Αιωνόβια δέντρα της Κύπρου

Κάτω απ’ τη γέρικη συκομουριά

τρελός ο αγέρας έπαιζε

με τα πουλιά με τα κλωνιά

και δε μας έκρενε…

ΑΓΙΑ ΝΑΠΑ Β’

ΑΝΟΙΞΗ 1156

Γ. Σεφέρη

Επισκεπτόμενος κανένας σήμερα την Κύπρο δεν εντυπωσιάζεται και τόσο από το πράσινο και τα δάση της. Κι όμως κάποτε η Κύπρος ήταν ένα καταπράσινο νησί. Μια ετυμολογία εξάλλου του ονόματος Κύπρος είναι από το ρήμα κυπρίζω που σημαίνει θάλλω.

Τί έγιναν όμως όλα αυτά τα δάση της Κύπρου ;

Πρώτα πρώτα κάηκαν από τους αλλεπάλληλους επιδρομείς που λεηλάτησαν ανά τους αιώνες το νησί. Επίσης μεγάλες ποσότητες ξυλείας χρησιμοποιήθηκαν για την ναυπήγηση πλοίων καθώς και την εξόρυξη και κατεργασία του χαλκού . Υπολογίζεται πως τα δάση της Κύπρου, μόνον εξαιτίας της εξόρυξης και κατεργασίας του χαλκού αναδασώθηκαν δεκαέξι φορές.

Απέμειναν ωστόσο μερικά δέντρα , μνημεία της φύσης, από εκείνες τις εποχές, μάρτυρες ποικίλων γεγονότων, αιωνόβια σήμερα δέντρα, γίγαντες της Κυπριακής γης. Τα περισσότερα από αυτά έχουν καταγραφεί και αγοραστεί από το Τμήμα Δασών του Υπουργείου Γεωργίας της Κυπριακής Δημοκρατίας και συντηρούνται συστηματικά από ειδικευμένους υπαλλήλους του.

Στην εργασία μας αυτή θα προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε μερικά από αυτά.

Το γηραιότερο δέντρο της Κύπρου είναι μια Τρεμιθιά , Pistacia Atlantica το επιστημονικό της όνομα, που βρίσκεται στο χωριό Απαισιά της επ. Λεμεσού.

Η περίμετρος του κορμού της είναι 7 μ. περίπου, το ύψος της 10 μ. και η ηλικία της υπολογίζεται στα 1.500 έτη. Μια άλλη Τρεμιθιά στο χωριό Σίμου της επ. Πάφου έχει περίμετρο κορμού 6 μ. , ύψος 16 μ. και ηλικία 1.000 έτη. Επίσης τρεις αιωνόβιες τρεμιθιές σώζονται στο Κίτι γύρω από την Παλιά εκκλησία της Παναγίας της Αγγελόκτιστης, με το περίφημο ψηφιδωτό, μια ακόμη στο χωριό Ανώγυρα με περίμετρο 4.40 μ. , ύψος 14 μ. . ηλικία 400 έτη και μια άλλη στο Λιμνάτι περίπου 4.80 μ. . ύψος 16 μ. και ηλικία 600 έτη.

Ένας πλάτανος που βρίσκεται κοντά στην αρχαία Εκκλησία της Αγίας Μαύρης, περιοχή Κοιλανίου επ. Λεμεσού, έχει περίμετρο 7.50 μ. ύψος 36 μ. και ηλικία 800 έτη. Άλλα αιωνόβια πλατάνια έχουμε στο χωριό Μηλικούρι πάνω στο Τρόοδος με περιφέρεια 4.50 μ. , ύψος 38 μ. και ηλικία 250 έτη. Στα Καμινάρια στο Τρόοδος περιοχή Μαραθάσας ηλικίας 300 ετών, στην Κομιτιτζή, ηλικίας 400 ετών, στον καταρράκτη κοντά στο χωριό Φοινί με περίμετρο 6.20 μ. ύψος 36 μ. και ηλικία 700 έτη περίπου. Στο χωριό Κάτω Δρυς επ. Λάρνακας με περίμετρο 3.35 μ. ύψος 18 μ. και ηλικία 150 έτη. Στο τέλος χωριό Νήσου της επ. Λευκωσίας με περίμετρο 4.50 μ., ύψος 12 μ. και ηλικία 200 έτη περίπου.

