Στο φως νέα φωτογραφία από τη σύλληψη των πέντε

H πολύ γνωστή φωτογραφία, στην οποία εικονίζονται οι πέντε ήρωες του Τζιάος, φαίνονται κατά την ώρα της αιχμαλωσίας τους στις δύο ή ώρα της 14ης Αυγούστου 1974, έχει συνέχεια.

Στη φωτογραφία εικονίζονται ο λοχίας Αντωνάκης Κορέλλης, ο Πανίκος Νικολάου, ο Χριστόφορος Σκορδής, ο Ιωάννης Παπαγιάννης και ο Φίλιππος Παπακυριακού. Οι πέντε Έλληνες Κύπριοι πατριώτες αγωνίστηκαν μέχρι και την τελευταία σφαίρα πριν τους κυκλώσουν τα τουρκικά άρματα μάχης.

Πιστοί στον όρκο τους στην Εθνοφρουρά έδωσαν και την τελευταία ρανίδα του αίματός τους για την πατρίδα. Το καινούργιο στην υπόθεση που έρχεται σήμερα στο φως είναι μια άγνωστη φωτογραφία που ενισχύει την εκδοχή του Τούρκου δημοσιογράφου Ερκίν Κονουκσεβέρ, ότι φωτογράφησε πολλές σκηνές της σύλληψης και της εκτέλεσης των πέντε ηρώων. Ο δημοσιογράφος συνελήφθη, δύο μέρες μετά τη φωτογράφηση, από άνδρες της Εθνικής Φρουράς στην περιοχή του Λήδρα Πάλας. Η νέα συγκλονιστική φωτογραφία από το χαμένο φωτογραφικό υλικό εντοπίστηκε στην Ελλάδα, όπου φαίνεται ότι κάποιοι «έδωσαν» ή πώλησαν το πολύτιμο υλικό που αποτελεί μέρος από τη νεότερη ιστορία της Κύπρου. Τα περσινά δημοσιεύματα για το θέμα κράτησαν έναν ολόκληρο μήνα όταν πρώτη η «Σημερινή» αποκάλυψε ότι οι πέντε ήρωές μας εκτελέστηκαν λίγο μετά τη σύλληψή τους με χαριστική βολή στο πρόσωπο.

Οι θεατρινισμοί των Αττίλων που στις φωτογραφίες φαίνονται να προσφέρουν τσιγάρο και φωτιά στους αιχμαλώτους, έγιναν για λόγους προπαγάνδας και διήρκεσαν μόνο όση ώρα ήσαν εκεί ο Κουνουκσεβέρ και οι συνοδοί του. Έδωσαν τσιγάρο σε έναν από τους συλληφθέντες και του το άναψαν, ενώ δίπλα έκλαιγε γοερά ο μικρότερος στην ηλικία μόλις 18 χρονών Φίλιππος Παπακυριακού. Αισθανόταν από ένστικτο τι θα ακολουθούσε αυτή την επιτηδευμένη ευγένεια.

Τα οστά των πέντε βρέθηκαν σε πηγάδι στο Τζιάος. Στο ίδιο πηγάδι βρέθηκαν τα οστά άλλων 14 Ελλήνων.

Πολεμικός ανταποκριτής

Η φωτογραφία ελήφθη από τον Τούρκο δημοσιογράφο Ερκίν Κονουκσεβέρ που διέθετε πολύ καλές φωτογραφικές μηχανές για την τεχνολογία της εποχής. Επρόκειτο για πολεμικό ανταποκριτή που ήρθε στην Κύπρο με το στρατό εισβολής για να αποτυπώσει τα κατορθώματά του.

Ο ίδιος ο Κονουκσεβέρ μίλησε στον Τουρκικό και Ελληνικό Τύπο και είπε πολλά μετά από πίεση. Η η νέα φωτογραφία που αποκαλύπτουμε σήμερα αποδεικνύει ότι ο δημοσιογράφος όντως δεν επέβαινε του πρώτου άρματος που συνέλαβε τους πέντε του Τζιάος. Ακολουθούσε με άλλο άρμα στο οποίο βρισκόταν και ο επικεφαλής της προέλασης προς την Αμμόχωστο, ο διοικητής της 28ης Μεραρχίας του τουρκικού στρατού, υποστράτηγος Χακί Μπουραττάς, στις διαταγές του οποίου υπάγονταν όλες οι παραστρατιωτικές μονάδες. Από το δεύτερο αυτό άρμα φωτογράφησε τη σύλληψη. Με ζουμ του φακού έφερε κοντά τους πέντε, γι’ αυτό και η ποιότητα της φωτογραφίας που εκτυπώθηκε βιαστικά στα τυπογραφεία της εφημερίδας «Μάχη». Στο ίδιο φίλμ φωτογραφίζει πολλές φορές τη σκηνή και ακολούθως το άρμα στο οποίο επέβαινε απομακρύνεται προς το Τζιάος. Ο ίδιος, όμως, επιστρέφει και συνεχίζει να φωτογραφίζει τους αιχμαλώτους.

Ερμητικά κλειστές σε φάκελο

Ο Κονουκσεβέρ ως άνθρωπος συγκλονίζεται από αυτά που βλέπει μπροστά του, αλλά αδυνατεί να τα ελέγξει. Δεν φωτογραφίζει την εκτέλεση, αλλά αλλάζει φιλμ και φωγογραφίζει τους πέντε να κείτονται νεκροί στο έδαφος. Κι αυτό το φίλμ, σύμφωνα με τις μαρτυρίες των ανθρώπων που ενεπλάκησαν τότε στη σύλληψη των Τούρκων, διασώζεται και παραδίδεται στο ΓΕΕΦ και σε Ελλαδίτες αξιωματικούς. Φαίνεται ότι το φιλμ δεν χάθηκε ούτε καταστράφηκε, αλλά βρίσκεται στην Αθήνα όπου φυλάγεται στον ερμητικά κλειστό φάκελο της Κύπρου. Από την έρευνα αυτού του φακέλου διέρρευσαν κάποιες φωτογραφίες και άγνωστο στους πολλούς υλικό που συγκλονίζει. Η φωτογραφία από το δεύτερο άρμα δίνει νέα διάσταση στην υπόθεση.

