Ο άγιος Μάμας στο Λουβαρά

Ο Άγιος Μάμας είναι μια μικρή εκκλησία στο χωριό Λουβαράς της Επαρχίας Λεμεσού. Πρόκειται για μια μονόκλιτη ξυλόστεγη βασιλική με οξυκόρυφη στέγη, με τα χαρακτηριστικά επίπεδα αγκιστρωτά κεραμίδια.

Στο εσωτερικό πάνω από την δυτική θύρα υπάρχει η εξής επιγραφή :

“Ανοικοδομήθη ο θείος ούτος και πάνσεπτος ναός του Αγίου ενδόξου Μεγαλομάρτυρος Μάμαντος δια συνδρομής και πολλού πόθου αειμνήστου δούλου του Θεού Κωνσταντίνου πρωτοϊερέως εν έτει 6963 ( =1455 μ. Χ. ) από κτίσεως κόσμου. Ανιστορίθη δε δια εξόδου και πολλού πόθου Ιωάννου του Κρόμιδου ομοτίμου του αυτού χωρίου και Κυρού Γεωργίου του Πελεκάνου ομοτίμου του αυτού χωρίου και των συμβίων αυτών Ειρήνης και Ελένης. Εν έτει του Κυρίου Ημών Ιησού Χριστού 1495 και οι θεωρούντες και αναγινώσκοντες εύχεσθαι αυτοίς δια τον Κύριον ίνα εύρωσιν έλεος εν ημέρα κρίσεως . Αμήν.”

Και ο ιστορήσας ; Φίλιππος τουπίκλην Γούλ.

Σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή ο ναός χτίστηκε το 1455 την εποχή της Ενετοκρατίας στην Κύπρο , αναφέρεται δε ότι μερίμνησε για την ανέγερση ο πρωθιερέας Κωνσταντίνος και αγιογραφήθηκε με έξοδα δύο συμβούλων ή επιτρόπων του χωριού και των συζύγων τους το έτος 1495 , οι οποίοι εικονίζονται σε στάση δεήσεως δεξιά και αριστερά της κτητορικής επιγραφής. Αγιογράφος είναι ο Φίλιππος Γούλ , γόνος εξελληνισμένης Γενουατικής οικογένειας, ο οποίος αγιογράφησε και τον ναό του Τιμίου Σταυρού –τον Σταυρό του Αγιασμάτι στο χωριό Πλατανιστάσα. Ο ναός είναι κατάγραφος, σώζονται δε οι τοιχογραφίες σε καλή κατάσταση.

Ο ναός είναι χωρισμένος αγιογραφικά σε τρεις οριζόντιες ζώνες . Στις δύο επάνω ζώνες παρουσιάζονται σκηνές από τη ζωή του Χριστού, θαύματα, τα Πάθη και η Ανάσταση. Στην κάτω ζώνη εικονίζονται ολόσωμοι άγιοι.

Στην τέχνη του Φίλιππου Γούλ διακρίνονται στοιχεία δυτικής επίδρασης.

Παναγιώτης Κουής