«Άθως» – Μέρος 2ο
3 Νοεμβρίου 2010
Ο κύριος όγκος του Άθωνα και η κορυφή του (2033) είναι γυμνός από δάση και μοιάζει σαν να λαξεύτηκε με τσεκούρι. Όσο χαμηλώνει το ύψος του, εμφανίζονται τα δάση της καστανιάς κυρίως, που σκεπάζουν σαν πέπλος πράσινος, ολόκληρο το σώμα του χερσονήσου του Άθωνα. Είκοσι μεγάλα μοναστήρια, σχεδόν μοιρασμένα αρμονικά σ’ όλη την έκταση, είναι τα ησυχαστήρια, οι τόποι της ακατάπαυστης δοξολογίας του Θεού, τα λιμάνια της μετανοίας και της σωτηρίας των μοναχών∙ που μια για πάντα άφησαν και φίλους και συγγενείς, ολόκληρο τον κόσμο και τις ομορφιές του, για να ακολουθήσουν τον στενό και δύσκολο δρόμο του Ιησού. Η Θεοτόκος, είναι μητέρα όλων των μοναχών. Το Άγιον Όρος, είναι «το περιβόλι» της Παναγίας∙ τόπος ιδιαίτερος, δικός της.
Από την αρχαιότητα, ο Όμηρος, ο Πλούταρχος, ο Στράβωνας, ο Απολλώνιος, κ.α., γράφουν για τον Άθωνα. Ο Δεινοκράτης πρότεινε στον Μέγα Αλέξανδρο, να λαξεύσει το Όρος του Άθωνα και να κατασκευάση ανδριάντα του Αλεξάνδρου που θα κρατούσε στο αριστερό του χέρι, μια πόλι και στο δεξί ένα ποτάμι, που θα χύνεται στη θάλασσα. Ο Ξέρξης, έκανε διώρυγα, για να περάση τα 1200 μεγάλα πλοία του, κοντά στα σημερινά Νέα Ρόδα.
Υπήρχαν πολλές αρχαίες πόλεις στον Άθωνα, μα γνωρίζουμε μόνο τα ονόματα: Ουρανούπολι, Σάνη, Αίον, Παλαιώριον, Θύσσος, Κλεωναί κ.α.
Από την εποχή του Μεγάλου Κωνσταντίνου, εμφανίζονται Χριστιανοί∙ από δε τον ένατον αιώνα, αρχίζει και η εξάπλωσις του μοναχισμού, για να εμφανιστούν κατα τον δέκατον αιώνα μεγάλες μορφές.
Ο Άγιος Παύλος ο Ξηροποταμηνός και ο Άγιος Αθανάσιος ο Αθωνίτης, έχτισαν μεγάλες Μονές. Για να διατηρηθεί η παράδοσις του μοναχισμού που θα μπορούσε να εφαρμοστή στην ιδιαιτερότητα του Άθωνα, συντάχθηκε πάνω σε δέρμα τράγου, το τυπικό που ονομάζεται «Τράγος» και φυλάσσεται στην Ιερά Κοινότητα του Αγίου Όρους.
Με την πάροδο των αιώνων, ήρθαν στο Άγιον Όρος από διάφορα έθνη, θεοφιλείς άνδρες, για να γίνουν μοναχοί και χτίστηκαν μεγάλα μοναστήρια. Αξιοσημείωτον είναι, ότι τον δωδέκατον αιώνα, το Όρος αριθμούσε περίπου 20.000 μοναχούς∙ Έλληνες, Ρώσους, Ρουμάνους, Βουλγάρους, Ίβηρες, Σύρους κ.α.
Από τότε που οι Μονές καθιερώθηκαν σε 20 και όλη η έκτασις του Όρους μοιράστηκε σ’ αυτές, η κατάστασις παγιώθηκε και καμιά μεταβολή δεν επιτρέπεται.
Στους χρόνους της Τουρκοκρατίας, το Άγιον Όρος είχε αρκετά προνόμια με αποφάσεις και φιρμάνια Σουλτάνων. Στην επανάστασι του 1821, οι Αγιορείτες μοναχοί είχαν ενεργό ανάμειξι
Κατα την εποχή της Γερμανικής Κατοχής, πάλι το Άγιον Όρος είχε προνομιακήν μεταχείρισην και ο Χίτλερ, άφησε τον Άθωνα ήσυχο. Επί Ελευθερίου Βενιζέλου, το Άγιον Όρος, αποτελεί πλέον σαφώς, τμήμα αυτοδιοικούμενο του Ελληνικού Κράτους. Ο καταστατικός χάρτης του 1924, ορίζει τον τρόπο της διοικήσεως του Αγίου Όρους, τις σχέσεις του με την πολιτεία, την απονομή της δικαιοσύνης εν Αγιώ Όρει κ.α. Στο πρωτάτο των Καρυών, ο Πανσέληνος έκανε τις υπέροχες τοιχογραφίες άριστο δείγμα της Μακεδονικής σχολής της Θεσσαλονίκης. Αργότερα, ο Θεοφάνης ο Κρης ζωγράφισε την Τράπεζα της Λαύρας, τη Μολυβοκκλησιά, τη Μονή Σταυρονικήτα ∙ με ύφος προσωπικό γεμάτο χάρη και ιερότητα.
Μεγάλοι Θεολόγοι, θεωρητική της νίψεως και Διδάσκαλοι, έχουν λάμψει στο Άγιον Όρος∙ όπως οι Άγιοι Γρηγόριος ο Παλαμάς, Νικόδημος ο Αγιορείτης, Αθανάσιος ο Αθωνίτης, Κοσμάς ο Αιτωλός, Παύλος ο Ξηροποταμηνός, οι Άγιοι Ακάκιος, Νείλος και πλήθος μαρτύρων.
Το Άγιον Όρος είναι η Κιβωτός της Ορθοδοξίας, που πλέει μέσα στην τρικυμισμένη θάλασσα του χρόνου και φυλάσσει τις παραδόσεις τις λειτουργικές, τις δογματικές, τις μοναστικές. Είναι το Θεοσκέπαστο «περιβόλι της Παναγίας.
(Του μακαριστού Γέροντος μοναχού, Γερασίμου Μικραγιαννανίτου(+6.12.1991), φωτισμένου ποιητού και υμνογράφου, της Του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας.)