Έτσι εξηγείται γιατί οι πληροφορίες επέμεναν ότι κάποιοι γνώριζαν από τότε ότι οι πέντε ήρωές μας ήσαν νεκροί. Δεν ήθελαν να το προβάλουν προς τα έξω, γιατί η υπόθεση των Κυπρίων και Ελλαδιτών αγνοουμένων είχε βασιστεί και στη φωτογραφία αυτή, όπου ο τουρκικός στρατός με φωτογραφικό ντοκουμέντο παρουσιάζετο να συλλαμβάνει εν ζωή Ελληνοκυπρίους εθνοφρουρούς και να μη λέει τι απέγιναν.

Ο Κονουκσεβέρ συνελήφθη, δύο μέρες μετά την φωτογράφηση, από άνδρες της Εθνικής Φρουράς. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του, οι πέντε Ελληνοκύπριοι εκτελέστηκαν λίγη ώρα μετά τη σύλληψή τους από Τουρκοκυπρίους μουτζαχίτ, στους οποίους οι αιχμάλωτοι παρεδόθησαν από Τούρκο αξιωματικό. Μουτζαχίτ ήτο παραστρατιωτικό σώμα, το οποίο υπαγόταν στις εντολές του Ντενκτάς. Αποτελούσαν το ένοπλο τμήμα της περιβόητης ΤΜΤ, η οποία κατά την εισβολή ενεργούσε ως παράρτημα του τουρκικού στρατού. Μέλος των Μουτζαχίτ ήταν και ο Μεχμέτ Αλί Ταλάτ με μη επαρκώς τεκμηριωμένη καταγγελία για συμμετοχή σε εκτελέσεις.

Διαπομπεύθηκαν πριν εκτελεστούν

Η εκτέλεση των πέντε στο Τζιάος επιβεβαιώνεται από τουρκοκυπριακές πηγές, ωστόσο αυτές διαχωρίζονται σε δύο κατηγορίες. Σε αυτούς που λένε ότι η εκτέλεση έγινε επιτόπου, λίγα λεπτά μετά τη σύλληψη, και σε αυτούς που λένε ότι οι εκτελεσθέντες διαπομπεύθηκαν πρώτα στο Τζιάος περιφερόμενοι σε φορτηγό πριν οδηγηθούν στην πλατεία και πυροβοληθούν μπροστά στο πλήθος ένας ένας στο κεφάλι.

Ακολούθως οι σοροί των πέντε μαζί με άλλους μεταφέρθηκαν με φορτηγό και ρίχτηκαν σε βαθύ πηγάδι στην περιοχή του Τζιάος. Εκεί ακριβώς βρέθηκαν μετά από 35 χρόνια. Εγινε ταυτοποίησή τους και δόθηκαν στους οικείους τους για ταφή.

Ο Τούρκος φωτορεπόρτερ Εργκίν Κονουκσεβέρ, ο οποίος φωτογράφησε την τουρκική εισβολή, πρόσφερε άθελά του υπηρεσία στην Κύπρο. Παρουσίασε ανάγλυφα το τουρκικό πρόσωπο.

Του πήραν τα φιλμς

Ο 71χρονος σήμερα Κονουκσεβέρ ζει στην Κωνσταντινούπολη. Αναφορικά με τη φωτογραφία-ντοκουμέντο της σύλληψης των πέντε Ελληνοκυπρίν στρατιωτών, ο Τούρκος φωτογράφος υποστήριξε ότι οι Ελληνοκύπριοι στρατιώτες, που τον συνέλαβαν αιχμάλωτο, του πήραν τρεις φωτογραφικές μηχανές και 15 ή 16 «κασέτες» (σλάιντς). Για το θέμα αυτό, ο ίδιος πριν από χρόνια έδωσε κατάθεση στη Διερευνητική Επιτροπή για τους Αγνοούμενους (ΔΕΑ), υποστηρίζοντας ότι ο τουρκικός στρατός τους παρέδωσε σε Τουρκοκυπρίους και εκείνοι τους εκτέλεσαν, ενώ τους φωτογράφησε «και όταν τους σκότωναν και όταν τους έθαβαν», υποστηρίζοντας ότι οι πέντε Ελληνοκύπριοι δεν ρίφθηκαν σε πηγάδι, αλλά θάφτηκαν σε χωράφι.

Φαίνεται ότι σε κατοπινό στάδιο ξεθάφτηκαν και ρίχτηκαν στο πηγάδι όταν κάποιοι φοβήθηκαν ότι η ΔΕΑ θα έβρισκε τις σορούς.Είναι λοιπόν φωτογραφικά εξακριβωμένο ότι οι πέντε Έλληνες στρατιώτες εκτελέστηκαν. Νομικά η ενέργεια των Τούρκων χαρακτηρίζεται ως έγκλημα πολέμου του διεθνούς ποινικού δικαίου. Ένα έγκλημα το οποίο διεπράχθη τον Αύγουστο 1974 και το οποίο ακόμη παραμένει ατιμώρητο.

Του Άδωνη Παλληκαρίδη-ΣΗΜΕΡΙΝΗ