Αιωνόβιες Δρύες ( Quercus Infectoria) υπάρχουν σε πολλά μέρη της Κύπρου. Στο χωριό Λάνια της επ. Λεμεσού οι δύο γηραιότερες. Η μια έχει περίμετρο κορμού στο στηθιαίο ύψος 8 μ., ύψος 26 μ. και ηλικία 800 έτη. Η άλλη έχει περίμετρο 7 μ. , ύψος 20 μ. και ηλικία 750 -800 έτη. Στη Λάνια υπάρχουν ακόμη τρεις αιωνόβιες δρύες. Μία άλλη αιωνόβια δρυς υπάρχει στον Πύργο της Ρήγαινας στον Ακάμα επ. Πάφου , με περίμετρο κορμού 5.35 μ. , ύψος 18 μ. και ηλικία 500 έτη. Επίσης στο χωριό Φοίτη της επ. Πάφου υπάρχουν τρεις αιωνόβιες δρύες , μια από τις οποίες έχει περίμετρο κορμού 9.50 μ. , ύψος 20 μ. και ηλικία 600 έτη. Στο Προδρόμι, χωριό της επ. Πάφου, κοντά στην πόλη της Χρυσοχούς υπάρχει μία δρυς με περιφέρεια κορμού 3.90 μ. , ύψος 26 μ. και ηλικία 150 έτη. Στον Άγιο Κόνωνα, στην περιοχή του Ακάμου έχουμε μία δρυ με περίμετρο 2,90 μ. , ύψος 16 μ. και ηλικία 100 έτη περίπου. Άλλες αιωνόβιες δρύες διασώζονται στο χωριό Κάμπος της Τσακίστρας Τρόοδος ,στο χωριό Κάτω Πύργος επ. Μόρφου ηλικίας 97 ετών, στο χωριό Βάβλα της επ. Λάρνακας, στο χωριό Λαγουδερά στο Τρόοδος κοντά στην περίφημη εκκλησία της Παναγίας του Άρακα, στο χωριό Πολύστυπος στο Φτερικούδι και στο Κολόσσι της επ. Λεμεσού.

Στο χωριό Αγγλισίδες της επ. Λάρνακας υπάρχει μια αιωνόβια ελιά που φυτεύτηκε την εποχή της Φραγκοκρατίας , γι’ αυτό ονομάζεται Φραγκοελιά. Η περίμετρός της στο έδαφος είναι 16 μ., το ύψος της 6 μ. και η ηλικία της 700 έτη. Έχει δε μια κουφάλα μέσα στην οποία χωράει διπλό κρεβάτι.

Άλλο γνωστό αιωνόβιο δέντρο είναι ο Πεύκος της πέρα Βάσας στην επ. Πάφου. Πρόκειται για Τραχεία Πεύκη ( Pinus Brutia ) , η περιφέρεια του κορμού της στο στηθιαίο ύψος είναι 5.50 μ. , το ύψος 30 μ. και η ηλικία υπολογίζεται στα 400 έτη.

Εκτός από αυτήν την πεύκη στο δάσος Τροόδους υπάρχουν και άλλα αιωνόβια πεύκα όπως η Μαύρη Πεύκη στην Παλιά χώρα, μια άλλη επίσης κοντά στο δρόμο Τροόδους –Προδρόμου και αιωνόβια ήμερη Πεύκη ( Pinus Pinea) στο χωριό Πολιτικό της επ. Λευκωσίας με περίμετρο κορμού 3,65 μ. , ύψος 20 μ. και ηλικία 150 έτη.

Αιωνόβια Κυπαρίσσια μπορούμε να αναφέρουμε : της Νήσου, χωριό της επ. Πάφου, με περίμετρο 4,65 μ. και ύψος 26 μ., της Σαλαμιού χωριό της επ. Πάφου, με περίμετρο 4 μ. περίπου και ύψος 26 μ.

