Ίμβρος· ο τόπος, τα χωριά, οι άνθρωποι…

Η Ίμβρος είναι νησί με έκταση 285,5 τετραγωνικά χιλιόμετρα και βρίσκεται 13 μίλια βορειανατολικά της Λήμνου και 15 νοτιανατολικά της Σαμοθράκης. Είναι καλυμμένη από χαμηλά βουνά (η υψηλότερη κορυφή της, ο Προφήτης Ηλίας, έχει ύψος 600 μέτρα) και μικρές κοιλάδες με άφθονα τρεχούμενα νερά. Αν και νησί, οι οικισμοί της εμφανίζουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά με τους γεωργοκτηνοτροφικούς οικισμούς των ορεινών περιοχών της Μακεδονίας και της Θράκης: τα κτίσματα, είναι κατά κανόνα μικρά και λιτά, με διάσπαρτους βοηθητικούς χώρους (αποθήκες, σταύλοι, φούρνοι, κ.ά.), ώστε να καλύπτουν τις ανάγκες μιας αυτοσυντηρούμενης οικιακής οικονομίας, χωρίς να προκαλούν τους αλλεπάλληλους, κατά τη μακραίωνη ιστορία της, κατακτητές. Κατασκευασμένα από πέτρα, λάσπη, ξύλο και κεραμίδι, έχουν σοφά αξιοποιήσει τη γεωμορφολογία του εδάφους, αναδεικνύοντας λειτουργικά στοιχεία της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής του βορειανατολικού Αιγαίου.

Όπως με σαφήνεια περιγράφει η Βάσω Ξεινού στα πρακτικά συμποσίου με τίτλο «Οι Οικισμοί της Ίμβρου» (Θεσσαλονίκη 1998), «τα μονόσπιτα είναι ο πιο παλιός τύπος ιμβριώτικου σπιτιού. Αποτελούνταν από ένα ενιαίο χώρο στο πάνω πάτωμα και το κατώι (αποθήκη) κάτω. Μια πέτρινη συνήθως σκάλα οδηγούσε στο χαγιάτι (εξώστη) και στο πάνω σπίτι. Σήμερα πολλά από τα ανακαινισμένα σπίτια έχουν τη σκάλα στο εσωτερικό τους. Επίσης οι χώροι στο εσωτερικό πλήθυναν. Στο πάνω πάτωμα κατά κανόνα υπάρχουν δύο μεγάλα δωμάτια και η σάλα (αίθουσα) υποδοχής. Στο ισόγειο, το κατώι-αποθήκη, η κατωγή, που είναι η είσοδος με τη σκάλα στο εσωτερικό, και το χαμώι, που είναι το καθημερινό δωμάτιο με το τζάκι, ντουλάπια, ράφια και συνήθως με τ? αμπάρια για το σιτάρι. Τα πατώματα και τα ταβάνια των σπιτιών είναι ξύλινα, οι σκεπές από κεραμίδια. Οι αυλές των σπιτιών περιβάλλονταν από έναν υψηλό τοίχο (πέριωρας) με μια μεγάλη ξύλινη πόρτα. Μέσα στην αυλή βρίσκεται ο φούρνος. Κάθε αυλή, γεμάτη γλάστρες με λουλούδια, ήταν μια μικρή όαση για ξεκούραση και για όλες τις δουλειές του νοικοκυριού το καλοκαίρι».

Οι δρόμοι στην Ίμβρο είναι λιθόστρωτοι (καλντερίμια), ενώ παραδοσιακά σημεία αναφοράς και κέντρα επικοινωνίας σε κάθε οικισμό είναι η εκκλησία, το σχολείο, οι απλές βρύσες, οι βρύσες-πλυσταριά με τις πέτρινες γούρνες και το τζάκι για το απαραίτητο ζέσταμα του νερού και η πλατεία με τα καφενεία και τα μαγαζιά. Σημαντικό ρόλο στην καθημερινή ζωή και στην οικονομία του νησιού έπαιζαν τα «ντάμια», οι βοηθητικές εξοχικές αγροικίες, μονοώροφες ή διώροφες, που κάθε οικογένεια συντηρούσε στις διάφορες ξωμεριές του νησιού.

πηγή: Σύλλογος Ιμβρίων Αθηνών