Μυθικά πλάσματα – Γιέτι, ο γίγαντας των Ιμαλαΐων

Επί αιώνες ο μύθος του yeti, ενός ανθρωπόμορφου όντος που πιστεύεται ότι ζει στα Ιμαλάια και σε άλλες απομονωμένες περιοχές του πλανήτη, εξάπτει τη φαντασία του κόσμου και δημιουργεί στους επιστήμονες πολλά ερωτήματα. Τον Οκτώβριο του 1998 ο θρυλικός ορειβάτης Reinhold Messner παρουσίασε ένα Βιβλίο στο οποίο ισχυρίζεται ότι το αινιγματικό πλάσμα είναι απλά μια μεγαλόσωμη καφετιά αρκούδα. Επιτέλους το μυστήριο φαίνεται να διαλευκάνθηκε… Ή μήπως όχι;

Νύχτα. Στις κατάλευκες, χιονισμένες πλαγιές του όρους Έβερεστ ο δυνατός άνεμος μαστιγώνει τα πρόσωπα των εξερευνητών, γεγονός του δυσχεραίνει σημαντικά τις κινήσεις τους στα ούτως ή άλλως δύσβατα όρη. Παρά τις δυσκολίες όλοι προσπαθούν να είναι σε επιφυλακή, έχοντας τεντωμένες τις κεραίες τους. Κανένας δεν ξεχνά ούτε για μια στιγμή το λόγο για τον οποίο έχουν αφήσει τα ζεστά και άνετα σπίτια τους: Και μόνο η ιδέα να συναντήσουν το μυθικό yeti (γέτι), ακολουθώντας τα μυστηριώδη, τεράστια αποτυπώματα που έχουν χαραχτεί στο χιόνι, τους δίνει κουράγιο και ζεσταίνει τα ταλαιπωρημένα σώματα τους.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΥΕΤΙ;

Ένα τέτοιο σκηνικό μπορούμε να φανταστούμε ότι διαδραματιζόταν στο παγωμένο Έβερεστ κάθε φορά που μια οργανωμένη αποστολή προσπαθούσε να χτενίσει την περιοχή για να ανακαλύψει το μεγαλόσωμο, ανθρωπόμορφο θηρίο με το όνομα yeti, που πιστεύεται ότι ζει εκεί. Δεν είναι λίγες ούτε ευκαταφρόνητες οι μαρτυρίες που κάνουν λόγο για ίχνη στο χιόνι, τα οποία προέρχονται από τις πατημασιές αυτού του παράξενου πλάσματος. O μέσος όρος ζωής του άγριου ζώου εκτιμάται στα 120 με 130 χρόνια. Οι περιοχές όπου έχει θεαθεί κατά καιρούς είναι το Νεπάλ, το Θιβέτ, η Κίνα, η Σιβηρία και άλλα μέρη της Ασίας.

Για το yeti, το οποίο θεωρείται ότι κυκλοφορεί τη νύχτα, έχουν δοθεί διάφορες περιγραφές. Γενικά θεωρείται τριχωτό, με μακρύ, καστανοκόκκινο τρίχωμα σε ολόκληρο το ψηλό, πιθηκοειδές σώμα του. Τα χέρια του θηρίου κρέμονται μέχρι τα γόνατα και το πρόσωπο του είναι ανθρωπόμορφο, με κωνοειδές κρανίο και μυτερά αυτιά. Κρίνοντας από το πόσο βαθιά είναι τα αποτυπώματα που αφήνει στο χιόνι, ειδικοί έχουν αποφανθεί ότι ένα μέσο yeti ζυγίζει περίπου 370 κιλά, αλλά πιστεύεται ότι υπάρχουν συνολικά τριών ειδών yeti, με ανατομικές διαφορές μεταξύ τους.

Σε ένα μοναστήρι των Serpah στο Νεπάλ, η αναπαράσταση ενός yeti το παρουσιάζει ως μια διασταύρωση λύκου, τίγρης και αρκούδας, θεωρείται ότι τα yetis συμπεριφέρονται ειρηνικά μεταξύ τους, αλλά γίνονται πολύ ευέξαπτα όταν συναντούν άνθρωπο. Έτσι, εάν κάποιος τα πλησιάσει αρκετά, δεν διστάζουν να του επιτεθούν.