Στο χωριό Κάθηκας της επ. Πάφου υπάρχει ένα κυπαρίσσι με περιφέρεια πάντα στο στηθιαίο ύψος , 4,50 μ. ύψος 16 μ. και ηλικία 600 έτη. Το κυπαρίσσι αυτό βρίσκεται κοντά στο παρεκκλήσιο του Αγίου Ιωάννου και έχει σχέση με τον Άγιο Νικόλαο , όπως λέει η τοπική παράδοση. Πρέπει ν’ αναφέρουμε πως ο Άγιος Νικόλαος έζησε ένα μέρος της ζωής του στην Κύπρο, μάλιστα με τον Άγιο Ευτύχιο έκτισαν την Μονή των Ιερέων ή Αγία Μονή στην επ. Πάφου. Περνώντας λοιπόν ο Άγιος Νικόλαος από την περιοχή του Κάθηκα , κουρασμένος από τη ζέστη έψαχνε να βρει δέντρο για να καθίσει να ξεκουραστεί. Μάταια όμως γιατί γύρω δεν υπήρχε δέντρο. Φεύγοντας από το σημείο εκείνο έμπηξε στο χώμα το ραβδί του ευχόμενος να γίνει δέντρο. Και τότε πράγματι φύτρωσε το γνωστό μας κυπαρίσσι. Μέσα στα κλαδιά του λένε πως φαίνεται ένας κορμός όμοιος με το μπαστούνι του Αγίου Νικολάου. Επίσης οι κάτοικοι διηγούνται διάφορα θαυμαστά περιστατικά , όπως το γεγονός όταν η αίγα ενός βοσκού, που περνούσε από εκεί με το κοπάδι του, έφαγε από τα κλαδιά του κυπαρισσιού, μεταμορφώθηκε σε κλαδιά του κυπαρισσιού και το σχήμα της φαίνεται μέσα στα κλαδιά του δέντρου.

Να θυμηθούμε κι ένα άλλο αιωνόβιο κυπαρίσσι στην κατεχόμενη σήμερα περιοχή της Κύπρου. Το κυπαρίσσι της Παναγίας του Τοχνιού. Λένε πως όταν κάποτε κάποιοι βάνδαλοι ξυλοκόποι δοκίμασαν να το κόψουν ακούστηκε ένα τρομερό βογκητό και από την πληγή έτρεξε πολύ αίμα. Τρομοκρατημένοι έφυγαν και από τότε κανένας δεν τόλμησε να το κόψει. Ας ελπίσουμε ότι το ίδιο θα συμβεί αν οι βάνδαλοι Τούρκοι προσπαθήσουν να το πειράξουν.

Ένα άλλο αιωνόβιο δέντρο που συνδέεται με θρύλους και παραδόσεις είναι η Περνιά της Θεοσκέπαστης στον Καλοπαναγιώτη , περιοχή Μαραθάσας στο Τρόοδος. Η Περνιά ή επιστημονικά Δρυς η Κοκκοφόρος ( Quercus coccifera ssp. Calliprinos), συνήθως είναι θάμνος, όμως εδώ έχουμε ένα αιωνόβιο δέντρο με σπάνιες για Περνιά διαστάσεις . Η περιφέρεια του κορμού του είναι 3,65 μ. το ύψος 17 μ. και η ηλικία υπολογίζεται 700 έτη. Το δέντρο βρίσκεται στο δυτικό μέρος της Εκκλησίας της Παναγίας της Θεοσκέπαστης και συνδέεται με την ακόλουθη παράδοση.

Όταν οι Τούρκοι κατέλαβαν την Κύπρο και προχώρησαν στο εσωτερικό, οι κάτοικοι της περιοχής , εκεί στον Καλοπαναγιώτη , αντέταξαν αντίσταση , ύστερα από μάχη νικήθηκαν και κατεσφάγησαν όλοι. Τα γυναικόπαιδα είχαν καταφύγει στην εκκλησία της Παναγίας. Οι Τούρκοι που το είχαν αντιληφθεί , κινήθηκαν προς την εκκλησία. Η Περνιά όμως τότε χαμήλωσε τα κλαδιά της σκεπάζοντας την εκκλησία και δημιουργώντας ένα αδιαπέραστο τείχος , με αποτέλεσμα να μη μπορούν να προχωρήσουν οι βάρβαροι και να σωθούν τα γυναικόπαιδα. Η εκκλησία από τότε πήρε την προσωνυμία Θεοσκέπαστη.

