Λιβάδια Ποσειδωνίας: Τα τροπικά θαλάσσια δάση σε κίνδυνο

Της Ιωάννας Ράπτη

Τα λιβάδια Ποσειδωνίας (Posidonia oceanica) είναι ένα είδος ανώτερου ενδυμικού μεσογειακού φυτού της θάλασσας (αγγειόσπερμο) που ανθοφορεί και έχει το χαρακτηριστικό να συνθέτει έναν ιδιόμορφο βιότοπο. Τα συναντάμε στα νερά της Μεσογείου αλλά και του Αιγαίου σε βάθη έως 40 μέτρων (σε εξαιρετικές περιπτώσεις έως και 60). Σχηματίζουν πολύ πυκνά λιβάδια και αποτελούν καταφύγιο, τόπο διατροφής και αναπαραγωγής για περισσότερα από 1.200 θαλάσσια είδη, καλύπτοντας συνολική έκταση μεταξύ 25000 και 45000 τ.χμ. του βυθού της Μεσογείου. Παρομοιάζονται με τα τροπικά δάση, καθώς όπως και τα δάση στη στεριά, έτσι και αυτά δεσμεύουν διοξείδιο του άνθρακα, συμβάλλοντας στον περιορισμό του φαινομένου του θερμοκηπίου και παράγουν ότι πιο σημαντικό για τη ζωή μας: οξυγόνο. Χρήζουν άμεσης προστασίας και φροντίδας, αφού η ανάπτυξή τους είναι εξαιρετικά αργή (μόλις 1-6 εκ./χρόνο).

Οικολογική σημασία

Η τεράστια σημασία της προστασίας των λιβαδιών της Ποσειδωνίας βασίζεται αρχικά στο ότι αποτελούν καταφύγιο και περιοχή αναπαραγωγής μεγάλου αριθμού ψαριών και ασπόνδυλων οργανισμών (αστακοί, χταπόδια κ.λ.π). Υπολογίζεται ότι περισσότερα από 400 είδη χλωρίδας και 1000 είδη πανίδας ζουν μέσα στα θαλάσσια λιβάδια Ποσειδωνίας. Ταυτόχρονα αποτελούν σημαντική πηγή πρωτογενούς παραγωγής οξυγόνου και οργανικής ύλης. Ως ανώτερο φυτό, έχει την ιδιότητα να φωτοσυνθέτει, δεσμεύει δηλαδή διοξείδιο του άνθρακα χρησιμοποιώντας το φως του ήλιου και μετατρέποντας το σε οργανικό άνθρακα για τη δημιουργία βιομάζας αλλά και οξυγόνου. Το γεγονός ότι το 30% της οργανικής ύλης που παράγουν καταλήγει σε μεγαλύτερα βάθη (δίνοντας «τροφή» στα φυτά που φύονται εκεί), δείχνει ότι διαδραματίζει σημαντικό ρόλο για τα θαλάσσια οικοσυστήματα στο σύνολο τους. Επίσης συμβάλλει σημαντικά στην προστασία των ακτών από τη διάβρωση, καθώς οι ρίζες του συγκρατούν το ίζημα του θαλάσσιου πυθμένα, ενώ η υψηλή πυκνότητα των φύλλων του απορροφά μέρος της ενέργειας των κυμάτων.

Από τι καταστρέφονται;

– Αλόγιστη ιχθυοκαλλιέργεια, η αλιεία με παράνομα μέσα, όπως συρόμενα εργαλεία και τα ανεξέλεγκτα αγκυροβόλια, καταστρέφουν ολοκληρωτικά τους οικότοπους.

– Γρηγορότερη ανάπτυξη των φυκών Caulerpa racemosa και Caulerpa taxifolia, τα οποία έχουν εισβάλλει στη Μεσόγειο και παίρνουν τη θέση της Ποσειδωνίας, όταν για κάποιο λόγο καταστρέφεται.

– Αύξηση τόσο των επισκεπτών των παράκτιων περιοχών, όσο και της οικιστικής ανάπτυξης (ξενοδοχεία, δρόμοι κ.λ.π.) άρα και των αποβλήτων που πετάγονται στη θάλασσα.

Απροστάτευτα τα λιβάδια της Ποσειδωνίας

Η σπουδαιότητα της Ποσειδωνίας αναγνωρίζεται πλήρως, και γι’ αυτό λόγο γίνονται πολλές ευρωπαϊκές προσπάθειες για την προστασία τους. Το βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, όσον αφορά τα λιβάδια της Ποσειδωνίας, είναι η έλλειψη χαρτογράφησης! Πέρυσι το καλοκαίρι η Greenpeace σε συνεργασία με αλιείς της Ομοσπονδίας Παράκτιων Αλιέων Νοτίου Αιγαίου και ειδικούς επιστήμονες ξεκίνησαν μια προσπάθεια χαρτογράφησης των λιβαδιών Ποσειδωνίας των Κυκλάδων. Το Μάρτιο του 2010 οι περιβαλλοντικές οργανώσεις ΑΡΧΕΛΩΝ, Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ ΣΟΣ, Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών Πέλαγος, Mοm, Greenpeace και WWF Ελλάς κάλεσαν την Υπουργό να προχωρήσει στην κατάργηση της βιντζότρατας, έναν από τους βασικότερους λόγους καταστροφής της Ποσειδωνίας, ζητώντας ταυτόχρονα να προχωρήσει η χαρτογράφηση των λιβαδιών Ποσειδωνίας σε όλη την Ελλάδα.

Πηγή: http://www.blue-planet.gr/index.php?ID=hLEQckWCf0DYT5WN&Rec_ID=1254