Κέντρο Εικονολογίας στη Μονή Χρυσορρογιάτισσας

πηγή: Amen.gr

Λευκωσία, του Αριστείδη Βικέτου

Σε μια απέριτη τελετή έγιναν την Κυριακή στην Ιερά Μονή Χρυσορρογιατίσσας στην Παναγιά της Πάφου, τα εγκαίνια του νεοσυσταθέντος , με πρωτοβουλία του ηγουμένου της αρχιμανδρίτη Διονύσιου, Κέντρυ Εικονολογίας. Στόχος του κέντρου είναι η ανάδειξη της θεολογίας και, κατ’ επέκταση, της ανθρωπολογίας, της κοινωνιολογίας και της κοσμολογίας της ορθόδοξης εικονογραφίας.O ηγούμενος Διονύσιος είναι απόφοιτος της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Στη συνέχεια έκανε ειδικές σπουδές στην Ιταλία για συντήρηση εικόνων και χειρογράφων. Το 1972 ανέλαβε τη διεύθυνση του Κέντρου Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής τέχνης, το οποίο ίδρυσε ο αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος Γ’ στην Ιερά Μονή του Αγίου Σπυρίδωνος , Επισκόπου Τριμυθούντος, παρά το χωρίο Τρεμετουσιά μεταξύ Λευκωσίας- Αμμοχώστου.Το 1974 η Μονή καταλείφθηκε από τον Τουρκικό στρατό και μέχρι σήμερα βρίσκεται εντός στρατιωτικής ζώνης. Από το  Κέντρο Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής τέχνης  εξαφανίστηκαν περισσότερες από 150 βυζαντινές εκκλησιαστικές εικόνες και ανεκτίμητης αξίας χειρόγραφα (Έκθεση του World Council of Churches,  το οποίο επισκέφθηκε το χώρο το 1975).

«Η ορθόδοξη εικονογραφία δεν είναι μια απλή διακοσμητική τέχνη, αλλά μια άλλη γλώσσα της θεολογίας, δηλαδή φανέρωση της αντίληψης της Εκκλησίας για το Θεό και τον άνθρωπο, τη Φύση και την Ιστορία», τονίζει ο ηγούμενος Χρυσορρογιάτισσας  Διονύσιος. Φιλοδοξία του ηγουμένου και των συνεργατών του είναι το Κέντρο Εικονολογίας να μετατραπεί σε διεθνές

κέντρο μελέτης της εικόνας μέσω συνεδρίων, εκδόσεων, αρθρογραφίας, φιλοξενίας επιστημόνων για μελέτη κ.ά.

Για το σκοπό αυτό η βιβλιοθήκη του κέντρου είναι συνδεδεμένη με τη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου. Έχουν επίσης δημιουργηθεί χώροι φιλοξενίας ερευνητών. Επιπλέον, έχει δημιουργηθεί συνεδριακό κέντρο σύγχρονων προδιαγραφών. Ήδη το κέντρο εξέδωσε το πρώτο τεύχος μηνιαίο ενημερωτικό δελτίο με τίτλο «Εικονοστάσιο». Τα εγκαίνια του Κέντρου έγιναν  από τον Κύπριο  υπουργό Παιδείας Α. Δημητρίου και τον μητροπολίτη Πάφου Γεώργιο.

Μαζί ε

γκαινιάστηκαν η νέα πτέρυγα της μονής , που περιλαμβάνει πινακοθήκη με έργα Κυπρίων ζωγράφων, αίθουσα συνεδρίων, τραπεζαρία και την αίθουσα «Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄», στην οποία φιλοτεχνήθηκε τοιχογραφία με τη μορφή του συνοδευόμενη από δύο μικρά σημειώματά του για τη μονή, το ένα του 1948 και το δεύτερο του 1951. Ο υπουργός Παιδείας υπογράμμισε ότι τα έργα που έγιναν στη μονή και κυρίως το Κέντρο Εικονολογίας , συντελούν στη διατήρηση και την προβολή της παράδοσής μας. Ο μητροπολίτης Πάφου Γεώργιος χαρακτήρισε «ιστορική» τη  μέρα για τη μονή , της οποίας η ίδρυση ανάγεται στο 1152. Επίσης , τόνισε ότι ο ηγούμενος Διονύσιος , «αφήνει ανεξίτηλη τη σφραγίδα του τόσο στον κτηριακό χώρο όσο και στις πνευματικές διαστάσεις της μονής».

