Κρίση αξιών, έλλειμμα αξίων

Η αφετηρία της οικονομικής κρίσεως που βιώνουμε αποδίδεται στην απληστία κάποιων «golden boys» και στα σύνθετα χρηματοπιστωτικά προϊόντα ή «τοξικά ομόλογα» που σχεδίασαν, τα οποία «μόλυναν» την παγκόσμια οικονομία και κατά συνέπεια και την ελληνική. Μία άλλη εκδοχή είναι ότι η ελληνική οικονομική κρίση οφείλεται στην κακοδιαχείριση των δημοσίων οικονομικών από τις μεταπολιτευτικές κυβερνήσεις με αποτέλεσμα την συσσώρευση υπέρογκου δημοσίου χρέους, αδυναμία περαιτέρω εξωτερικού δανεισμού και αναγκαστική καταφυγή στο μηχανισμό της τρόικας, η οποία θα μπορούσε, ίσως, να ήταν επωφελής αν είχε αξιοποιηθεί έγκαιρα και δεν είχε επικρατήσει για μία ακόμη φορά το μικροπολιτικό συμφέρον. Ένα τρίτο σενάριο είναι ότι η κρίση ήταν προσχεδιασμένη και τεχνητή, ώστε κάποιοι να κερδίσουν από την χρεωκοπία της χώρας επενδύοντας στα λεγόμενα ασφάλιστρα κινδύνου (CDS) ή/και να βάλλουν χέρι στο ελληνικό έδαφος και υπέδαφος, καθώς στον ορυκτό της πλούτο και τους υδρογονάνθρακες με εξευτελιστικά χαμηλό αντίτιμο. Πιθανόν, να ισχύουν και όλα μαζί…

Όποια και να είναι τα αίτια ή τα κίνητρα της κρίσεως, η εξαθλίωση του ελληνικού λαού και κυρίως η έλλειψη προοπτικής κι ελπίδας για το μέλλον είναι αναμφισβήτητη, απτή πραγματικότητα. Αναμφισβήτητη, επίσης, παραμένει η ανικανότητα αποτελεσματικής αντιμετωπίσεως της κρίσης από ένα φθίνον πολιτικό σύστημα. Η πολιτική επιβολής συνεχώς νέων φόρων και περικοπών μισθών στο δημόσιο και τις συντάξεις αποδεικνύεται ατελέσφορη. Συνέπεια αυτής της τακτικής είναι η μείωση της κατανάλωσης, η πτώση του τζίρου των επιχειρήσεων και των κρατικών εσόδων (ΦΠΑ), οι περικοπές μισθών και οι απολύσεις στον ιδιωτικό τομέα και το κλείσιμο επιχειρήσεων. Αξιοπερίεργο, βεβαίως, είναι πως εκεί όπου έβαλαν λουκέτο καταστήματα με διαδρομή δεκαετιών, άνοιξαν στον ίδιο χώρο και ευημερούν κυρίως mini markets, τηλεφωνικά κέντρα και κουρεία πρώην οικονομικών (λαθρο)μεταναστών που ήρθαν στην Ελλάδα μόνο με τα ρούχα που φορούσαν! Έτσι, η μόνη ανάπτυξη που υπάρχει είναι η «πράσινη» (για λίγους), ώστε να μπορούμε να ταΐσουμε τα παιδιά μας οικολογικό ηλεκτρικό ρεύμα (;) και τα μικρομάγαζα των παρανόμων (ιθαγενοποιημένων) μεταναστών. Η ανεργία καλπάζει, η αβεβαιότητα για την αυριανή μέρα είναι το μόνο βέβαιο, ενώ οι κοινωνικές αναταραχές που ευνοούν αν δεν υποκινούνται από όσους επενδύουν στο χάος ως μία ευκαιρία καταλήψεως της εξουσίας, είναι ante portas.

