Ιερά Μονή Λειμώνος Καλλονής Λέσβου
Ιδρυμένη (σωστότερα: επανιδρυμένη, καθώς η παράδοση την θέλει να έχει χτιστεί στα ερείπια Βυζαντινού μοναστηριού) από τον άγιο Ιγνάτιο τον Αγαλλιανό το 1526, η Μονή Λειμώνος δεσπόζει στην εκκλησιαστική ιστορία της Λέσβου τους τελευταίους πέντε αιώνες, κατά τους οποίους έχει διαδραματίσει σημαντικό πνευματικό και εκπαιδευτικό ρόλο, έχοντας παράλληλα προσφέρει σημαντικές υπηρεσίες στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της κεντρικής και δυτικής Λέσβου.
Kατά την επανίδρυσή της απο τον άγιο Ιγνάτιο η μονή αφιερώθηκε στον Tαξιάρχη Mιχαήλ. Mετά την αναγνώριση της αγιότητας του κτίτορός της απο το ορθόδοξο πλήρωμα μετονομάστηκε σε Mονή Αγίου Ιγνατίου. Kαθ’ όλη την ιστορική της πορεία όμως είναι γνωστότερη ως Mονή Λειμώνος, μια και είναι χτισμένη στο μέσον του λιβαδιού (=λειμώνα) που χρωματίζει την γύρω βραχώδη περιοχή.
Λίγα μόλις χρόνια μετά την ίδρυσή της η Μονή απέκτησε την πατριαρχική και σταυροπηγιακή ιδιότητα, βάσει της οποίας τέθηκε υπο την άμεση εποπτεία του Oικουμενικού Πατριαρχείου, μέχρι τα μέσα περίπου του 20ού αιώνα, οπότε και περιήλθε στη διοικητική ευθύνη της Μητροπόλεως Μηθύμνης, στην οποία και ανήκει μέχρι σήμερα.
Η Mονή Λειμώνος ανοικοδομήθηκε, όπως και η Mονή Mυρσινιωτίσσης, πάνω στά ερείπια ενός βυζαντινού μοναστηριού, το οποίο είχε ερημωθεί είτε κατά την άλωση της Λέσβου απο τους Oθωμανούς (1462 μ.Χ.) είτε λίγες δεκαετίες νωρίτερα, χωρίς δυστυχώς να σώζεται κανένα στοιχείο για την ίδρυση, τη λειτουργία και τη διάλυσή του.
O ίδιος ο άγιος Ιγνάτιος αναφέρει στή διαθήκη του ότι ανοικοδόμησε τη Μονή «εκ παλαιών θεμελίων» και «εξ ιδίων αναλωμάτων», έχοντας παράλληλα και τη στήριξη πολλών ευσεβών χριστιανών, όχι μόνο κατοίκων της περιοχής αλλά και ξένων, οι οποίοι συνεισέφεραν και σε οικονομικο επίπεδο, αλλά και με την προσωπική τους εργασία.
Τους πρώτους χρόνους μετά την ίδρυσή της συγκεντρώθηκαν στη μονή δώδεκα μοναχοί, στους οποίους συγκαταλεγόταν ο πατέρας και ο γιος του αγίου Ιγνατίου. Αργότερα ο αριθμός των μοναχών αυξήθηκε και υπάρχουν μαρτυρίες ότι σε κάποιες περιόδους ξεπέρασε τους εκατόν πενήντα.
Η καρποφορία του μοναχικού λειμώνα του αγίου Ιγνατίου κατά τη διάρκεια των πέντε περίπου αιώνων λειτουργίας της Μονής καθρεφτίζεται κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο στη Βιβλιοθήκη των χειρογράφων και των εντύπων βιβλίων της, καθώς επίσης και στο Αρχείο των ελληνικών και οθωμανικών εγγράφων της. Κυρίως τα χειρόγραφα, αλλά και κάποια από τα έγγραφα του Αρχείου απετέλεσαν και αποτελούν αντικείμενο διεθνούς έρευνας για περίοδο μεγαλύτερη του ενός αιώνα. Πρόκειται για έρευνα, η οποία ρίχνει πολύτιμο φως στην Ιστορία της Βυζαντινής Λογοτεχνίας, του Βυζαντινού Δικαίου, αλλά και της οικονομικής, εκπαιδευτικής και κοινωνικής ιστορίας της Λέσβου κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας.