Το 1974 μια κοπέλα από το Νεπάλ ανέφερε ότι ένα μικρότερο είδος yeti της επιτέθηκε. Οδηγώντας τους αστυνομικούς στον τόπο όπου έγινε η επίθεση, εκείνοι με έκπληξη ανακάλυψαν ασυνήθιστα ίχνη από πατημασιές στο χιόνι.

ΑΝΑΦΟΡΕΣ

O ταγματάρχης του Βρετανικού στρατού L.Α. Wondel ήταν ένας από τους πολλούς που έχουν ανακαλύψει στο χιόνι σημάδια, πιθανότατα από τις τεράστιες πατημασιές του Γέτι, σε μια Βουνοκορφή βορειοανατολικά του όρους Sikkim, το 1889.

Εκτός αυτού, μια ισχυρή μαρτυρία που συνηγορεί υπέρ της ύπαρξης αυτής της άγριας μορφής ζωής προέρχεται από τους Serpah του Νεπάλ, έναν λαό που δέχεται την ύπαρξη του πλάσματος, θεωρώντας το μάλιστα ιδιαίτερα οικείο, μια και του έχουν παραχωρήσει περίοπτη θέση στις παραδόσεις τους! Οι Serpah είναι εκείνοι που το ονομάζουν yeh-teh απ’ όπου προέρχεται η ονομασία yeti.

Σχεδόν όλοι οι λαοί του Νεπάλ και του Θιβέτ είναι πεπεισμένοι ότι στην περιοχή ζουν τα yeti. Είναι κοινή η αντίληψη για την ύπαρξη ενός “αγριάνθρωπου των δασών” σε πολλές λαϊκές παραδόσεις. Οι αναφορές της αρχαιότητας για την ύπαρξη τέτοιων πλασμάτων περιλαμβάνουν το ρωσικό leshiy, το enkidu του έπους του Γκιλγκαμές, τους Σιληνούς και τους Σάτυρους της αρχαιοελληνικής μυθολογίας, καθώς και τους grendels στο αγγλοσαξονικό έπος Beowulf. Στη σύγχρονη εποχή περισσότερο γνωστοί είναι τα almas της Μογγολίας, ο sasquatch του Καναδά και φυσικά ο Μεγαλοπόδαρος (bigfoot) της Βόρειας Αμερικής, η περίπτωση του οποίου μάλιστα γυρίστηκε ταινία.

Πολλές αποστολές αποπειράθηκαν να αποδείξουν ότι το yeti είναι υπαρκτό πλάσμα. Το 1957 ο Τοm Slick χρηματοδότησε μια αποστολή στα Βουνά του Νεπάλ, της οποίας και ηγήθηκε. Στόχος του ήταν βέβαια να ανακαλύψει στοιχεία για την ύπαρξη ενός άγνωστου, πρωτόγονου όντος στην περιοχή, ελπίζοντας ότι κάτι τέτοιο θα συνέβαλε στο να μάθουμε περισσότερα για διάφορες ασθένειες από ένα είδος πολύ κοντινό στον άνθρωπο. Οι εξερευνητές ανακάλυψαν ορισμένα ενδιαφέροντα στοιχεία, όπως τρίχες, τα οποία ωστόσο ήταν ξεχασμένα για χρόνια μετά τη συγκέντρωση τους. Όταν τελικά πραγματοποιήθηκαν εξετάσεις, στα δείγματα βρέθηκαν παράσιτα από ένα άγνωστο πρωτεύον θηλαστικό.

Ο φημισμένος πρωτοπόρος Σερ Edmund Hillary, προσπάθησε να εντοπίσει το θρυλικό πλάσμα το 1960, αλλά τελικά δεν τα κατάφερε. Κατά τη διάρκεια των ερευνών του δανείστηκε το υποτιθέμενο κρανίο ενός yeti από το Βουδιστικό μοναστήρι στο χωριό Khumjung των Serpah προκειμένου να το εξετάσουν Ευρωπαίοι επιστήμονες. Οι ειδικοί συμπέραναν ότι ανήκε σε ένα σέροου, μέλος της οικογένειας των Βουβαλοειδών, το οποίο ζει στα Ιμαλάια.