Μιαν άλλη φορά που οι Τούρκοι πάλι προσπάθησαν να μπουν στην εκκλησία να την λεηλατήσουν, η Περνιά λύγισε τα κλαδιά της και τους έφραξε την είσοδο με αποτέλεσμα να φύγουν τρομαγμένοι. Ένας δάσκαλος το 1934 πήρε τους μαθητές του στο δέντρο για να τους αποδείξει πως όλα όσα λέγονταν γι’ αυτό ήταν δεισιδαιμονίες , έκοψε μερικά κλαδιά , τα οποία μετέφεραν οι μαθητές στο σπίτι του για να τα κάψει. Καθώς όμως καίγονταν στο τζάκι έπαθε σοβαρά εγκαύματα το παιδί του δασκάλου και πέθανε σε λίγες μέρες.

Άλλο αιωνόβιο δέντρο, που συνήθως είναι θάμνος, είναι η Λατζιά ( Quercus Aluifolia).Οι πιο γιγάντιες Λατζιές βρίσκονται σε ορισμένες δύσβατες περιοχές του δάσους Πάφου. Στον γκρεμό της Πελλής στο δάσος Πάφου έχει προσδιοριστεί μία, της οποίας η ηλικία υπολογίζεται στα 200 έτη. Μια άλλη στο χωριό Απλίκι , κοντά στο Παλαιχώρι , έχει περίμετρο κορμού στη βάση 3 μ. ύψος 12 μ. και ηλικία 250 έτη.

Ένα άλλο αιωνόβιο δέντρο, που επίσης φυσιολογικά είναι θάμνος, είναι η Αντρουκλιά ( Arbutus Andrachne) ή Κόμαρος. Είναι θάμνος αειθαλής. Τα φύλλα του τρώγονται από τα ζώα και οι καρποί του , τα αντρούκλια ή κούμαρα , όταν ωριμάσουν μετά τις φθινοπωρινές βροχές ,τρώγονται από ανθρώπους και ζώα. Από το ξύλο της Αντρουκλιάς κατασκεύαζαν αδράχτια και κουτάλια. Επίσης χρησιμοποιείται και σαν καύσιμο. Μια αιωνόβια αντρουκλιά στο χωριό Λυσός της επ. Πάφου έχει περιφέρεια κορμού 1,50 μ. ύψος 7 μ. και ηλικία 150 έτη.

Στην Αγία Νάπα, στη νότια είσοδο του ομώνυμου Μοναστηριού της Παναγίας υπάρχουν δυο αιωνόβιες Συκομουριές, Ficus Sycomorus ή αλλιώς Τουμπεζιά. Η συκομουριά είναι δέντρο που κατάγεται από την Άπω Ανατολή και λέγεται πως έφθασε εδώ από εκείνους τους μοναχούς που έφεραν στα χρόνια του Ιουστινιανού, μέσα στα κούφια ραβδιά τους, τα αυγά του μεταξοσκώληκα . Εκείνοι έφεραν και μερικούς σπόρους Συκομουριάς. Οι δύο Τουμπεζιές της Αγίας Νάπας , λέει η παράδοση, φυτεύτηκαν στα χρόνια της Φραγκοκρατίας και γύρω στα 1500 , από μια πλούσια κόρη από ενετική οικογένεια που, παρόλες τις πιέσεις της οικογένειάς της να παντρευτεί, ήρθε να καλογερέψει στο μοναστήρι. Η ενετή αυτή πρέπει να έζησε στη Μονή ως το τέλος της ζωής της και κατά την παράδοση πάντα , η σαρκοφάγος που βρίσκεται κοντά στην οκτάπλευρη φιάλη ( πέτρινη λεκάνη στην αυλή της Μονής για τον αγιασμό συνήθως ) είναι δική της.