Οι αξίες

Με την έναρξη του μεταπολιτευτικού κύκλου της σύγχρονης ιστορίας μας άρχισε η απομάκρυνση από τις αρχές που μας συγκροτούσαν και μας συγκρατούσαν ως έθνος και ως κοινωνία, οι οποίες σταδιακά αντικαταστάθηκαν από ένα νέο σύστημα αξιών. Εθνικά οράματα και ιστορικές διεκδικήσεις του ελληνισμού, υποκαταστάθηκαν αρχικά από μία δυσανάλογη για τα ελληνικά δεδομένα ευημερία μακριά από κάθε έννοια αρετής και ολιγάρκειας σύμφωνα με την ελληνορθόδοξη παράδοση και ιστορία μας, για να ακολουθήσει ένας αγχώδης, ατελείωτος αγώνας δρόμου με πολιτική λιτότητας για μείωση του χρέους μετατρέποντας τους κυβερνήτες σε λογιστές και την εθνική κοινωνία σε ανταγωνιστικές μονάδες που επεδίωκαν το «αστικό όνειρο» (διορισμός στο Δημόσιο ή στέλεχος επιχείρησης με εταιρικό κινητό, αυτοκίνητο και αφορολόγητο bonus, εύκολος πλουτισμός μέσω χρηματιστηρίου, αλλαγή κάθε λίγο κινητού και αυτοκινήτου, θερινές και χειμερινές διακοπές πολυτελείας και γενικά συμμόρφωση με ένα τηλεοπτικώς επιβεβλημένο τρόπο ζωής (lifestyle), χρηματοδοτούμενο από πιστωτικές κάρτες). Αποτέλεσμα η αστικοποίηση του μεγαλύτερου τμήματος του πληθυσμού της χώρας και η εξαφάνιση της κοινότητας της ελληνικής υπαίθρου, το κύτταρο που ζωογονούσε και τους αστικούς πληθυσμούς με την αυτάρκεια και την ελευθερία που του εξασφάλιζε η πρωτογενής παραγωγή κάθε νοικοκυριού, αλλά και με τους ηθικούς πυλώνες του (δάσκαλος, παπάς, ενωμοτάρχης).

Επιτεύγματα που, βεβαίως, πρέπει να πιστωθούν κυρίως στην γενιά του Πολυτεχνείου, η οποία εδραιωμένη σε αστικούς μύθους, επικράτησε ιδεολογικά στην παιδεία και τον πολιτισμό και κατ’ επέκταση και κατ’ ουσία και πολιτικά. Νομοτελειακή συνέπεια, βεβαίως, του συστήματος αξιών που καθιέρωσαν δεξιοί εθνοπατέρες και αριστεροί εργατο-φοιτητοπατέρες, η ηθική, κοινωνική, πολιτική, εθνική και οικονομική χρεωκοπία μας και η υποταγή στην δικτατορία των αγορών και της τρόικας με περαιτέρω επαπειλούμενους κινδύνους για την εδαφική μας κυριαρχία.

Οι άξιοι

Όσο κι αν αγανακτούμε, ιδιωτικά ή δημόσια, δεν μπορούμε να κατηγορούμε ως αναξίους αποκλειστικά τους πολιτικούς απεμπολώντας τις ευθύνες μας ως πολίτες για τρεις κυρίως λόγους. Πρώτον, γιατί αγανακτήσαμε μάλλον όταν απειλήθηκε η οικονομική μας ευδαιμονία με την μείωση των μισθών μας και τον κίνδυνο (ή την πραγματικότητα) της απολύσεώς μας και όχι όταν διαπιστώσαμε την ηθική έκπτωση της κοινωνίας μας και την σταδιακή παραχώρηση εθνικής κυριαρχίας (Βόρειος Ήπειρος, Κύπρος, Ίμια, ΑΟΖ, δηλώσεις – «προφητείες» Προέδρου Βουλής κ. Μπενάκη προς Πρόεδρο Δημοκρατίας κ. Παπούλια, δήλωση πρωθυπουργού κ. Παπανδρέου (Economist Conference 28.04.2010) ότι χρειαζόμαστε μία παγκόσμια (οικονομική) διακυβέρνηση και μάλιστα γρήγορα «We need global governance! We need global financial governance and we need it fast!»). Δεύτερον, διότι αν και γνωρίζαμε τα παραπάνω, συνεχίζαμε να στηρίζουμε τους ίδιους και τους ίδιους πολιτικούς εκπροσώπους ενός συστήματος που ταυτόχρονα το κατηγορούσαμε ως σάπιο, προτάσσοντας και πάλι την προσωπική εξυπηρέτηση έναντι του εθνικού συμφέροντος. Τρίτον, γιατί η υλική ευδαιμονία και η πλαδαρότητα που αναπτύξαμε ως έθνος, αποξενωμένοι από το «μηδέν άγαν», την πειθαρχία και την μαχητικότητα για πνευματικές και ηθικές αξίες που δίδαξαν οι Αθηναίοι, οι Σπαρτιάτες και οι ασκητές της Ορθοδοξίας (και εθνομάρτυρες), δεν μας επιτρέπει να επιλέξουμε πιο δραστικές λύσεις εξόδου από την κρίση, όπως ο περιορισμός των ανέσεών μας ή ακόμα και η πτώχευση ως κράτος, προκειμένου να αποφύγουμε τον συνεχιζόμενο επαχθή δανεισμό μας με τους όρους της τρόικας. Για αυτό και η έξοδος από την κρίση θεωρώ ότι βρίσκεται στον επαναπροσδιορισμό των αξιών μας ως κοινωνία και απαιτούνται άξιοι πολίτες και πολιτικοί για να οδηγηθούμε σε αυτή την πολυπόθητη έξοδο.