Τα έργα  χρηματοδοτήθηκαν από την Εκκλησία Κύπρου και το Ίδρυμα Α.Γ. Λεβέντη. Ο διευθυντής του ιδρύματος, καθηγητής Βάσος Καραγιώργης , αφού υπενθύμισε ότι το 2001 το ίδρυμα ήταν χορηγός του Εικονοφυλ

ακίου, επεσήμανε ότι ίδρυμα και μονή «μας ενώνει δεσμός φιλίας και αλληλοσεβασμού, που ενισχύεται χάρις στη σοφία και τη διορατικότητα του ηγουμένου Διονύσιου, ο οποίος οραματίζεται και υλοποιεί έργα που λαμπρύνουν τη μονή με την πνευματικότητά τους».

Ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Κύπρου Στ. Ζένιος σε χαιρετισμό, που διάβασε ο καθηγητής Στ. Φωτίου, διαβεβαίωσε ότι το Πανεπιστήμιο θα προσφέρει κάθε δυνατή βοήθεια. Στα εγκαίνια παρέστησαν οι πρέσβεις των ΗΠΑ, Ιταλίας και Ελλάδος, στους οποίους ο ηγούμενος πρόσφερε από μια εικόνα βυζαντινής τέχνης. Των εγκαινίων προηγήθηκε αρχιερατική θεία λειτουργία από τον μητροπολίτη Πάφου με συλλειτουργό τον χωρεπίσκοπο Αρσινόης Νεκτάριο.

Η Μονή της Χρυσορρογιάτισσας , από τις ομορφότερες και αξιολογότερες της Κύπρου, είναι κτισμένη στη βορειοδυτική άκρη του Τρόοδος, στη βουνοκορφή «Ρογιά», απ’ όπου και η ονομασία της. Η ίδρυσή της σχετίζεται με παράδοση σύμφωνα με την οποία εικόνα της Θεοτόκου των χρόνων της εικονομαχίας έφθασε με θαυμαστό τρόπο διά θαλάσσης στο νησί, ανασύρθηκε από τη θάλασσα και μεταφέρθηκε, το 1152, στο σημείο όπου κτίστηκε το μοναστήρι. Για την ιστορική διαδρομή της δεν έχουμε πολλές μαρτυρ

ίες πριν από τον 17ο αιώνα. Ο μοναχός Βασίλειος Μπάρσκι την επισκέφθηκε το 1735 και την περιέγραψε. Το καθολικό της, που κτίστηκε το 1668-1770  στολίζεται με ξυλόγλυπτο εικονοστάσιο (1770), θρόνο και άμβωνα πολύ καλής τέχνης. Ενδιαφέρουσα είναι η χαλκογραφία του Ιωάννη Κορνάρου, του έτους 1801, με δέκα μικρογραφίες στο πλαίσιο που διηγούνται την ίδρυση του μοναστηριού και θαύματα της Παναγίας. Αξιόλογες είναι, επίσης, εικόνες του 16ου, 17ου και 18ου αιώνα, χρυσοκέντητος επιτάφιος του 1797 και αριθμός έργων αργυροχρυσοχοΐας. Το έτος 1967 μεγάλη πυρκαγιά κατέστρεψε ολοσχερώς τη μονή, εκτός από το καθολικό και την τοιχοδομία των κτηρίων. Σύντομα, όμως, αναστηλώθηκε και συνεχίζει την πνευματική της πορεία. Πανηγυρίζει στις 15 Αυγούστου.

Λεζάντες
1. Το Καθολικό της Μονής
2. Η εικόνα της Παναγίας της Χρυσορρογιάτισσας
3. Άποψη της Μονής
4. Από το αρχιερατικό συλλείτουργο. Δεξιά ο Πάφου Γεώργιος και δίπλα του ο χωρεπίσκοπος Αρσινόης Νεκτάριος
5. Ο Χαλκίτης ηγούμενος Διονύσιος και πίσω ο αδελφός του Γρηγόριος, έγγαμος κληρικός, ο οποίος από το 1949 μέχρι το 1973 υπηρέτησε την Εκκλησία της Κύπρου και από το 1974 μέχρι το 2001 την Μητρόπολη Νεαπόλεως- Σταυρουπόλεως. Τιμήθηκε για την πολυετή προσφορά του στην Εκκλησία από τον μακαριστό αρχιεπίσκοπο Αθηνών Χριστόδουλο.
6. Αναμνηστική φωτογραφία μετά τα εγκαίνια . Τρίτος από αριστερά ο πρέσβης της Ιταλίας και δίπλα οι συνάδελφοι του Ελλάδος και ΗΠΑ και ο Κύπριος υπουργός Παιδείας Α. Δημητρίου. Δευτερος από δεξιά ο διευθυντής του Ιδρύματος Λεβέντη καθηγητής Β. Καραγιώργης.