Λόγος Κατηχητήριος επί τη ενάρξει της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής (2011)

+ Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ

ΕΛΕΩ ΘΕΟΥ

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ – ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ

ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ

ΠΑΝΤΙ ΤΩ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ, ΧΑΡΙΣ ΕΙΗ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ

ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΚΑΙ ΚΥΡΙΟΥ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ,

ΠΑΡ’ HΜΩΝ ΔΕ ΕΥΧΗ, ΕΥΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΩΡΗΣΙΣ

Αδελφοί και τέκνα αγαπητά εν Κυρίω,

«Το στάδιον των αρετών ηνέωκται, οι βουλόμενοι αθλήσαι εισέλθετε, αναζωσάμενοι τον καλόν της νηστείας αγώνα.» , ή, καλύτερον, πάντοτε ευρίσκεται ανοικτόν, από τότε πού ο Πανοικτίρμων Κύριος της Δόξης ηυδόκησε να λάβη την ανθρωπίνην φύσιν. Έκτοτε καλεί διά της Εκκλησίας Του κάθε άνθρωπον να συμμετάσχη εις τάς απείρους δωρεάς της Χάριτος του Παναγίου Πνεύματος, ιδιαιτέρως δε κατά την ευλογημένην ταύτην περίοδον της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

Τέκνα εν Κυρίω αγαπητά,

Η άπειρος αγαθότης, ο εν Τριάδι προσκυνούμενος αληθινός Θεός ημών, από αγάπην και μόνον εδημιούργησε το ανθρώπινον γένος, διά να καταστήση τους ανθρώπους, όσον είναι αυτό δυνατόν εις την ανθρωπίνην φύσιν, κοινωνούς και συμμετόχους του μεγαλείου της θείας Δόξης Του. Αυτός είναι ο αποκλειστικός σκοπός της ζωής του ανθρώπου εις εκάστην εποχήν. Προς την πραγμάτωσιν δε αυτού του σκοπού κατατείνει όλη η αγία πνευματοφόρος παράδοσις της Ορθοδόξου ημών Εκκλησίας, διδάσκουσα, διερμηνεύουσα και προβάλλουσα όλον το φάσμα της πνευματικής ζωής και τους ποικίλους πνευματικούς αγώνας, εις τους οποίους οφείλει πάντοτε με γενναίον φρόνημα να προχωρή ο πιστός.

Κάθε Χριστιανός διά του ιερού μυστηρίου του Βαπτίσματος λαμβάνει την Χάριν του Αγίου Πνεύματος. Εάν αρχίση κανείς με όλην του την διάθεσιν να αγαπά τον Θεόν, τότε η Χάρις δι’ ανερμηνεύτου τρόπου μεταδίδει εις αυτόν εκ του πλούτου των αγαθών της. Αυτός, λοιπόν, ο οποίος επιθυμεί να κρατήση την εμπειρίαν αυτής της Χάριτος, προσπαθεί με πολλήν την χαράν να παραμερίση εκ της ψυχής του τα παρερχόμενα αγαθά του παρόντος αιώνος και να καταστήση κτήμα του τον κεκρυμμένον θησαυρόν της αληθινής Ζωής. Εκ του βαθμού δε εις τον οποίον προκόπτει η ψυχή εις τον πνευματικόν αγώνα, εμφανίζει αντιστοίχως το θείον δώρον της Χάριτος, την κεκρυμμένην εις τα βάθη αυτής χρηστότητα του Κυρίου, η οποία και γίνεται απλανής οδηγός εις το πολυποίκιλον πνευματικόν αγώνισμα .

Αυτός ο πνευματικός αγών είναι διαρκής διά κάθε πιστόν και ως εκ τούτου χρειάζεται να θέτη κανείς αρχήν κάθε ημέραν, κάθε στιγμήν. «Έφθασε καιρός, η των πνευματικών αγώνων αρχή, η κατά δαιμόνων νίκη, η πάνοπλος εγκράτεια, η των Αγγέλων ευπρέπεια, η προς Θεόν παρρησία» . Ως μία διαρκής αρχή της πνευματικής αναγεννήσεως και ανακαινίσεως του ανθρώπου είναι και η Αγία Τεσσαρακοστή. Διά τούτο και ο υμνωδός του Τριωδίου μάς προσανατολίζει ορθώς προς το περιεχόμενόν της λέγων, ότι η σωματική νηστεία διά της αποχής των τροφών, εάν δεν ακολουθήται εκ της καθαρότητος της προερχομένης εκ του αγώνος απαλλαγής εκ των παθών, δεν γίνεται αφορμή προς βίου διόρθωσιν και ως ψευδής μισείται υπό του Θεού .