Οι πολιτικοί ταγοί μας όμως αυτή την στιγμή παρουσιάζονται κατώτεροι των περιστάσεων. Το ξοφλημένο πολιτικό σύστημα της μεταπολίτευσης, εθελοτυφλεί αγωνιώντας να παραμείνει γαντζωμένο στην εξουσία και τα προνόμιά της. Τα δύο κόμματα που κυβέρνησαν όλη αυτή την περίοδο κι ευθύνονται για την σημερινή κατάσταση διαγωνίζονται για το ποιος φταίει περισσότερο χωρίς να τολμούν βεβαίως να ζητήσουν συγνώμη από τον ελληνικό λαό και να του αδειάσουν την γωνιά. Η Αριστερά, από την άλλη, πιστή στην κατάργηση των εθνών κι έχοντας απωλέσει το μεγαλύτερο μέρος της εκλογικής της βάσης (αγρότες, εργάτες) μαχόμενη υπέρ των λαθρομεταναστών, κάνει μύχια όνειρα για νέο ΕΑΜ!

Όσοι ζωντανοί!

Σταθερή πεποίθησή μου παραμένει ότι οι σύγχρονοι Έλληνες, με όλα όσα προαναφέρθηκαν σχετικά με την κρίση αξιών, παραμένουν ένας φιλόσοφος κι ελεύθερος λαός. Ίσως, έτσι μας φτιάχνει αυτός ο δύσκολος τόπος. Οι πέτρες, η θάλασσα, ο ήλιος, το θυμάρι, το έλατο. Έτσι, θέλω να ελπίζω ότι αυτός ο φιλόσοφος λαός, περπατά με σκυμμένο το κεφάλι και χωρίς χαμόγελο μόνο προσωρινά και σύντομα θα βγει από την παγίδα της πελατειακής συναλλαγής που του πλάσαρε ως αναγκαστική επιλογή το κατεστημένο πολιτικό σύστημα και θα βαδίσει και πάλι ελεύθερος από δεσμεύσεις. Δεν μπορεί κάθε φορά να επιλέγουμε ως εθνικούς αντιπροσώπους-σωτήρες μας, εκείνους τους οποίους την προηγουμένη και την επομένη των εκλογών κατηγορούμε για την καταστροφή μας, μόνο και μόνο επειδή αλλάζει (;) ο επικεφαλής. Παρά την «ζημιά» που έγινε 37 χρόνια, ώστε από τον πατριωτισμό να εφεύρουμε τον «νέο πατριωτισμό» που απευθύνεται μόνο στην τσέπη μας, πιστεύω ότι ακόμη υπάρχουν ψήγματα αυτών των αξιών στην σημερινή κοινωνία μας. Ίσως, μάλιστα, σε μας τους νεότερους να υπάρχει μεγαλύτερη δίψα για τέτοιες πνευματικές και ηθικές αξίες και ιδανικά που θα νοηματοδοτούν την ζωή μας, επειδή ακριβώς 30 τόσα χρόνια τώρα δεν είδαμε πως είναι μία κοινωνία κι ένα κράτος που λειτουργεί σε αυτή την βάση.

Τόσο το πως οδηγηθήκαμε στην δίνη μιας τέτοιας κρίσης, όσο και η αδυναμία εξόδου από αυτή, συνηγορούν υπέρ της άποψης που προσωπικά υποστηρίζω από την πρώτη στιγμή ότι, δηλαδή, η κρίση είναι πρωτίστως ηθική, κοινωνική, πολιτική, κοντολογίς αξιακή, ενώ οι ευθύνες θα πρέπει να αναζητηθούν πέρα από τους διαχειριστές των δημοσίων υποθέσεων και στην κοινωνία που επέτρεψε να αναδειχθούν στο πολιτικό προσκήνιο πρόσωπα όχι άξια αλλά επιδέξια. Μία κοινωνία η οποία, με την δική της ανοχή και πρωτίστως με την ευθύνη των πολιτικών ταγών, σταδιακά μετέβαλλε τον αξιακό της κώδικα, φθάνοντας στο σημείο να ανέχεται σήμερα καταστάσεις και πρόσωπα, που λίγο παλαιότερα θα την είχαν κατεβάσει στους δρόμους ή στο Γουδή.

Αν, όμως, όπως λέγεται, κάθε κρίση είναι μία ευκαιρία, τότε και η παρούσα κρίση μπορεί να αποτελέσει μία ευκαιρία για επαναπροσδιορισμό των αξιών που μας χαρακτηρίζουν ως κοινωνία και για την ανάδειξη εκείνων που αντιπροσωπεύουν καλύτερα και μπορούν να διαφυλάξουν αυτές τις αξίες.

Πηγή