Τι είναι η Κρυπτοζωολογία;

Η Κρυπτοζωολογία είναι μια επιστήμη που το άκουσμά της γοητεύει και ξυπνά μέσα μας έντονα την διάθεση της έρευνας και της αναζήτησης. Μια επιστήμη κλάδος της γενικότερης επιστήμης της ζωολογίας. Δημιουργός του όρου “κρυπτοζωολογία” θεωρείται ο καθηγητής Bernard Heuvelmans. Στον όρο αυτό κατέληξε όταν το 1955 δημοσίευσε στα γαλλικά το βιβλίο του “Στη διαδρομή των άγνωστων ζώων” . Τότε, κατά την διάρκεια αυτής της δεκαετίας, επιδόθηκε σε μια συστηματική αλληλογραφία με άλλους συναδέλφους του, με ανταλλαγή απόψεων, θέσεων και ερμηνειών. Η ταύτιση πάντως του Bernard Heuvelmans με την κρυπτοζωολογία έγινε δια μέσω του βιβλίου “Bernard Heuvelmans, ο κύριος της κρυπτοζωολογίας”, του Lucien Blancou . Από το 1982 , ο Heuvelmans , αρθρογραφεί συστηματικά και εκτενώς στο περιοδικό “CRYPTOZOOLOGY”, όπου και αποτυπώνει τις έρευνές του, τις θέσεις του και τις ερμηνείες του γύρω από αυτόν τον κλάδο της ζωολογίας.

Έχουν δοθεί πολλές ερμηνείες χωρίς ωστόσο σοβαρές αποκλίσεις για το τι είναι η κρυπτοζωολογία. Ο αντιπρόεδρος του ISC καθηγητής Roy Mackal λέει ότι ο όρος προκύπτει από την ελληνική λέξη “κρυπτός” , και σημαίνει το “άγνωστο ” , το ” μυστηριώδες ” , το ” αινιγματικό “, το ” μυστήριο ” . Κατά συνέπεια λοιπόν μιλάμε για την έρευνα και μελέτη των κρυμμένων ζώων όπου και αν βρίσκονται. Στην ξηρά, στη θάλασσα, στα ποτάμια, στις λίμνες, στα βουνά, στα δάση, στις ερήμους. Ακόμα και στις πόλεις, στα πάρκα τους, έως και στους κήπους των σπιτιών. Ο Karl Shuker ισχυρίζεται ότι η κρυπτοζωολογία είναι η μελέτη της χαμένης ζωής. Κάτι σαν μια χαμένη κιβωτός, επεκτείνοντας το πεδίο εκτός από τα άγνωστα ακόμη ζώα και σε άλλες μορφές μη ζωικές εννοώντας ¨ημιζώα “.

Οι απόψεις ρώσων επιστημόνων που ασχολούνται με την κρυπτοζωολογία επικεντρώνονται στο ότι δεν αρκεί απλά η επιβεβαίωση της ύπαρξης κάποιου χαμένου ζώου με κάποιες μαρτυρίες ή κάποια επιφανειακά στοιχεία, αλλά επιβάλλεται και η όσο το δυνατόν επέκταση της έρευνας, όσον αφορά στη μελέτη του ζώου. Τέτοιες απόψεις βγαίνουν προς τα έξω μέσω των βιβλίων τού Dmitri Bayanov.

Οι επιστημονικές απόψεις εστιάζονται και σε ένα συγκεκριμένο συμπέρασμα-κανόνα στις έρευνες για χαμένα ζώα: ότι αυτές πρέπει να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τις γνώσεις και τις απόψεις του ντόπιου, εγγενούς ερευνητή, όπως επίσης και τις τοπικές παραδόσεις, αξιολογώντας τις ιστορίες, τους μύθους και τη λαογραφία για “παράξενα ζώα ” που αναφέρονται σ’ αυτές.