Έχει εκφραστεί η άποψη ότι τα τεράστια αποτυπώματα προέρχονται από τις αρκούδες των Ιμαλαΐων ή από τις μπότες των ορειβατών, τα οποία έχουν γίνει πλατύτερα και πιο ακαθόριστα από το λιώσιμο του χιονιού, αν και η επιστημονική μελέτη τους δείχνει ότι πιθανότατα ανήκουν σε ένα ζώο με κατασκευή σκελετού παρόμοια με εκείνη του πιθήκου και του προϊστορικού ανθρώπου.

Τέτοιου είδους αποτυπώματα έχουν βρεθεί ακόμα και στην κορυφή του Έβερεστ, σε περιόδους κατά τις οποίες κανένας άνθρωπος δεν είχε αναρριχηθεί εκεί.

ΟΙ ΝΕΟΤΕΡΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ

Το 1998 αποδείχτηκε ιδιαίτερα σημαντική στην ιστορία των ερευνών για το yeti. Στις 3 Ιανουαρίου 1998 το Assosiated Press ανακοίνωσε ότι το yeti είναι μονάχα μια συνηθισμένη καφέ αρκούδα, σύμφωνα με έναν Κινέζο ειδικό άγριων ζώων, ο οποίος ακολουθούσε τα ίχνη του μυστηριώδους πλάσματος για δέκα και πλέον χρόνια. Ο Liu Wulin, επικεφαλής του Γραφείου Προστασίας Αγρίων Ζώων στο Θιβέτ, ανέφερε ότι τα αποτυπώματα και το τρίχωμα που είχε αφήσει το θηρίο ανήκαν σε μια αρκούδα. Τα συμπεράσματα αυτά φαίνεται να συμμερίζονται ολοένα περισσότεροι ερευνητές.

Στην Έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης, που πραγματοποιήθηκε στις αρχές Οκτωβρίου της ίδιας χρονιάς, ο θρυλικός ορειβάτης Reinhold Messner, παρουσιάζοντας το Βιβλίο του “YETI, θρύλος και Πραγματικότητα”, έκανε την εξής βαρυσήμαντη ανακοίνωση: “Το yeti δεν είναι παρά μια μεγάλη, θιβετιανή αρκούδα, παρόμοια με μια γκρίζα, όμως έχει μακρύτερα μαλλιά”. 0 54χρονος Messner ήταν ο πρώτος που κατάφερε να ανέβει το Έβερεστ μόνος και χωρίς οξυγόνο, κατακτώντας και τις 14 υψηλότερες βουνοκορφές. Στην απόπειρα του να συναντήσει ένα yeti περπάτησε 13.000 μίλια, έχασε επτά δάχτυλα από κρυοπάγημα και αφιέρωσε δώδεκα χρόνια από τη ζωή του για να εντοπίσει το μυθικό πλάσμα. 0 Messner έχει φωτογραφηθεί με την αρκούδα, οπότε, εφόσον πράγματι πρόκειται για ένα και το αυτό πλάσμα, καταρρίπτονται οι υποθέσεις ότι το yeti είναι ένας γιγαντοπίθηκος, όπως υποπτεύονταν μερικοί. “Αυτή είναι μια ψευδής ιστορία που καλλιεργήθηκε από τους ναζί, οι οποίοι ήθελαν να βρουν το χαμένο κρίκο στην αλυσίδα της ανθρώπινης εξέλιξης. Ο αληθινός θρύλος χρονολογείται πριν από 3.000 χρόνια και είναι ακόμη δημοφιλής ανάμεσα στους λαούς των Ιμαλαΐων” δήλωσε ο Messner στην ιταλική εφημερίδα ?La stampa?. Η Βασική θεωρία ήταν πράγματι ότι το yeti ανήκε σε ένα άγνωστο είδος πιθήκου ή απομονωμένου είδους ανθρώπου του Νεάντερνταλ, παρ’ ότι κατά καιρούς είχαν εκφραστεί και άλλες θεωρίες, οι οποίες συνέδεαν τις θεάσεις αυτού του πλάσματος με την εξωγήινη δραστηριότητα. Ο Messner πρωτοσυνάντησε το yeti το 1986, ενώ ανέβαινε το όρος Makalu στο Νεπάλ. Μια νύχτα είδε ένα μεγάλο ζώο το οποίο περπατούσε στα δυο του πόδια. Ο ερευνητής έμεινε απόλυτα ακίνητος και το ζώο γρήγορα έφυγε. Μελετώντας τις φωτογραφίες, ο Messner ανακάλυψε ότι έμοιαζαν πολύ με μια παλιά φωτογραφία του 1951, που είχε δώσει την ευκαιρία στο yeti να γίνει διάσημο σε ολόκληρο τον κόσμο. Ο Messner ισχυρίζεται ότι σήμερα υπάρχουν περίπου χίλια yeti που περιπλανιούνται στο Νεπάλ και το Θιβέτ, σε υψόμετρα περίπου 4.000-6.000 μέτρων. Όμως ακόμα και τώρα δεν συμμερίζονται όλοι τις απόψεις του Messner.

