Τουλούζ-Λοτρέκ

27 Νοεμβρίου 2010

The Dancer in her Dressing Room 1885

Από την πόρνη ως τη βεντέτα του καφέ σαντάν, από την εργάτρια ως την ηθοποιό και σε ορισμένες περιπτώσεις από την αστή κυρία μέχρι την αριστοκράτισσα, ο Τουλούζ-Λοτρέκ είναι ο κατ΄ εξοχήν ζωγράφος γυναικών, στην ψυχή των οποίων προσπαθεί να διεισδύσει παραμένοντας προσεκτικός στη μορφή του προσώπου… Ο Λοτρέκ παρέδωσε στην «αθανασία», μεταξύ άλλων, την περίφημη χορεύτρια Ζαν Αβρίλ, την κονφερασιέ- τραγουδίστρια Υβέτ Γκιλμπέρ, τη σπουδαία τραγουδίστρια και χορεύτρια Μαρσέλ Λεντέρ, την επίσης χορεύτρια και τραγουδίστρια Μέι Μίλτον, τη σπουδαία ηθοποιό, που ντυνόταν σχεδόν πάντα ανδρικά στη σκηνή, Ρεζάν, το πανέμορφο μοντέλο Μίσια Νατανσόν και την τραγουδίστρια Μέι Μπελφόρ, η οποία ντυνόταν σχεδόν πάντοτε στα καμπαρέ σαν μωρό και τραγουδούσε στίχους με ερωτικά υπονοούμενα, κρατώντας πάντα στα χέρια της ένα γατάκι.

Dancer (1895-96)

«Χάρη στην αγάπη του για τη γυναίκα, ο Τουλούζ-Λοτρέκ παραδίδει στην “αθανασία” καλλιτέχνιδες, χορεύτριες, ηθοποιούς, μοντέλα, τραγουδίστριες και αμέτρητα κορίτσια της νύχτας που σήμερα θα είχαμε ξεχάσει» μας λέει η κυρία Αλεξάνδρα Γουλάκη-Βουτυρά, επιμελήτρια της έκθεσης «Τoulouse Lautrec» που διοργανώνεται στο Τελλόγλειο Ιδρυμα Τεχνών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης. «Ξεκινώντας από τη μητέρα του, στα χέρια τής οποίας πέθανε αλκοολικός και συφιλιδικός σε ηλικία μόλις 37 ετών, λέγοντάς της “Εσύ μητέρα, καμία άλλη, παρά μόνο εσύ”, ο Τουλούζ-Λοτρέκ προέβαλλε καθ΄ όλη τη διάρκεια του έργου του με μεγάλη δύναμη και ευαισθησία τη γυναικεία φιγούρα», εξηγεί η κυρία Βουτυρά. «Πολλές από τις “μούσες” του παραδόθηκαν ως τις ημέρες μας με τα ψευδώνυμά τους- αγαπημένη συνήθεια της εποχής» μας λέει η κυρία Βουτυρά. «Ο λόγος για τη σπουδαία αργεντινή τραγουδίστρια Πολέρ (πολική) και για το μοντέλο Κρόκσι (τραγανή) Μαργκέν, φιλενάδα ενός φίλου του που δούλευε ως μοντέλο σε κατάστημα καπελούς της Μονμάρτρης». Σύμφωνα με την κυρία Βουτυρά, τέλος, η προσήλωση του Λοτρέκ στη γυναίκα αναδύεται και μέσα από το πορτρέτο της «Επιβάτιδος της καμπίνας 54», της οποίας ποτέ δεν έγινε γνωστό το όνομα. Ο λόγος για τη γυναίκα την οποία ο Λοτρέκ ερωτεύτηκε και ακολούθησε με το πλοίο από Χάβρη προς Λισαβόνα χωρίς να της μιλήσει ποτέ. «Με ιδιαίτερη συμπάθεια και ανθρωπιά, τέλος, ο Λοτρέκ μας παραδίδει τις πόρνες της Μονμάρτρης. Την κούραση, την απογοήτευση και την προσπάθειά τους να κρατηθούν στον αγώνα της ζωής υπό τον τίτλο “Τα κορίτσια της χαράς”».

ΣΕ ΜΠΑΡ ΚΑΙ ΣΕ ΜΠΟΡΝΤΕΛΑ

Ηenri de Toulouse-Lautrec,1892. Αρχείο Μουσείου Ηρακλειδών Οι γονείς του,ο κόμης Αλφόνς ντε ΤουλούζΛοτρέκ και η κόμισσα Αντέλ ποτέ δεν είδαν με καλό μάτι τη ροπή προς την τέχνη του γιου τους Ανρί ντε Τουλούζ- Λοτρέκ.Τελικά αποφάσισαν ότι αυτή είναι άλλη μια «ιδιορρυθμία» του παιδιού τους· που ύστερα από δύο σοβαρά ατυχήματα και με μια εκ γενετής ατροφία των ποδιών κατέστη ουσιαστικά ανάπηρος: τα πόδια του σταμάτησαν να αναπτύσσονται φυσιολογικά εν αντιθέσει με το υπόλοιπο σώμα του που δεν ξεπέρασε ποτέ το ενάμισι μέτρο. Με μεγάλη απροθυμία για αυτόν τον γιο που δεν του έμοιαζε καθόλου,ο πατέρας του τον έστειλε στο ατελιέ των Λεόν Μπονά και Φερνάν Κορμόν. Ηταν η αρχή ενός ταξιδιού δημιουργικού,παρακμιακού και καταστρεπτικού που θα τοποθετούσε τον Τουλούζ- Λοτρέκ στο πάνθεον των μεταϊμπρεσιονιστών και θα τον συνέδεε άρρηκτα με τη νυχτερινή ζωή της εποχής του: της μπελ επόκ. Το 1887, σε ηλικία 23 ετών, ο δύσμορφος αριστοκράτης φθάνει στη Μονμάρτρη,τόπο που συχνάζουν εργάτες,έμποροι,κακοποιοί,νταβατζήδες,πόρνες και ένα μποέμικο πλήθος καλλιτεχνών.Τόπο γεμάτο από μπορντέλα,καμπαρέ και κλαμπ,όπως τα Le Chat Νoir (Ο Μαύρος Γάτος),Le Lapin Αgile (Το Σβέλτο Κουνέλι), La Cigale (Τo τζιτζίκι) και φυσικά το Le Μoulin Rouge (Ο Κόκκινος Μύλος).Ο Τουλούζ – Λοτρέκ νοικιάζει ένα διαμέρισμα πίσω από ένα νεκροταφείο και γίνεται ταυτόχρονα παρατηρητής και συμμέτοχος του καλλιτεχνικού αλλά και σκοτεινού λαϊφστάιλ της εποχής.Προς αναζήτηση θεμάτων,περιφέρεται σε δρόμους και αλέες,σε μπαρ και μπορντέλα,ενώ οι γυναίκες, το φαγητό και το ποτό γίνονται η καθημερινή του διαφυγή από την ευαίσθητη ψυχική και σωματική του κατάσταση.