«Η πιο έξυπνη πονηρία του διαβόλου είναι να μας πείθει ότι δεν υπάρχει»!

Κυριακή Ε’ Ματθαίου

Ο ΕΛΕΥΘΕΡΩΤΗΣ

Κεντρικός στόχος της ευαγγελικής περικοπής που διαβάζεται την Ε’ Κυριακή Ματθαίου είναι η ανάδειξη της μεσσιανικής δυνάμεως του Ιησού. Με τη δράση του Ιησού μέσα στο κόσμο, με τη σταύρωση και την ανάστασή του και στη  συνέχεια με την ίδρυση της Εκκλησίας καταργείται το έργο των δαιμόνων, ελευθερώνεται ο άνθρωπος από την κυριαρχία του και αρχίζει μια νέα εποχή για την ανθρωπότητα.

Δείγματα της νέας αυτής εποχής είναι και οι θεραπείες δαιμονιζόμενων ανθρώπων δηλ. που έπασχαν από κάποιο ψυχικό νόσημα οφειλόμενο στην επήρεια δαίμονος. Περιγράφοντας τους δύο ασθενείς της διηγήσεώς μας με σύγχρονους όρους και βοηθούμενοι από τις παράλληλες διηγήσεις του ιδίου γεγονότος από τους άλλους ευαγγελιστές -οι οποίοι μιλούν για θεραπεία ενός δαιμονισμένου (Μάρκ. 5, 1-20 και Λουκ. 3, 26-39) μπορούμε να επισημάνουμε τα εξής χαρακτηριστικά τους: α) Ήταν κοινωνικά απροσάρμοστοι, εφόσον έμεναν στα μνήματα, θεωρούμενοι ως «χαλεποί λίαν», δηλ. επικίνδυνοι. β) Κατεχόταν από τη μανία της επιθετικότητας· «ώστε μη ισχύειν τινά παρελθείν διά της οδού εκείνης». γ) Είχαν εσωτερική διάσπαση της προσωπικότητας· «λεγεών όνομά μοι, ότι πολλοί εσμέν». Και δ) κυριαρχούταν από την τάση της αυτοκαταστροφής· «κατακόπτων εαυτόν λίθοις».

Είναι πράγματι άθλια η εικόνα του ανθρώπου του υποταγμένου στη δύναμη του σατανά. Γιατί η παρουσία του, σημαίνει την απώλεια και την καταστροφή των πάντων· από του ανθρώπινου προσώπου, μέχρι των ζώων στα οποία μόλις μπήκαν οι δαίμονες, κατά τη διήγησή μας, σκόρπισαν τον όλεθρο, για να φανεί έτσι άλλη μια φορά πως ο σατανάς σκορπά την καταστροφή απ’ όπου περάσει.

Κι η εποχή μας, αν και δεν συμμερίζεται την αντίληψη των χρόνων της Κ. Διαθήκης για την ανθρώπινη ασθένεια που οφείλεται στην επήρεια των δαιμόνων, έχει να παρουσιάσει τόση ποικιλία περιπτώσεων κυριαρχίας του δαιμονικού στοιχείου στη ζωή των ατόμων και των κοινωνιών, ώστε να μη μπορεί να αμφιβάλει κανείς για τη βοώσα παρουσία και φθοροποιό δράση του. Κι όποιος αμφιβάλλει, ας θυμηθεί τον πετυχημένο στίχο του γάλλου ποιητή Baudelaire ότι «η πιο έξυπνη πονηρία του διαβόλου είναι να μας πείθει ότι δεν υπάρχει». Βέβαια όποιος αναζητά το σατανά στις ανθρωπομορφικές ή μάλλον τερατομορφικές παραστάσεις προηγούμενων εποχών, δεν θα τον βρει πουθενά και θα πλανάται με την εντύπωση πως δεν υπάρχει, ενώ στην πραγματικότητα το κακό έχει τόσες φθοροποιές και ολέθριες εκδηλώσεις μέσα στη ζωή που αποτελεί μόνιμη παγίδα και μάλιστα για τον πιο ανύποπτο και απροειδοποίητο άνθρωπο.

Η παρουσία του Χριστού μέσα στο κόσμο με τα μυστήρια της Εκκλησίας και του κηρύγματος του ευαγγελίου σημαίνει τη νίκη της καλοσύνης στη κακία, της αγάπης  στο μίσος, της ζωής στο θάνατο. Όταν οι χριστιανοί συγκεντρώνονται, στην Εκκλησία, λέει ο άγιος Ιγνάτιος ο θεοφόρος, για να μετάσχουν στο μυστήριο της θείας Ευχαριστίας, συντρίβονται οι δαιμονικές δυνάμεις -πράγμα το οποίο σημαίνει ότι η κοινωνία της αγάπης εξασφαλίζει στον άνθρωπο τον καθαρό αέρα της βασιλείας του Θεού μακρυά από κάθε δαιμονική επιρροή. Ίσως στη δράση των δαιμόνων προς τον Ιησού, που διασώζει ο ευαγγελιστής Ματθαίος στη διήγησή μας «τί, ημίν και σοι, Ιησού υιέ του Θεού; ήλθες ώδε προ καιρού βασανίσαι ημάς;» και ιδίως στο «προ καιρού» της φράσεως αυτής πρέπει να αναγνωρίσουμε τη συντριβή του κακού ήδη πριν το τέλος της ιστορίας μέσα στην Εκκλησία.

Κι ένα ακόμη σημείο από το τέλος της διηγήσεως πρέπει να προσελκύσει τη προσοχή μας· είναι η πληροφορία ότι οι κάτοικοι της περιοχής ήλθαν να συναντήσουν τον Ιησού, για να τον παρακαλέσουν να εγκαταλείψει το έδαφός τους. Ο φόβος μπροστά στη δύναμη του Ιησού δεν τους οδηγεί στην αναγνώριση της μεσσιανικής εξουσίας του και στην δοξολογία του Θεού αλλά στην αρνητική τοποθέτηση απέναντι του. Μη μπορώντας να εκτιμήσουν την προσφορά του Ιησού και την τελεσθείσα θεραπεία των ασθενών και φοβούμενοι μήπως υποστούν και άλλες υλικές ζημίες όπως η καταστροφή της αγέλης των χοίρων, ζητούν την απομάκρυνση του Ιησού. Το υλικό συμφέρον τυφλώνει πολλές φορές τον άνθρωπο και δεν του επιτρέπει να δει καθαρότερα το πνευματικό του συμφέρον, τον κάνει να προτιμά την υποδούλωση στη δαιμονική δύναμη παρά την ελευθερία που προσφέρει ο Θεός.

Το μήνυμα της περικοπής είναι ένα μήνυμα ελευθερίας από την δαιμονική κυριαρχία· εάν το οικονομικό συμφέρον, η κοινωνική συμβατικότητα ή άλλοι παράγοντες εμποδίζουν τον άνθρωπο να δεχθεί την θεία δωρεά, τότε παραμένει αιχμάλωτος των φθοροποιών δυνάμεων, έχοντας την ψευδαίσθηση ότι αυτές είναι ανύπαρκτες αφού δεν βρίσκει τις μορφές τους όπως τις συνέλαβαν άλλες προηγούμενες εποχές, ενώ στην πραγματικότητα αυτές τον καταδυναστεύουν.

(Ιωαν.Ν.Καραβιδόπουλου, Ομοτιμ. Καθηγητού Παν/μίου. «Οδός ελπίδας»