Η κρυπτοζωολογία αντιμετωπίζεται από πολλούς ( ακόμα και ζωολόγους ) με σκεπτικισμό και αμφισβήτηση. Τη θεωρούν ανεδαφική και χωρίς αντικείμενο. Ισχυρίζονται ότι η όποια ανακάλυψη είναι ένα τυχαίο γεγονός και όχι αποτέλεσμα σχολαστικής και προσεκτικής έρευνας. Είναι φορές που η επιστήμη αυτή δυσφημείται από περιστατικά και καταστάσεις, που σχετίζονται με την εσκεμμένη ή όχι παραπληροφόρηση. Εκατοντάδες αναφορές αποδεικνύονται ότι είναι λάθος καθώς οι αναφορές στηρίζονται στην παρερμηνεία, την φαντασία, την άγνοια των μαρτύρων, αλλά και τις λάθος περιγραφές . Το χειρότερο από όλα όμως είναι η εσκεμμένη παραπληροφόρηση, που οφείλεται σε παράγοντες που ξεκινούν από την φαντασία του ατόμου ή και την προσπάθεια προβολής του, έως την προσπάθεια τουριστικής αξιοποίησης κάποιων περιοχών, με το αντίστοιχο οικονομικό όφελος. Στη τελευταία περίπτωση, δεν είναι λίγες οι φορές που συνδράμουν σ’ αυτό και οι τοπικές αρχές.

Υπάρχουν χαρακτηριστικές περιπτώσεις ζώων που βρέθηκαν από το ” πουθενά “, αλλά και περιπτώσεις ζώων όπου η προσέγγισή τους από ανθρώπους σταματά ένα βήμα πριν την “σύλληψη ” τους. ( Ο όρος σύλληψη στην συγκεκριμένη περίπτωση δεν πρέπει να παρεξηγηθεί. Αναφέρεται στην δυνατότητα που παρέχεται για την πιστοποίηση της ύπαρξης του ζώου και με κανέναν τρόπο δεν υπονοείται η φυλάκισή του. Κανένα απολύτως ζώο – πόσο μάλλον ένα άγριο ζώο – δεν πρέπει να αιχμαλωτίζεται και να φυλακίζεται . Ίσως αυτό μπορεί να γίνει και μόνο με την έννοια της προστασίας, στις περιπτώσεις όπου διάφοροι παράγοντες απειλούν την ύπαρξή του ή όταν υπάρχει πρόβλημα στην αναπαραγωγή του. Παράλληλα θεωρείται εγκληματικό και αρρωστημένη παρέμβαση στην φύση και στην ζωολογία , η προσπάθεια – μέσα από περίεργες διασταυρώσεις – δημιουργίας ρατσών ή νέων μορφών ζωής. Για παράδειγμα η δημιουργία σκύλων- φονιάδων , μέσα από την διασταύρωση λυκόσκυλου και λύκου. )

Αν και υπάρχει μια μεγάλη λίστα από ζώα που θα μπορούσαμε να κατατάξουμε στην κατηγορία των ανεξερεύνητων και των μυστηριωδών, λίγοι άνθρωποι ξέρουν γι αυτά καθώς η πληροφόρηση επικεντρώνεται σε κάποια από αυτά, τα πιο εντυπωσιακά όπως πχ. Bigfoot, το ζώο της λίμνης του Λοχ Νές, το Yeti στις πλαγιές της οροσειράς των Ιμαλαϊων. Τα γιγαντιαία χταπόδια, όπως και άλλα θαλάσσια κήτη, τα παράξενα αιλουροειδή, τα φίδια που βγάζουν κραυγές, σαύρες με πτερά κλπ , περιμένουν τον εξερευνητή επιστήμονα ( αλλά και γιατί όχι ερασιτέχνη κρυπτοζωολόγο ) να τα αποκαλύψει.

Οι περισσότεροι επιστήμονες και κυρίως αυτοί που ασχολούνται με την ζωολογία βλέπουν με αρνητική διάθέση αλλά και κάποια προκατάληψη την ύπαρξη αγνώστων ή και “κρυμμένων” ζώων. Αν και είναι γεγονός ότι λίγες περιπτώσεις αποκάλυψης τέτοιων ζώων δικαιώνονται, αυτό δεν πρέπει να απογοητεύει ούτε να δημιουργεί τον κανόνα ότι τα μεγάλα κτήνη έως και τα πιο μικρά ζώα δεν μπορούν να ζήσουν στην σκιά του σύγχρονου ανθρώπου. Εθελοτυφλούν βέβαια όταν δεν αναγνωρίζουν ότι αυτά ζουν σε απρόσιτες μη προσεγγίσιμες εύκολα περιοχές. Επίσης αμφισβητούν τις αναφορές ακόμα και όταν αυτές προέρχονται από ανθρώπους που έχουν όλα τα στοιχεία της ειλικρίνειας και της φερεγγυότητας που προσδίδει ή απαιτεί η επαγγελματική τους θέση. Ανώτεροι κρατικοί υπάλληλοι, όργανα του νόμου, επιχειρηματίες, ακόμη και επιστήμονες που υπήρξαν μάρτυρες μιας τέτοιας παρουσίας. Σε πολύ συχνή βάση έχουμε την ανακάλυψη και δημοσιοποίηση νέων ζωικών μορφών. Αυτό αφορά κυρίως στην ανακάλυψη μορφών ασπονδύλων αλλά και άλλων μικρών ζώων. Είναι κοινές περιπτώσεις για τους κρυπτοζωολόγους και η διαδικασία εξερεύνησής τους και αποκρυπτογράφησής των μυστικών τους είναι κατά κάποιον τρόπο τυποποιημένη. Όταν όμως οι ενδείξεις και οι αναφορές έχουν να κάνουν με ένα μεγάλο ζώο, τότε ο ενθουσιασμός στην επιστημονική κοινότητα είναι πρωτόγνωρος.

