Ο Πνευματικός Δοσίθεος
12 Φεβρουαρίου 2011
Ο πνευματικός Δοσίθεος (19ος αι.), καταγόταν από την Μολδαβία. Ήταν μαθητής του πνευματικού π. Ιλαρίωνα του Γεωργιανού, που είχε ιδιαίτερη πνευματική και ασκητική ζωή. Έγινε μοναχός στην πατρίδα του την Μολδαβία σε ηλικία δεκαοχτώ ετών, στο μοναστήρι Καλντοράσανι, στο οποίο και παρέμεινε δέκα χρόνια. Όταν πήγε για πρώτη φορά στο μοναστήρι, ήθελε να δει πώς οι αδελφοί αγωνίζονται στην υπακοή. Συνάντησε και τον πατέρα Λεόντιο, ο οποίος εκείνο τον καιρό ήταν ιεροδιάκονος. Ο ιεροδιάκονος Λεόντιος, πρόσεξε τον νεαρό Δοσίθεο και τον ρώτησε:
-Γιατί ήρθες εδώ;
-Να γίνω αδελφός της μονής.
-Είσαι μορφωμένος;
-Βεβαίως, αρκετά καλά.
-Αφού είσαι μορφωμένος, ξέρεις κάτι από τους αγίους πατέρες;
-Φυσικά, γνωρίζω αρκετά…
-Πες μου κάτι σε παρακαλώ. εγώ είμαι αγράμματος και θα ήθελα να ακούσω κάτι από τις νουθεσίες τους.
Ο Δοσίθεος άρχισε να διηγείται πώς ο ένας και πώς ο άλλος Πατέρας μιλάει για το ένα και πώς για το άλλο. Ο π. Λεόντιος του ζήτησε και άλλα να του πει, έως ότου κτύπησε το τάλαντο για τον εσπερινό. Στην διάρκεια της ακολουθίας ο Δοσίθεος βλέπει ξαφνικά εκείνον, που όλη του την ημέρα τον δίδασκε τι λέγουν οι πατέρες, να μετέχει ως Ιεροδιάκονος, να διαβάζει και να ψάλλει. Τότε συλλογίστηκε: Βλέπεις, πόσο απλοί είναι οι μοναχοί εδώ; Από τώρα να προσέχεις το τι λες και το πώς τα λες!…
Έπειτα από δέκα χρόνια μοναχικής ζωής στο μοναστήρι Καλντοράσανι, ο Δοσίθεος θέλησε να πάει στο Άγιο Όρος, τον τόπο της μετανοίας και της νοεράς προσευχής. Στην αρχή έμεινε κοντά στον πνευματικό του πατέρα Λεόντιο, στην σκήτη του Λάκκου (Ρουμανική σκήτη, ο Κυριακός ναός τιμάται στον άγιο Δημήτριο). Από εδώ, πήγε στην σκήτη των Καυσοκαλυβίων, όπου έμεινε έξι χρόνια. τέλος πήγε στην σπηλιά του οσίου Νείλου του Μυροβλύτου, στην έρημο της Μ. Λαύρας.
Η ζωή του π. Δοσιθέου ήταν πολύ πνευματική και τα λόγια του γεμάτα συμβουλές και αγάπη, η οποία ήταν απόρροια των πνευματικών του εμπειριών. Για την νοερά, καρδιακή προσευχή είχε βαθειά γνώση, ιδιαίτερα από τις συνομιλίες του με τον πνευματικό του, π. Ιλαρίωνα, από την Γεωργία.
Ο μοναχός Παντελεήμων μας διασώζει, στις σημειώσεις του έναν ωφέλιμο διάλογο του πνευματικού Δοσιθέου.
-Όσα καλά έργα και να κάνει ο άνθρωπος, η μέριμνα για την ψυχή είναι ανώτερη από ο, τιδήποτε. Οι άγιοι πατέρες γράφουν: Αν ο άνθρωπος δεν επιβάλει στον εαυτό του την νέκρωση και την εξουθένωση, για τρία τουλάχιστον χρόνια, δεν θα μπορέσει να καθαρισθεί από τους λογισμούς του. Όσο δεν σκέφτεται τον θάνατο, δεν θα μπορεί να κάνει αρχή και δεν θα μάθει πώς πρέπει να φτάσει στο τέρμα. Η αρχή και ο κανόνας των αρετών είναι η αποχή από κάθε φθαρτό και υλικό, για να αρχίσει ο δρόμος της πνευματικής ανόδου.
