Κοντά σε νέα μαζική εξαφάνιση ειδών ζωής η Γη

Η Γη αντιμέτωπη με την έκτη μαζική εξαφάνιση ειδών στην ιστορία της, σύμφωνα με νέες ανησυχητικές επιστημονικές εκτιμήσεις.

Τα πλάσματα της Γης βρίσκονται στο χείλος, αν όχι στο μέσο, μιας νέας, της έκτης κατά σειρά στην ιστορία του πλανήτη μας, μαζικής εξαφάνισης των ειδών, ανάλογης με αυτή που εξαφάνισε τους δεινόσαυρους. Αυτό είναι το ανησυχητικό συμπέρασμα μιας νέας επιστημονικής μελέτης, η οποία υπολογίζει ότι τα τρία τέταρτα των σημερινών ζώντων οργανισμών μπορεί να έχουν εξαφανιστεί μέσα στα επόμενα 300 χρόνια και σε κάθε περίπτωση μέσα στους επόμενους 22 αιώνες – αν οι άνθρωποι δεν αλλάξουν μαζικά τις συνήθειές τους.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή παλαιοβιολογίας και παλαιοντολογίας Άντονι Μπαρνόσκι του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας-Μπέρκλεϊ, που δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο περιοδικό «Nature», σύμφωνα με το «Science», σημαίνουν συναγερμό, αν και εμφανίζονται αισιόδοξοι ότι μάλλον η κατάσταση δεν έχει προχωρήσει τόσο πολύ, ώστε να είναι μη αναστρέψιμη.

Σύμφωνα με τη δαρβινική θεωρία της φυσικής επιλογής και της εξέλιξης, είναι αναμενόμενο ότι τα είδη θα εμφανίζονται και θα εξαφανίζονται από προσώπου Γης στο πέρασμα του χρόνου. Όμως όταν τα τρία τέταρτα των συνολικών ειδών εξαφανίζονται σχετικά γρήγορα (όπως συνέβη πέντε φορές μέχρι σήμερα), τότε αυτό συνιστά μαζική εξαφάνιση και σε αυτήν ακριβώς την πορεία φαίνεται να βρίσκεται ήδη ξανά ο πλανήτης μας, σύμφωνα με τους επιστήμονες.

Η Γη έχει ήδη γνωρίσει πέντε τέτοιες μαζικές εξαφανίσεις κατά τα τελευταία 540 εκατ. χρόνια (από τότε που υπάρχουν πολύπλοκοι οργανισμοί), με πιο γνωστή αυτή που εξαφάνισε τους δεινόσαυρους περίπου πριν από 65 εκατ. χρόνια, έπειτα από την πρόσκρουση αστεροειδούς στον πλανήτη μας. Η νέα εξελισσόμενη έκτη μαζική εξαφάνιση, όπως κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου του επιστήμονες, αυτή τη φορά δεν έχει φυσικά αίτια, αλλά τις ανθρώπινες δραστηριότητες και τις συνέπειες τους, όπως την κλιματική αλλαγή.

Οι Αμερικανοί επιστήμονες, μελετώντας τα υπάρχοντα απολιθώματα ζώων, υπολόγισαν ότι ο ρυθμός με τον οποίο πέθαιναν τα θηλαστικά κατά τα τελευταία 65 εκατ. χρόνια, είναι μικρότερος από δύο είδη ανά ένα εκατομμύριο χρόνια. Όμως κατά τα τελευταία 500 χρόνια, το λιγότερο 80 από τα αρχικά περίπου 5.570 είδη θηλαστικών έχουν εξαφανιστεί, σύμφωνα με συντηρητικές εκτιμήσεις των βιολόγων, ένας ρυθμός πολύ μεγαλύτερος από αυτόν που καταγράφηκε στις προηγούμενες μαζικές εξαφανίσεις. Για αυτό το λόγο, ο Μπαρνόσκι και οι συνεργάτες του εκτιμούν ότι ήδη ξεκίνησε μια νέα μαζική καταστροφή των ειδών που μπορεί να διαρκέσει πολλές χιλιάδες χρόνια.

Αν όλα τα θηλαστικά που σήμερα θεωρούνται ότι απειλούνται με εξαφάνιση, όντως εξαφανιστούν μέσα στα επόμενα 100 χρόνια, τότε σε περίπου 300 χρόνια από τώρα, το 75% όλων θηλαστικών δεν θα υπάρχει πια. «Κοιτάξτε έξω από το παράθυρό σας και φανταστείτε αν θα θέλατε να ζείτε σε έναν κόσμο, όπου τα τρία τέταρτα των ζωντανών οργανισμών δεν θα υπήρχαν πια», δήλωσε χαρακτηριστικά ο αμερικανός επιστήμονας.

Οι ερευνητές επέκτειναν πέρα από τα θηλαστικά τις εκτιμήσεις τους και υπολόγισαν ότι από τα αμφίβια ως τα πουλιά, τα ερπετά, τα φυτά και τις άλλες μορφές ζωής, περίπου το 1% έως 2% του συνόλου των ειδών έχει ήδη εξαφανιστεί και το 20% έως 50% απειλείται.

Πάντως, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι οι συγκρίσεις με το παρελθόν δεν είναι καθόλου εύκολες, καθώς το αρχείο των απολιθωμάτων έχει πολλά κενά, καθιστώντας αδύνατη την καταγραφή κάθε είδους που εξελίχτηκε στη Γη και κάποια στιγμή εξαφανίστηκε. Τα «χαμένα» αυτά είδη, σύμφωνα με μερικές εκτιμήσεις, μπορεί να αποτελούν ακόμα και το 99% όλων των ειδών που κάποτε υπήρξαν.

Επιπλέον, η χρονολόγηση των απολιθωμάτων δεν είναι πάντα εύκολη, με συνέπεια, όταν ανακαλύπτεται μια προηγούμενη μαζική καταστροφή, να μην είναι εύκολο να προσδιοριστεί αν αυτή κράτησε ένα «σαββατοκύριακο», μια δεκαετία ή 10.000 χρόνια. Η έρευνα του Μπαρνόσκι εστιάστηκε στα θηλαστικά, ακριβώς επειδή σε αυτά το αρχείο των απολιθωμάτων είναι πιο πλήρες και πιο ακριβές.

www.kathimerini.gr με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