6-7 Eylül’ün polisi 55 yıl sonra konuştu
10 Σεπτεμβρίου 2010
6-7 Eylül 1955’te İstanbul’da gayrimüslümlere yönelik saldırı ve yağmalama olaylarının bir tanığı, yıllar sonra ilk kez konuştu: Olayın görgü tanığı, o günlerde 20 yaşındaki bir polis yardımcısı olan Süleyman Tanyel. Liseden sonra askerlik için Yıldız Jandarma Komutanlığı’na gönderilen Süleyman Tanyel, 6 aylık eğitimin ardından, çıkarılan bir kanunla Polis Teşkilatı’na destek sağlamak üzere “Polis yardımcısı” olarak Beyoğlu Emniyet Amirliği’ne atandı. Şimdilerde Kanada’da yaşayan 76 yaşındaki Tanyel, olayların çıktığı 6 Eylül akşamını dünmüş gibi hatırlıyor:
İLK SALDIRI ANDON’A YAPILDI:
6 Eylül günü görev arkadaşı Asım Yurdakul ile Galatasaray Lisesi önünde devriye gezerken, Asmalımescit’te Andon Meyhanesi’ne saldırıldığı haberi üzerine oraya gittiklerini belirten Süleyman Tanyel, gördüğü manzara karşısında afallamış. Tanyel “Akşamcıların uğrak yeri olan bu ünlü meyhaneye vardığımızda, işyerinin darmadağan edildiğini gördük. İşyeri sahibi olan Rum asıllı Yorgo bizi görünce ‘mahvoldum’ diyerek ağlamaya başladı” dedi.
KORKUTMAK İSTEDİM AMA:
Yağmacıları durdurmak için havaya ateş açıp korkutmak istediğini ifade eden Tanyel “Galatasaray Lisesi’ne doğru yol alırken meşhur Lion Mağazası yağma ve talan edildi. Mağazanın önünde Kırıkkale yapısı tabancamı çektim ve talancılara engel olmak istedim. O ara birileri beni omzumdan sarstı. Adnan Menderes’in yakın koruma polisi Bümin Yamanoğlu ve Emniyet Amiri Süslü İhsan Bey beni iterek arabanın içine attılar ve ‘sen ne yapıyorsun’ dediler. Onlar amirimiz olduğu için bana neden engel olduklarını soramadım” diye konuştu.
HABERLEŞMİŞ GİBİYDİLER:
İki polis tekrar Galatasaray Lisesi’ne doğru yöneldiklerinde ise binlerce kişinin mağazalara saldırdığına şahit olmuş. Tanyel gördüklerini şöyle anlatıyor: “Binlerce insan sanki haberleşmiş gibi mağazaları yağmaladılar. Akşam saat 6’da başlayan yağma 5 saat sürdü.”
TÜRKÇE TABELA İŞE YARAMADI:
Saldırıdan kurtulabilmek için bazı Rum mağaza sahiplerinin dükkânlarının levhalarını alel acele indirip yerine Türkçe isimler astıklarını ama bunun bile onları kurtaramadığını söyleyen Tanyel, “O dönem İstanbul’un ve dünyanın sayılı kuyumcularından olan Franguli yağmalanıp paramparça edilmişti. Kuyumcu Franguli, talandan sonra Başbakan Menderes’e ‘Türk milleti sağ olsun’ demişti.
MENDERES ÇOK ÜZGÜNDÜ:
Olayların ardından Başbakan Menderes’in, İstanbul’a geldiğini ve Galatasaray Lisesi altındaki bir kilisede basın toplantısı düzenlediğini anlatan Tuncay, sözlerini şöyle sürdürdü: “Menderes konuşmasında üzgün olduğunu, zarar ziyanın bedellerinin ödeneceğini söyledi. Başbakan’ın verdiği söze rağmen birçok Ermeni, Rum ve Yahudi ülkeyi terk etti. Bunların içinde çok sevdiğim aileler vardı.”
6-7 Eylül olaylarında 16 kişi yaşamını yitirdi
Londra’da Türkiye, Yunanistan ve İngiltere arasında Kıbrıs’la ilgili görüşmeler sürerken, 6-7 Eylül 1955’te, Atatürk’ün doğduğu evin bombalandığı haberi üzerine, Yunanistan aleyhine yapılan gösteriler bir anda kontrolden çıktı. İstanbul’da Rumlara ait çok sayıda ev, işyeri ve kilise tahrip edilip yağmalandı. Olaylar İzmir’e de sıçradı. Her iki ilde de sıkıyönetim ilan edildi. Dönemin hükümeti olaylarda ölenlerin sayısını 3 olarak açıkladı. Türk basını ölü sayısını 11, Yunanistan basını 16 olarak duyurdu. Uluslararası insan hakları örgütü Helsinki Watch, 6-7 Eylül’le ilgili raporunda ölü sayısı 15 olarak verildi.
BÜMİN YAMANOĞLU KİMDİR?
Demokrat Parti döneminin ünlü polis şeflerindendi. İstanbul’a geldiğinde Başbakan Adnan Menderes’in yakın korumalığını yapıyordu.
SÜSLÜ İHSAN KİMDİR?
Dönemin Beyoğlu Emniyet Amiri’ydi ve “süslü” lakabını iyi giyiminden dolayı almıştı. (Habertürk)