Η μια συκομουριά έχει περίμετρο κορμού 7 μ. . ύψος 26 μ. και η ηλικία της υπολογίζεται στα 600 έτη. Πρόσφατα μάλιστα έγινε συντήρηση του δέντρου , αφαιρέθηκε το μπετόν από τον κορμό, καθαρίστηκαν οι κοιλότητες από το σαπισμένο ξύλο καθώς και οι άλλες πληγές, στη συνέχεια καλύφθηκαν οι επιφάνειες αυτές με ειδικά φάρμακα εντομοκτόνα , μυκητοκτόνα και τεχνητό φλοιό. Έγινε κλάδεμα των ξερών κλαδιών και στήριξη του κορμού με μεταλλικές ράβδους, επειδή το δέντρο κινδύνευε να σκιστεί λόγω της μεγάλης κουφάλας του κορμού. Μέσα στο έδαφος, γύρω από τον κορμό, τοποθετήθηκαν σωλήνες από τις οποίες το δέντρο θα αερίζεται , θα τρέφεται και θα λιπαίνεται.

Δυο άλλες αιωνόβιες Τουμπεζιές βρίσκονται μέσα στον περίβολο του εργοστασίου της ΚΕΟ στη Λεμεσό. Η μια έχει περιφέρεια κορμού 4,50 μ. και ύψος 18 μ. και η άλλη 5 μ. και 20 μ. αντίστοιχα. Συκομουριές υπάρχουν και σε άλλα μέρη της Κύπρου. Η Τουμπεζιά κάνει καρπούς , τα συκόμουρα ή τουμπέζια , τα οποία μοιάζουν με μικρά σύκα και είναι πολύ εύγευστα. Έχουν δε το εξής χαρακτηριστικό . Για να ωριμάσουν πρέπει να χαραχτούν λίγο με μαχαίρι ενώ βρίσκονται πάνω στο δέντρο, ύστερα από τρεις μέρες είναι ώριμα.

Μεταξύ των χωριών Ομόδους και Άρσους της επ. Λεμεσού, στη θέση πέντε Λιθάρια , ευρίσκεται ναός του Αγίου Φιλίππου , χτισμένος πάνω στα ερείπια αρχαίου ναού του Απόλλωνος, όπως μαρτυρούν τα σκόρπια μάρμαρα. Στο ανατολικό μέρος της εκκλησίας στο Ιερό Βήμα, υπάρχει μια αιωνόβια δάφνη. Ἰσως να προέρχεται από αρχαίο δέντρο, αφού η δάφνη ήταν το ιερό δέντρο του Απόλλωνα, σύμβολο της νίκης, της δόξας και της σοφίας. Η δάφνη αυτή έχει περιφέρεια κορμού 8 μ. περίπου και ύψος 15 μ.

Ένα σπάνιο δέντρο που υπάρχει στην Κύπρο είναι το Μαχαίριο το βραζιλιάνικο ή Tipuana Speciosa .Είναι μεγάλο ιθαγενές δέντρο της Βραζιλίας. Ένα τέτοιο αιωνόβιο δέντρο υπάρχει στην αυλή του Κάστρου των Ιπποτών στο χωριό Κολόσσι της επ. Λεμεσού και έχει περιφέρεια κορμού 4.55 μ. ύψος 26 μ. και ηλικία 200 έτη. Το άλλο Μαχαίριο ευρίσκεται στο φυτώριο της Λάρνακας και είναι 127 ετών.

Άλλο σπάνιο δέντρο στην Κύπρο είναι η Υγράμβαρις η Ανατολική. Το δέντρο αυτό ανήκει στην τάξη των Πλατανωδών, μοιάζει με πλάτανο. Τα δέντρα αυτά εισήχθησαν από την Συρία.

