον γραπτό λόγο του Κυρίου, και τα «σημεία» του, που ιστορούν τα ιερά ευαγγέλια. Η πίστη στο Χριστό, ο οποίος δια του ευαγγελίου και των μυστηρίων της Εκκλησίας είναι πάντα παρών στο κόσμο, στον σταυρωμένο αλλά και αναστημένο Χριστό, είναι ο μόνος σωστός δρόμος προς τη ζωή την αληθινή, προς τη μεταμόρφωση του φόβου του θανάτου σε ελπίδα αναστάσεως.

Το μήνυμα της σημερινής διηγήσεως είναι ασφαλώς ένα μήνυμα ζωής, χαράς και αισιοδοξίας· ζωής, γιατί ο Χριστός «θανάτω θάνατον πατήσας» ανέστη εκ νεκρών και χάρισε στους ανθρώπους τη ζωή· χαράς, γιατί μετέβαλε την κατήφεια και την αγωνία του θανάτου σε παγκόσμια ελπίδα αναστάσεως· αισιοδοξίας, γιατί διατράνωσε την δύναμη του Θεού πάνω στις καταστροφικές δυνάμεις της φθοράς, αναδεικνυόμενος έτσι Κύριος και Θεός όχι μόνο του κόσμου στη γενικότητά του αλλά και του κάθε ανθρώπου ξεχωριστά.

(Ιωαν. Δ. Καραβιδόπουλου, Ομοτ. καθηγ. Παν/μιου, «Οδός ελπίδας»)