Ο Bruno Baumann δήλωσε στη γερμανική εφημερίδα “Die Zeit” ότι ακόμα υπάρχουν κατηγορηματικές αποδείξεις κρυμμένες στο χιόνι του Θιβέτ. Ο ίδιος μάλιστα σκοπεύει να συγκεντρώσει περιττώματα του πλάσματος, για να προχωρήσει σε εξέταση DΝΑ.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Τα στοιχεία που έχουν δοθεί στη δημοσιότητα από τον Messner και άλλους είναι αρκετά νωπά ακόμα και θα πρέπει να μελετηθούν με ιδιαίτερη προσοχή.

Για ποιο λόγο άραγε είναι τόσο διαδεδομένη η πίστη για την ύπαρξη τέτοιων πλασμάτων στις λαϊκές παραδόσεις πολλών πολιτισμών; Οι σκεπτικιστές υποστηρίζουν ότι η σύγχρονη κοινωνία έχει δημιουργήσει ένα κενό στη ζωή του ανθρώπου, οπότε εκείνος τείνει να στρέφεται στους παραδοσιακούς μύθους. Ωστόσο, εκτός του ότι κάτι τέτοιο μοιάζει αδιανόητο για λαούς όπως οι Serpah, δεν πρόκειται για ένα φαινόμενο που άνθησε στη σημερινή εποχή, αλλά για αντιλήψεις βαθιά ριζωμένες εδώ και χιλιάδες χρόνια, από τότε που πιστεύεται ότι υπάρχει το yeti και άλλα ανθρωπόμορφα θηρία, όπως το bigfoot.

Πρόκειται άραγε για έναν παγκόσμιο μύθο, ο οποίος έχει προσαρμοστεί από κάθε λαό σύμφωνα με την παράδοση του; Ακόμη και αν είναι έτσι, δεν πρέπει να ξεχνάμε ποιος είναι ο βασικός ρόλος της μυθολογίας: να αναπληρώνει τα κενά που δημιουργεί η αδυναμία του ανθρώπου να εξηγήσει κάποια πλευρά της πραγματικότητας. Το άγριο, ανθρωπόμορφο πλάσμα που συναντάμε στις παραδόσεις διάφορων λαών ίσως τελικά να συμβολίζει τη ζωώδη φύση που κρύβεται μέσα σε κάθε ανθρώπινο πλάσμα.

Ωστόσο κατά τη διάρκεια του αιώνα μας επτά νέα είδη άγριων ζώων ανακαλύφθηκαν, συμπεριλαμβανομένου του sao-ta, ενός κερασφόρου Βιετναμέζικου βοοειδούς το οποίο οι ζωολόγοι θεωρούσαν μυθικό, αλλά τελικά η ύπαρξη του επιβεβαιώθηκε πριν από λίγα χρόνια. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι πολλά σημαντικά ερωτήματα εξακολουθούν να μένουν αναπάντητα, λες και η φιγούρα του Yeti είναι προορισμένη να μας καταδιώκει.

Ίσως τελικά ένας γερο-Serpah να είχε δίκιο: “Υπάρχει ένα yeti στο βάθος του μυαλού του καθενός και μόνο οι ευλογημένοι δεν στοιχειώνονται από αυτό.”

Ο δρόμος που οδηγεί στην ανεύρεση της αλήθειας είναι μακρύς και δύσκολος. Και δεν θα μπορούσε να μην περνά μέσα από απόμακρα μέρη, όπως είναι οι αιώνια χιονισμένες βουνοκορφές του όρους Έβερεστ…