Οπωσδήποτε, το να δυνηθή ο άνθρωπος να συγκεντρώση τον νούν του εις την εργασίαν της γνώσεως του Θεού και να τον επαναφέρη εκ του εμπαθούς διασκορπισμού του εις τα κτίσματα, αποτελεί έργον κοπιώδες και πολυχρόνιον, όμως απαραίτητον και καθοριστικόν διά την πνευματικήν του υπόστασιν και την όλην κοινωνικήν του ζωήν. Φαίνεται δε η οδός της αρετής εις αυτούς, οι οποίοι την αρχίζουν, σκληρά και υπερβολικώς δυσάρεστος, όχι όμως επειδή είναι πράγματι τοιαύτη, αλλά διότι η ανθρωπίνη φύσις έχει εθισθή να συναναστρέφεται με την ευκολίαν των ηδονών. Εις αυτούς δε οι οποίοι κατώρθωσαν και υπερέβησαν το μέσον της οδού αποδεικνύεται ευχάριστος και άνετος .

Πολλοί κατά καιρούς αγνοούντες το μέγα μυστήριον της ευσεβείας, θεωρούν την Ορθόδοξον ασκητικήν Παράδοσιν ως επαχθή και οδηγούσαν τον άνθρωπον εις την στέρησιν της δημιουργικής φαντασίας, της πρωτοτύπου πρωτοβουλίας, της απολαύσεως της ζωής εν γένει και της εξ αυτής προερχομένης χαράς. Ουδέν τούτου ψευδέστερον. Όλα όσα εδημιούργησεν ο Θεός, τα εδημιούργησε καλά λίαν και μάς τα εδώρησε διά να τα χαιρώμεθα και να τα απολαμβάνωμεν και να γίνωνται αφορμή προς διαρκή δοξολογίαν του Ευεργέτου μας. Αι εντολαί δε του Θεού μάς οδηγούν και μάς περιγράφουν την ορθήν χρήσιν των δωρεών Του, ώστε, και το σώμα μας και η φαντασία και όλαι αι ψυχικαί μας δυνάμεις μεθ’όλων των υλικών αγαθών, να αποβαίνουν κατ’αλήθειαν χαροποιοί και ευεργετικαί διά την ζωήν του ανθρώπου. Αντιθέτως, η εγωϊστική, αυτόνομος και περιφρονητική προς τον σκοπόν τον οποίον έθεσεν ο Δημιουργός εις τα πλάσματά Του χρήσις των, προς στιγμήν ικανοποιεί τον παράλογον εγωϊσμόν του ανθρώπου, καταλήγει όμως εις αποτελέσματα τελείως διαφορετικά των προσδοκιών του, οδηγούσα αυτόν εις την απόγνωσιν, το άγχος και την δυστυχίαν.

Ο Σωτήρ ημών, ο αληθής Θεός και αληθής άνθρωπος, ο αγνώστως γνωριζόμενος εις τους ταπεινόφρονας και δεκτικούς της ακτίστου Χάριτός Του, ο Κύριος της Δόξης και Κύριος της ιστορίας, ο ετάζων καρδίας και νεφρούς, ο διά της θείας Αυτού Προνοίας συνέχων τα σύμπαντα από το πλέον μικρόν μόριον της δημιουργίας Του μέχρι του ασυλλήπτου εις την ανθρωπίνην διάνοιαν σύμπαντος κόσμου, είναι διαχρονικώς η Οδός, η Αλήθεια και η Ζωή . Όπως η ενυπόστατος πηγή της Ζωής δεν ήτο δυνατόν να κρατηθή υπό του θανάτου, αλλά τον συνέτριψε και ανεστήθη, έτσι δεν είναι δυνατόν να υπάρξη ανθρωπίνη ζωή, η οποία να οδηγή εις την καταξίωσιν του ανθρώπου, χωρίς την συμμετοχήν εις το ζωοποιόν Σώμα του αναστάντος Χριστού, την Ορθόδοξον Εκκλησίαν Του και την Αγιοπνευματικήν της Παράδοσιν. Καί, εν συνόψει, ο Κύριος μένει εις τον αιώνα, ενώ ψευδείς αι επίνοιαι των υπερηφάνων ανθρώπων ή, ως προσφυώς λέγει ο Άγιος Διάδοχος, «ουδέν πτωχότερον διανοίας εκτός Θεού φιλοσοφούσης τα του Θεού» .

Τέκνα εν Κυρίω αγαπητά,

Επί τη εισόδω εις την Αγίαν και Μεγάλην Τεσσαρακοστήν προτρεπόμεθα πατρικώς πάντας υμάς, όπως μή δειλιάσητε και μή οκνήσητε να προχωρήσητε εις το σπουδαιότερον έργον της ζωής υμών, εις το της πνευματικής εργασίας στάδιον, μετά ανδρείας και δυνάμεως ολοψύχου, ώστε να καθαρίσητε ψυχάς και σώματα από παντός μολυσμού και επιτύχητε της Βασιλείας του Θεού, η οποία ήδη παρέχεται από αυτήν την παρούσαν ζωήν εις όσους ειλικρινώς και εκ βάθους ψυχής την εκζητούν.

Η χάρις του Θεού και το άπειρον έλεος Αυτού είη μετά πάντων υμών.

Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή ,βια´

+ Ο Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίος, διάπυρος προς Θεόν ευχέτης πάντων υμών