-Εκείνος που καλοπροαίρετα υπομένει τους πειρασμούς, που αναφύονται, είναι πιο αγαπητός στον Θεό από εκείνον που απέκτησε πολλές αρετές;
-Όταν έρχεται πειρασμός, καλό είναι να προσευχόμαστε, να βοηθήσει ο Κύριος να υπομένουμε και κατόπιν πρέπει να δοξολογήσουμε τον Κύριο, που επιτρέπει τους πειρασμούς για την σωτηρία μας. Πάνω από όλα πρέπει να προσευχόμαστε, ο καιρός των πειρασμών να περάσει, χωρίς βλάβη της ψυχής. Η σωτηρία έρχεται μετά τους πειρασμούς, γιατί εκείνος που δεν δέχεται τους πειρασμούς, διώχνει και την σωτηρία. Εκτός αυτού μένει και χωρίς να αποκτήσει πείρα. Αν όμως είναι σε θέση να υπομείνει με καρτερία, είναι εύκολο να γίνει ελεύθερος και έμπειρος.
-Επιτρέπεται, γέροντα, ο άνθρωπος να βρίσκεται σε απόγνωση;
-Όσο και αμαρτωλός να είναι ο άνθρωπος δεν επιτρέπεται απόγνωση, γιατί η μεγάλη μας ελπίδα στηρίζεται στα άγια Πάθη του Χριστού, στο Αίμα του, το οποίο έχυσε για την σωτηρία μας. Οι άγιοι Πατέρες υποστηρίζουν: Μακάριος ο άνθρωπος που με τις αρετές του αξιώθηκε έως τον ουρανό, ενώ προσευχόταν για τις αμαρτίες του.
-Η αμαρτία ταπεινώνει τον άνθρωπο;
-Όλοι, ακόμα και οι άγιοι Πατέρες, συνέβαινε να πέφτουν σε κάποιες αμαρτίες, κατά παραχώρηση του Κυρίου, για να είναι ταπεινοί στους λογισμούς τους και να μη υπερηφανεύονται για τις αρετές τους. Ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος, γράφει: Ακόμα και αν είσαι θαυματουργός, αν ανασταίνεις νεκρούς, προσευχήσου να σου συγχωρεθούν οι αμαρτίες. Οι Πατέρες λέγουν ότι δεν πρέπει να επιθυμούμε την ειρήνη σε αυτόν τον κόσμο, αλλά να επιθυμούμε τον αγώνα, τον ιδρώτα του προσώπου, τους πειρασμούς, την περιφρόνηση, γιατί για μας υπάρχει η προσδοκία και η χαρά του μέλλοντος αιώνος, της βασιλείας του Θεού.
-Ο άνθρωπος πρέπει να χαίρεται στους πειρασμούς;
-Οι άγιοι Απόστολοι, οι άγιοι Μάρτυρες και όλοι οι όσιοι Πατέρες πέρασαν από αυτή την ζωή παλεύοντας με τους πειρασμούς και άγιασαν. Ο Βασιλιάς Σαβόριος, άσπλαχνα βασάνιζε το γιο του, επειδή δεν ήθελε να αρνηθεί την πίστη του στο Χριστό. Όταν άρχισαν να του βγάζουν τα μαλλιά, εκείνος έλεγε: Πόσο γλυκό είναι να υποφέρεις για τον Χριστό! Βασιλιάδες, γιοι βασιλιάδων και πολλοί άρχοντες, όλα τα εγκατέλειψαν, ζούσαν σε απλότητα και υπέμειναν διαφόρους πειρασμούς. έτσι αγίασαν, όπως ο Ιωάσαφ ο πρίγκιπας, ο Μέγας Αρσένιος και πολλοί άλλοι.
-Είναι αρκετή η τακτική συμμετοχή στις ακολουθίες;
-Αν τηρείς τις ακολουθίες, δεν πρέπει να αρκείσαι μόνο σε αυτές αλλά να καλλιεργείς και την νοερά προσευχή, για να μη χαθεί αυτό που απέκτησες με τις ακολουθίες, αλλά να αυξηθεί και να φέρει καρπό.
-Ο νους μας, πώς μπορεί να είναι διαρκώς προς τον Θεό;
-Όποιος έχει διαρκώς στο νου του τον Θεό με αγάπη, γι’ αυτόν προνοεί ο Θεός. Όλες οι μέριμνές μας για τα υλικά, θα μείνουν στο τέλος εδώ, αλλά η προσευχή θα συνοδεύει την ψυχή και πέραν του τάφου.
-Πρέπει να επισκεπτόμαστε γέροντες στην έρημο;
-Ο άνθρωπος που είναι καλοπροαίρετος και με θέρμη αγωνίζεται για την σωτηρία της ψυχής του, επιβάλλεται να επισκέπτεται και να συνομιλεί, αλλά και να παραμυθεί τους πατέρες που ζουν στην έρημο, οι οποίοι αγωνίζονται στην άσκηση για την αγάπη του Χριστού. Έτσι, θα έχει μεγάλη αμοιβή από τον Θεό.
Για τον πνευματικό Δοσίθεο δεν γνωρίζουμε τίποτα περισσότερο, αλλά οι νουθεσίες του μας παραδειγματίζουν και βεβαιώνουν ότι αξιώθηκε του ελέους του Θεού.
Από το Περιβόλη της Παναγίας, εκδόσεις Ορθόδοξος Κυψέλη