Δεν ξέρουμε σήμερα την κατάστασή τους, υπάρχουν ( ; ), στη Βυζαντινή Μονή του Αντιφωνητή κοντά στο χωριό Καλογραία της επ. Κερύνιας, στην κατεχόμενη σήμερα περιοχή της Κύπρου. Από τους κατοίκους της περιοχής ονομάζεται το « Ξύλον του Αφέντη » Το δέντρο αυτό έχει την εξής ιδιότητα : όταν χαραχθεί ο κορμός του βγάζει ένα είδος ρητίνης ( πίσα στο κυπριακό ιδίωμα ), η οποία, όταν καίγεται, αναδίδει ωραία ευωδία. Για τον λόγο αυτό και οι μοναχοί του Αντιφωνητή είχαν φέρει και είχαν φυτέψει τα δέντρα αυτά έξω από την Μονή τους για να θυμιάζουν με την πίσα που έβγαινε από τον φλοιό τους . Επειδή το «κάπνισμα» (θυμιάτισμα) με το «Ξύλον του Αφέντη» εθεωρείτο πολύ καλό , όλοι χάραζαν τον φλοιό και έπαιρναν «πίσα» την οποία τύλιγαν σε φύλλα του δέντρου. Έτσι τα δέντρα κινδύνευαν να καταστραφούν και το τμήμα δασών απαγόρευσε το χάραγμα του φλοιού. Όλες οι προσπάθειες που έγιναν κατά καιρούς για πολλαπλασιασμό του δέντρου απέτυχαν. Όπου κι αν φυτεύτηκαν δέντρα, ξεράθηκαν. Εκτός από εκείνα που φύτεψε ο Άγιος Νεόφυτος , λίγο πιο κάτω από το ασκητήριό του, κοντά στο χωριό Τάλα. Είναι τα μόνα που υπάρχουν εκτός του Αντιφωνητή. Δυστυχώς αυτά που φύτεψε ο Άγιος καταστράφηκαν , υπάρχουν όμως σήμερα νεώτερα στο ίδιο σημείο , στην περιοχή Στεφάνη του χωριού Τάλα της Πάφου. Πρόκειται για μια συστάδα από δεκαπέντε περίπου δέντρα. Από τους κατοίκους της περιοχής ονομάζονται και καπνίσματα λόγω της χρήσης τους.

Θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθούμε στον βασιλέα των δέντρων τον Κέδρο.

Ο κέδροι είναι πανύψηλα δέντρα, μεγαλοπρεπή και μακροβιότατα. Έχει εξακριβωθεί ότι υπάρχουν κέδροι με ηλικία πάνω από 2.500 έτη. Το ξύλο τους είναι μυρωδάτο , δεν σήπεται και δεν προσβάλλεται σχεδόν καθόλου από έντομα. Γνωστοί είναι οι περίφημοι κέδροι του Λιβάνου , είδος που υπάρχει και στην Κύπρο. Αιωνόβιοι κέδροι υπάρχουν στην « Κοιλάδα των Κέδρων » στο δάσος της Πάφου και στο « αρκάτζιν της Ιρκάς Στερατζιάς ». Υπάρχουν κέδροι με ύψος πάνω από 30 μ. και περιφέρεια κορμού 4μ.

Από την αρχαία εποχή οι κέδροι ήταν προστατευόμενο είδος. Ο Θεόφραστος γράφει σχετικά με τα κέδρα της Κύπρου : «Ονομαστά ήσαν το πάλαι δια το αυτών ύψος τα κέδρα. Εν Κύπρω γουν ουκ έτεμον οι βασιλείς , άμα δε και δια το δυσμετακόμιστον είναι, μήκος μεν ή τρισκαίδεκα οργυών ».

Πάνω δηλαδή από 50μ.

Κέδρα υπήρχαν πολύ περισσότερα στην Κύπρο τα οποία καταστράφηκαν εξαιτίας των λόγων που αναφέραμε στην αρχή. Στα Ρωμαϊκά μεταλλεία της Σκουριώτισσας και αλλού βρέθηκαν κέδρινα δοκάρια τα οποία στήριζαν τις στοές.

Ένα άλλο δέντρο με τις ίδιες περίπου ιδιότητες είναι ο Αόρατος ή Άρκευθος η Φοινικική ( Juniperus Phoenicea) και ανήκει στην οικογένεια των Κυπαρισσιδών. Ο Αόρατος φυτρώνει στα ημιορεινά μέρη. Υπάρχει στην οροσειρά του Πενταδακτύλου και του Τροόδους. Επιβιώνει κάτω από αντίξοες συνθήκες. Το ύψος του φθάνει ως τα 15 μ. Παλαιότερα στην Κύπρο, οι κάτοικοι της υπαίθρου και ιδιαίτερα όσοι κατοικούσαν σε περιοχές που φυτρώνει ο Αόρατος, έδειχναν μια ιδιαίτερη προτίμηση και εκτίμηση για το δέντρο αυτό. Διότι το ξύλο του είναι σκληρό και εμποτισμένο μ’ ένα είδος ρητίνης που του δίνει μια ευχάριστη μυρωδιά και το κάνει σκληρό, ανθεκτικό , δεν σαπίζει εύκολα και δεν προσβάλλεται από έντομα.

