Αντισυνταγματικό το προσχέδιο νόμου για την δωρεά οργάνων

Περί τα τέλη Μαρτίου 2011, πληροφορηθήκαμε όλοι, από τον ημερήσιο τύπο, ότι η κυβέρνηση προωθεί σχέδιο νόμου που αφορά στην δωρεά οργάνων προκειμενου αυτά να χρησιμοποιη­θούν σε μεταμόσχευση.

Με την προτροπή του σεβασμίου πατρός μας Βασιλείου Βολουδάκη, θεωρήθηκε σκόπιμο να ασχοληθούμε λίγο περισσότερο με αυτό το θέμα, κάνοντας μια μικρή έρευνα η οποία πιστεύουμε ότι θα βοηθήσει να κατα­νοήσουμε εάν το κυοφορούμενο σχέδιο νόμου είναι συνταγματικά κατοχυρωμενο.

Η βάση του προσχεδίου

Το προσχέδιο νόμου για την δωρεά οργάνων βασίζεται στην νεοεισαγό­μενη έννοια της «εικαζόμενης συναίνεσης». Τι σημαίνει, όμως αυτή η έννοια; Σημαίνει ότι συνάγουμε από διάφορα τεκμήρια (μαρτυρίες, κλπ.) ότι ο αποθνήσκων θέλει να είναι δότης.

Γεννάται, όμως, και ευλόγως θεωρούμε, το ερώτημα γιατί ο ενδιαφερό­μενος δεν εξέφρασε αυτήν την επιθυμία του καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του αλλά θα πρέπει να την εικάσουμε κατά την ώρα του θανάτου του;

ι. – Πέραν όμως αυτού η έννοια της «εικαζόμενης συναίνεσης», χωρίς να θεωρηθεί ότι υπόκειται σε συνταγματικό έλεγχο, διότι στην εποχή μας μάλλον γίνεται κατάχρηση της «αντισυνταγματικότητας» των νόμων και των διατάξεων, έρχεται σε ευθεία αντίθεση με το Σύνταγμα της χώρας μας (Σύνταγμα του 1975), το οποίο σημειωτέον είναι δημοκρατικότερο όλων των Ευρωπαϊκών Συνταγμάτων ακόμη και της Συμβάσεως περί Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Το Σύνταγμα της Ελλάδος, και μόνον αυτό, προβλέπει την έννοια της «αξίας» του ανθρώπου, σε αντίθεση με την έννοια της αξιοπρέπειας (έννοιας στενότερης) που προβλέπουν όλα τα υπόλοιπα συντάγματα.

Έρχεται, επομενως, η έννοια «εικαζόμενη συναίνεση», σε καταφανή αντίθεση προς το άρθρο ι παράγραφος ι του Συντάγματός μας το οποίο αναφέρει επί λέξει : «Ο σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου αποτελούν πρωταρχικήν υποχρέωσιν της Πολιτείας».

ι. – Το προσχέδιο όμως εστιάζεται στο γεγονός ότι εάν κάποιος πεθάνει και δεν έχει ορίσει σαφώς ότι δεν επιθυμεί να δοθούν τα όργανά του για μεταμόσχευση τότε, αυτός ο άνθρωπος, είναι ένας εν δυνάμει μεταθανάτιος δότης για κάποιον που το χρειάζεται.

Χωρίς αμφιβολία, και η συγκεκριμενη ρύθμιση έρχεται σε αντίθεση με το Σύνταγμα της χώρας μας και ειδικότερα με το άρθρο 2 παράγραφος 1 αυτού σύμφωνα με το οποίο: «Έκαστος δικαιούται να αναπτύσσει ελευθέ­ρως την προσωπικότητά του και να συμμετέχει εις την κοινωνι­κήν, οικονο­μικήν, και πολιτικήν ζωήν της χώρας, εφ’ όσον δεν προσβάλλει τα δικαιώματα των άλλων και δεν παραβιάζει τα Σύνταγμα ή τα χρηστά ήθη».

Συνεπώς, η ρύθμιση αυτή, όπως την προβλέπει το σχέδιο νόμου, έρχεται σε αντίθεση με την «ελευθερία του ατόμου».

Το προσχέδιο νόμου, σύμφωνα με πληροφορίες μας, δεν έχει ακόμη ψηφισθεί.

Οι αντιδράσεις είναι πολλές.

Τα πολιτικά κόμματα πρόκειται να τοποθετηθούν επ’ αυτού και η μείζων αντιπολίτευση θα τοποθετηθεί αρνητικά, όπως πληροφορηθή­καμε.

Η «Δημοκρατική Συμμαχία» εκφράστηκε ήδη αρνητικά κατα­δικά­ζοντας συγκεκριμενα την «κρατικοποίηση» των σωμάτων των Ελ­λήνων με­τά τον θάνατο τους αφού, με το προσχέδιο νόμου, παραβι­άζεται το πλέον θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, της ελευθερίας, δηλαδή, διάθεσης του σώματος του κάθε πολίτη.

–Και ο Σεβ. Μητροπολίτης Μεσογαίας, όμως, κ. Νικόλαος, Πρόεδρος της Επιτροπής Βιοηθικής της Εκκλησίας της Ελλάδος και μελος του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων, ο οποίος, μάλιστα, έχει κάνει την διδακτο­ρική διατριβή του στις μεταμοσχεύσεις, μας λέει ότι: «η εικαζόμενη συναίνε­ση δεν έχει ηθική βάση, δεν έχει λογικό έρεισμα και δεν έχει πρακτικό αποτέλεσμα. Καμμία εικαζόμενη συναίνεση δεν μπορεί να καταργήσει την υπεύθυνη συγγενική συγκατάθεση».

Και ο Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων, όπως πληροφορη­θή­καμε, είναι αντίθετος με κάποια σημεία του προσχεδίου νόμου.

Γαλάτεια Αλεξάκη

Δικηγόρος Δ. Ν.

Σημ. Συντ.: Η κ. Γαλάτεια Αλεξάκη ως μελος Κρατικής Αποστολής έχει συμμετάσχει σε πολλές Διεθνείς Συναντήσεις της Ευρωπαϊκής Ενώσεως για Νομικά Θέματα.

«ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ» Μάϊος 2011

Αριθμ. Τεύχους 107