Η κρυπτοζωολογία είναι η μεθοδολογία ανακάλυψης ενός κρυμμένου ζώου. Κρυμμένο από τον σύγχρονο άνθρωπο . Αυτό γιατί μπορεί για έναν ερευνητή η ύπαρξη να θεωρείται η αρχή των ερευνών, για έναν ντόπιο κάτοικο όμως να είναι κάτι το συνηθισμένο, το φυσικό, το δεδομένο, ακόμα και αν η παρουσία του είναι περισσότερο ή λιγότερο αραιή. Έτσι λοιπόν ο ερευνητής πρέπει να εκμαιεύσει αυτή την ύπαρξη για να την διερευνήσει, να την περιγράψει, να διακρίνει την συμπεριφορά, να προσδιορίσει το βιότοπο.

Γενικά θα μπορούσε να πει κανείς ότι σαν ” κρυμμένο ” μπορεί να είναι ένα οποιοδήποτε ζώο που φημολογείται η ύπαρξή του, χωρίς όμως “επίσημα” να έχει αποδειχθεί υπαρκτό πλάσμα. Κρυμμένα ζώα μπορεί να είναι :

> Ζώα που δεν ταιριάζουν με τις περιγραφές των γνωστών υπαρχόντων ή ειδών που εξαφανίσθηκαν.

> Ζωικοί πληθυσμοί που βρίσκονται σε απροσδόκητες θέσεις. (π.χ. καγκουρό στην Ευρώπη )

> Πληθυσμοί γνωστών ζώων με περίεργες εμφανίσεις – μέγεθος – χρώμα ( π.χ. ελέφαντες νάνοι )

> Ζώα που υποθετικά έχουν εξαφανισθεί . ( π.χ. δεινόσαυροι που επιβίωσαν .)

Αυτή τη στιγμή, εκατοντάδες αναζητητές του άγνωστου και του ανεξήγητου, επιστήμονες αλλά και απλοί ερασιτέχνες σε διάφορα σημεία της γης, βασιζόμενοι σε τρανταχτές ενδείξεις αλλά και σε συγκεκριμένες λαογραφικές αναφορές, αναζητούν πλάσματα που η πιστοποίηση της ύπαρξή τους είναι ικανή να δώσει νέες διαστάσεις στον ατέλειωτο αλλά και πολλές φορές τρομακτικό κόσμο του ζωικού βασιλείου. Η αποκρυπτογράφηση των μυστικών τους ίσως να αποτελέσει και την απαρχή μιας νέας αντιμετώπισής τους και να μετριάσει τον φόβο για κάποια από αυτά. Από τους κυνηγούς και τους ξυλοκόπους στα δάση της Βόρειας Αμερικής όπου ο Bigfoot θεωρείται στα μάτια τους ο εφιάλτης των διαδρομών τους μέσα σ’ αυτά, περνώντας από το Yeti που πανικοβάλλει τους αγρότες του Θιβέτ στα χιονισμένα βουνά των Ιμαλαϊων όταν αντικρίζουν τα νεκρά ζώα των κοπαδιών τους τσακισμένα από ” κάποιο πλάσμα” με υπερβολική δύναμη , έως το κτηνώδες Chupacabra που φέρεται να ρημάζει κυριολεκτικά με τις σκληρές, αιματηρές επιθέσεις του τα κοπάδια των αγροτών του Νέου Μεξικού. (πρβλ. el-chupacabra-t2995.html )