Ο Όσιος Ονούφριος ο εν Κορωνησία

Το ψαροχώρι της Κορωνησίας βρίσκεται στο κέντρο του Αμβρακικού κόλπου που φιλοξενεί τρία γραφικά νησιά (Κορωνησία, Πεθαμένο, Περανησί), τα οποία επικοινωνούν μεταξύ τους με μικρές λουρονησίδες (μικρές πέτρες, χώμα, άμμο, κελύφη οστρακοειδών κ.α).

Μια πελώρια λουρονησίδα, επάνω στην οποία έχει εδραιωθεί αυτοκινητόδρομος, συνδέει το νησί με το λόφο της Σαλαώρας και τον αρτινόεύφορο κάμπο, ενώ παράλληλα διαχωρίζει τη ρηχόνερη λιμνοθάλασσα Λογαρούαπό το κύριο σώμα του Αμβρακικού.  

Ο Πρεβεζάνος σχολιαστής κ. ΓεώργιοςΜουστάκης, στα Πρεβεζιάνικα χρονικά, περίοδος Β’ έτος 7ο, τεύχος 25, σελ. 40, μας πληροφορεί: «Στον Αμβρακικό ψαράδες ήταν μόνο οι μπουρανέλοι της Πρέβεζας (Βενετοί κατακτητές από το νησί Μπουράνο της Βενετίας). Αργότερα, μερικοί αλιεργάτες, που δούλευαν στα ιβάρια, εγκαταστάθηκαν στην ακατοίκητη Κορωνησίακαι έτσι σχηματίστηκε ένα ψαροχώρι στενά συνδεδεμένο με την Πρέβεζα. Τα τελευταία χρόνια ο Ο.Δ.Ε.Π μοίρασε δωρεάν στους κατοίκους όλη την περιουσία του νησιού, στο οποίο υπάρχουν 700 περίπου ελαιόδενδρα, που φυτεύτηκαν στα χρόνια της Βενετοκρατίας 1718-1797». Στο νησί υπήρχε ιερά Μονή από τα μέσα του 7ουμ.Χ. αιώνα, ενώ ο Σεραφείμ Ξενόπουλος, στο βιβλίο του με τίτλο «Δοκίμιον ιστορικού περί Άρτης και Πρεβέζης», εν Αθήναις 1884, σελ. 321, αναφέρει ότι

«Επί της  χερσονιζούσης ταύτης νήσου Κορωνησίς, έκειτο πόλις αρχαία, Κορώνεια καλούμενη, όπου τα νυν, ίσως κείται η εν αυτή ιερά Μονή της Θεοτόκου. Την Κορωνησία την απαντάμε με την τοπωνυμία Κορακονησία, ονομασία που δόθηκε από την ύπαρξη πολλών κοράκων, πιθανότατα από την πληθώρα των Κορμοράνων που κατακλύζουν την περιοχή, ιδίως το Γαϊδαρονήσι και ληστεύουν την αλιευτική σοδειά των ψαράδων. Αργότερα επεκράτησε η τοπωνυμία Κορωνησία, πιθανότατα από την ξεχωριστή φυσική ομορφιά και υπεροχή της νησίδας αυτής έναντι των άλλων νησίδων της περιοχής, γιατί αυτή κατέχει το στέμμα, το διάδημα της ηγεμονίας των άλλοτεΚορακονησίδων του Αμβρακικού».

Το νησί γνώρισε μέρες προόδου κι ευημερίας από τον άφθονο αλιευτικό πλούτο των μεγάλων γειτονικών λιμνοθαλασσών της περιοχής, οι οποίες αποτελούσαν τα πλουσιότερα φυσικά ιχθυοτροφεία, όχι μόνον του Αμβρακικού, αλλά και του Ελλαδικού χώρου. Γρήγορα η πολιτεία εντόπισε τα μεγάλα πλεονεκτήματα και την προνομιούχο θέση του νησιού και φρόντισε να διευκολύνει συγκοινωνιακά με ασφαλή και γρήγορο δρόμο στεριανό συνδέοντάς το με επιμήκη λωρίδα ξηράς αρκετών χιλιομέτρων με τον άνετο δρόμο Άρτας Κορωνησίας.

Ελάχιστες είναι οι πληροφορίες για τον Άγιο Ονούφριο κι αυτές διασώζονται από τους κατοίκους της Κορωνησίας , η οποία εκκλησιαστικώς ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη Νικοπόλεως.

“Θεοσεβέστατος και ταπεινός” μόνασε σ’ ένα μοναστήρι του “Γενεθλίου της Θεοτόκου” στην Κορωνησία.

Η ταπειτότητά του ‘ηταν τέτοια που δυστυχώς οι άλλοι μοναχοί την μπορώντας να κατανοήσουν την αγιότητά του , τον περιγελούσαν.

Η εμφάνιση όμως δύο θαυμάτων από τον Άγιο άλλαξε αμέσως την εικόνα που είχαν οι άλλοι γι’αυτόν.