Από ξύλο αοράτου έκαναν τα δοκάρια ( βολίτσια) της στέγης των σπιτιών, καθώς και τα « σσιάτζια » σχίδακες που έβαζαν πάνω από τα « βολίτσια » . Επίσης οι κοπέλες έκαναν τα ερμάρια τους και τα σεντούκια τους με ξύλο αοράτου. Γιατί από τη μια τα ρούχα δεν τα πείραζαν τα έντομα ( σκώρος κλπ) και από την άλλη ανοίγοντας το ερμάρι ξεχυνόταν μια ευχάριστη μυρωδιά στο σπίτι, την οποία είχαν και τα φορέματα που φυλάγονταν μέσα.

Ένας γίγαντας Αόρατος υπάρχει ( 😉 στο χωριό Ακανθού, στη βόρεια πλευρά του Πενταδάκτυλου , της επ. Αμμοχώστου. Σήμερα δεν ξέρουμε τι γίνεται. Ευρίσκεται 6 μίλια περίπου μακριά από το χωριό, κοντά στον δρόμο Ακανθούς –Φλαμουδιού , στο δυτικό μέρος του εξωκκλησιού του Αγίου Χαραλάμπους. Η περιφέρεια του κορμού είναι 2 μ.περίπου και το ύψος του 8 μ.

Άλλος αιωνόβιος Αόρατος υπάρχει στο Ακρωτήριο Κάβο Γκρέκο στην ελεύθερη περιοχή της επ. Αμμοχώστου και ένας άλλος στην περιοχή « Λούματα τους Ατούς » στο δάσος του Τροόδους.

Από όσα αναφέραμε αντιλαμβανόμαστε ότι η Κύπρος δεν έχει να προβάλει μόνο αρχαιολογικούς χώρους, αξιοθαύμαστα μνημεία, όμορφες παραλίες και άλλα αξιοθέατα. Έχει να προβάλει και αυτά τα μνημεία της φύσης, τα αιωνόβια δέντρα, τα οποία και μόνο από το γεγονός ότι ο χρόνος τα διέσωσε από τις καιρικές αντιξοότητες, την αλόγιστη χρήση αλλά και τη βαρβαρότητα των ποικίλων επιδρομέων, μαρτυρούν με τον δικό τους τρόπο τον βαθμό του πολιτισμού της χώρας.

Και θα είναι καλό αυτά τα ζωντανά φυσικά μνημεία να αποτελέσουν στόχο, τόσο των οργανωμένων εκδρομών όσο και των ατομικών και οικογενειακών.

Ο χάρτης και το υπόμνημά του είναι ένας καλός οδηγός, για όσους αποφασίσουν , επισκεπτόμενοι την Κύπρο, να δουν από κοντά κάποια από αυτά τα δέντρα.

Τελειώνοντας πρέπει να ευχαριστήσουμε ιδιαίτερα το Τμήμα Δασών του Υπουργείου Γεωργίας της Κυπριακής Δημοκρατίας , που είχε την καλοσύνη να μας δώσει τα περισσότερα στοιχεία , ιδίως τις διαστάσεις και την ηλικία των δέντρων και τον χάρτη με το υπόμνημά του.

Επιμέλεια : Παναγιώτης Κουής

Ενδεικτική βιβλιογραφία

« Δένδρα γίγαντες του τόπου μας » . Α. Πανάρετου. Υπουργείο Γεωργίας και Φυσικών Πόρων της Κύπρου.

« Δενδρολατρεία » Α. Πανάρετου.

« Φυτολογικόν Λεξικόν » Π. Γενναδίου

Εφημερίδα Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ. Άρθρα με θέμα τα αιωνόβια δέντρα και τις σχετικές έρευνες και ενέργειες του Τμήματος Δασών του Υπουργείου Γεωργίας και ειδικότερα του αρμόδιου για την συντήρηση των δέντρων κ. Τάκη Παπαχριστοφόρου .