Άκου, μάθε, ζήσε, του Μητροπολίτου Σιατίστης κ. Παύλου
19 Μαρτίου 2012
του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Σισανίου & Σιατίστης κ. Παύλου
από το περιοδικό της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών «Τόλμη», τεύχος 2ο, Νοέμβριος 2000
Πριν από μερικά χρόνια, ένας νέος άνθρωπος ήρθε στο γραφείο μου, στάθηκε απέναντί μου, με κοίταξε κατάματα και μου είπε:
«Ξέρεις, πάτερ, ποιό είναι το πρόβλημά μου; Έχω AIDS».
Πριν προλάβω να αντιδράσω, συνέχισε να μιλά. […] Μίλησα αρκετά μαζί του τότε και είπαμε πολλά, που αυτή τη στιγμή δεν έχουν σημασία. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι το παλληκάρι αυτό, πριν λίγο καιρό, έφυγε από τη ζωή αυτή, και σε μένα μένει ο προβληματισμός για όλους αυτούς τους ανευθυνοϋπεύθυνους, που έχουν μια καίρια ευθύνη για την κατάληξη πολλών νέων ανθρώπων. Για όλους εκείνους που, αντί να μιλήσουν την γλώσσα της αλήθειας και της ευθύνης, χρησιμοποιούν μισόλογα και μια στάση τόσο ανεύθυνη, ώστε να καταντά εγκληματική.
Σήμερα δεν σκοτώνει μόνο το AIDS, σκοτώνει, πολλές φορές, η επιπολαιότητα και η ανευθυνότητα των δήθεν αρμοδίων.
Καθένας είναι, ασφαλώς, ελεύθερος να κάνει τις επιλογές του στη ζωή του, αλλά είναι ταυτόχρονα και υπεύθυνος γι’ αυτές τις επιλογές. Στόχος της Πολιτείας θα πρέπει να είναι το να συντελέσει, ώστε η πορεία των ανθρώπων να είναι πορεία εν επιγνώσει. Αν, τώρα, κάποιος εν επιγνώσει θέλει να βαδίσει προς τον θάνατο, κανείς δεν μπορεί να τον εμποδίσει.
Το AIDS και ο τρόπος της μετάδοσής του στέλνουν ένα μήνυμα στον άνθρωπο, και το μήνυμα είναι ξεκάθαρο. Επιστροφή στην αγαπητική σχέση των ανθρώπων, επιστροφή στον αληθινό έρωτα, που βλέπει τον άνθρωπο σαν πρόσωπο αγάπης και όχι σαν αντικείμενο χρήσης. Στέλνει το ξεκάθαρο μήνυμα ότι η αυτονόμηση της σεξουαλικότητας από τη σύνολη ζωή του ανθρώπου συνιστά παραβίαση και διαστροφή της φυσικής τάξης των πραγμάτων και η φύση, παραβιαζόμενη, πληρώνει με το ανάλογο τίμημα.
Αντί λοιπόν για την γλώσσα της ευθύνης και της αλήθειας, που τελικά είναι η γλώσσα της αγάπης που σώζει, προσφέρουμε την επίφαση της αλήθειας, που είναι, στην πραγματικότητα, ψέμμα που σκοτώνει.
Αυτή η επίφαση της αλήθειας προσφέρεται με το πολλαπλώς διάτρητο, καταστροφικό και εγκληματικό, τελικά, «σλόγκαν» που λέει: «Ναι στον έρωτα. Όχι στο AIDS.» Όσο προσπαθώ να καταλάβω αυτό το μήνυμα, τόσο αισθάνομαι την οργή να φουντώνει μέσα μου,
Κατ’ αρχήν, στο μήνυμα αυτό υπάρχει μία πλαστογραφία, και η πλαστογραφία συνίσταται στην ταύτιση του έρωτα με το σεξ. Είναι καιρός, όμως, να διευκρινίσουμε ότι άλλο είναι η αγάπη, άλλο ο έρωτας και άλλο το σεξ. Πρόκειται για τρεις διαφορετικές πραγματικότητες οι οποίες δεν ταυτίζονται.
Το νόημα του μηνύματος είναι: «Έχετε ελεύθερα σεξουαλικές σχέσεις, προσέχτε μόνο μην κολλήσετε AIDS». Πιστεύω ότι πρόκειται για ένα ανεύθυνο και εγκληματικό μήνυμα, με αναληθές περιεχόμενο. «Ναι» στον έρωτα-σεξ σ η μ α ί ν ε ι «ν α ι» σ τ η ν ε ν α λ λ α γ ή τ ω ν ε ρ ω τ ι κ ώ ν σ υ ν τ ρ ό φ ω ν. «Ναι» στην εναλλαγή των ερωτικών συντρόφων σ η μ α ί ν ε ι «ό χ ι» σ τ ο ν α λ η θ ι ν ό έ ρ ω τ α, σημαίνει «όχι» στην αγάπη. «Ναι» στην εναλλαγή των ερωτικών συντρόφων σημαίνει τελικά την αντιμετώπιση του άλλου όχι ως προσώπου αγάπης, αλλά σαν αντικειμένου χρήσης. Κι αν ακόμη διασωθεί από το AIDS, κάνοντας χρήση προφυλακτικών, πράγμα αμφίβολο, δεν σώζεται από την αλλοτρίωση και από το να καταστεί α ν ά π η ρ ο ς ν α α γ α π ή σ ε ι.
Το πέρασμα στη συνείδηση της αντίληψης ότι ο άλλος δεν είναι πρόσωπο που το αγαπάμε (και επειδή το αγαπάμε το σεβόμαστε, το εκτιμάμε, αφοσιωνόμαστε σ’ αυτό), αλλά το αντικείμενο που το χρησιμοποιούμε για την ατομική μας ικανοποίηση, διαστρέφει τον ψυχισμό του ανθρώπου και κατασκευάζει ανθρώπους ανάπηρους – εννοώ απολύτως τη λέξη – να αγαπήσουν, ανάπηρους να ερωτευθούν.
Αν σήμερα υπάρχει σοβαρή κρίση στο χώρο του γάμου, αν είναι αληθής η γλώσσα των αριθμών, που πληροφορεί ότι ένα στα τρία ζευγάρια διαλύεται, η κρίση αυτή είναι κρίση αγάπης. Οφείλεται στην ανικανότητα των ανθρώπων να αγαπήσουν. Ενώ, λοιπόν, υποτίθεται ότι με το μήνυμά μας προσπαθούμε να σώσουμε από κάποιον κίνδυνο, χωρίς να το κατορθώνουμε τελικά – η αύξηση των κρουσμάτων είναι χαρακτηριστική – εκθέτουμε τους νέους, κυρίως, ανθρώπους σε άλλους, το ίδιο σοβαρούς κινδύνους, που υπονομεύουν τη ζωή τους ολόκληρη.
Η μόνη ουσιαστική και αναντικατάστατη προφύλαξη από τη μάστιγα του αιώνα είναι να προσφέρουμε στους νέους ανθρώπους την επιλογή της αγάπης αντί για την επιλογή του ερωτισμού: και η αγάπη δεν σώζει απλά από κάποιον κίνδυνο, έστω κι αν αυτός ο κίνδυνος είναι ο θάνατος, αλλά κάνει να ανθίζει ολόκληρη η ζωή του ανθρώπου, τον οδηγεί σε μια πληρότητα ουσιαστική.