Σύμφωνα με το πρώτο θαύμα έγινε αντιληπτός από τους συνμοναχούς στο μοναστήρι όταν επέστερεψε σ’ αυτό από ένα ξερονήσι όπου βρισκόταν πάνω στο ράσο του που το χρησιμοποίησε ως βάρκα.

Κατά το δεύτερο θαύμα , έπειτα από προσευχή του απέκτησε γεννειάδα μέχρι το έδαφος παρά το γεγονό ότι ήταν σπανός.

Δεν είναι ακριβής ο χρόνος της κοίμησής του. Πάνω από το τάφο του έκτισαν ναό προς τιμήν του.

Η μνήμη μου εορτάζεται στις 12 Ιουνίου μαζί με τον συνονόματο Άγιο Ονούφριο της Αιγύπτου.

(αποσπάσματα από το βιβλίο “ΑΓΙΟΙ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ” του Κων/νου Ηρ.Δεσπότη-Εκδόσεις Παρακαταθήκη- Θεσσαλονίκη 2009- β΄ έκδοση)

Το παρεκκλήσι του Οσίου Ονουφρίου Πρόκειται για πολύ μικρή θολωτή βασιλική της οποίας τα αετώματα στην ανατολική και δυτική πλευρά υπερυψώνονται απ’ τη δικλινή κεραμωτή στέγη για λόγους αισθητικής. Τιμάται στη μνήμη του μοναχού Ονουφρίου που ασκήτεψε εκεί ως την κοίμηση του (το 1780) και ενταφιάστηκε στο εσωτερικό του ναΐσκου.

Ως προς το χρόνο κατασκευής του παρεκκλησίου δε γνωρίζουμε αν το ίδρυσε ο ίδιος ο Όσιος Ονούφριος ή αν πρόκειται για παλαιότερο κτίσμα, το οποίο επειδή συνδέθηκε με τη ζωή του Οσίου πήρε και το όνομά του. Πιθανότερη είναι η δεύτερη εκδοχή και μάλιστα χωρίς να αποκλείεται η βυζαντινή προέλευσή του. Στην τοιχοποιία του χρησιμοποιήθηκαν ακανόνιστοι λίθοι και πλίνθοι με μόνη εξωτερική διακόσμηση μια οδοντωτή ταινία στα γείσα των αετωμάτων. Το κιονοστήρικτο υπόστεγο είναι σύγχρονη κατασκευή Εσωτερικά το εκκλησάκι είναι κατάμεστο από τοιχογραφίες με εμφανή τα τραύματα όχι τόσο του χρόνου όσο της κακοήθειας μερικών νεοελλήνων που χάραξαν πάνω στις εικόνες ονόματα και χρονολογίες, αυτοσυστήνοντας μ’ αυτό το τρόπο τον βανδαλισμό τους. Οι τοιχογραφίες φέρουν τη συνηθισμένη στα χρόνια της τουρκοκρατίας διάταξη σε ζώνες, όπου, κάτω εικονίζονται ολόσωμοι άγιοι, στη μέση στηθάρια αγίων και πάνω σκηνές απ’ το εορτολόγιο. Δε γνωρίζουμε το χρόνο κατασκευής τους, αλλά πιθανότατα έγιναν συγχρόνως με την ιστόρηση του κεντρικού ναού της Παναγίας, δηλαδή το 17ο αιώνα, γεγονός που ενισχύει την άποψη ότι το παρεκκλήσι προϋπήρχε του Οσίου Ονουφρίου.

Το παρεκκλήσι του Οσίου Ονουφρίου συνδέθηκε άρρηκτα με τη ζωή και την ιστορία του γειτονικού παλαιού βυζαντινού μνημείου και γι’ αυτό θεωρείται αναπόσπαστο οργανικό του μέλος. Κλείνοντας την παρουσίαση του ναού της Παναγίας της Κορωνησίας, θα λέγαμε ότι το μνημείο αυτό μπορεί να μη διαθέτει την επιβλητικότητα άλλων βυζαντινών μνημείων, διατηρεί όμως -παρά τις αλλαγές που συντελέστηκαν τόσο στο ίδιο το κτίσμα όσο και στο χώρο που το περιβάλλει- την παλιά του υποβλητικότητα και τη μυσταγωγική του ατμόσφαιρα.

Στην εκκλησία υπάρχει και ένα πηγάδι, που το έσκαψε μέσα σε βράχο ένας μοναχός με όνομα Ονούφριος που από εκεί υδρεύετε το νησί ακόμα και σήμερα(του 18ου αιώνα). Ο μοναχός αυτός (λέει ο μύθος) για αστείο τον άφησαν οι άλλοι μοναχοί σε νησάκι που μάζευαν ξυλεία και αυτός μετά από την προσευχή του έριξε το ράσο του στην θάλασσα και ταξίδεψε επάνω του μέχρι το νησί. Ο μοναχός αυτός με τα πολλά καλά που έκανε στο νησί έγινε όσιος και φτιάχτηκε εκκλησάκι που γιορτάζει στις 12 Ιουνίου και είναι ο μόνος προστάτης του νησιού.