Σε σημείο που ο Θεός δεν μπορεί.. δεν θέλει να σώσει τον άνθρωπο, αν….

 Εύλογα γεννιέται η απορία· εφ’ όσον ο Θεός είναι παντοδύναμος και επιθυμεί να σώσει τον πεπτωκότα άνθρωπο, γιατί διάλεξε ως τρόπο λυτρώσεως τη θυσία του Υιού του; Δεν θα ήταν καλύτερα να βγάλει μία διαταγή και να σωθούν οι πάντες; Προφανώς, θα μπορούσε ο ουράνιος Πατέρας να μας σώσει μ’ ένα του πρόσταγμα. Και θα φαινόταν στη θεϊκή διαταγή σαφώς η παντοδυναμία του Θεού. Θα ήταν όμως άδικη αυτή η παντοδυναμία. Δεν θα παραχωρούσε σ’ εμάς ούτε  μία σταγόνα του θείου ελέους. Αντίθετα, στο πάνσοφο σχέδιο της ενανθρωπήσεως και της σταυρώσεως του Υιού αποκαλύπτεται η αγάπη του η παντοδύναμη. Αυτή τον ωθεί ν’ αφήσει το θρόνο της μεγαλοσύνης, να κλίνει τους ουρανούς και να βρεθεί «παρ’ ημίν», κοντά μας. Από αγάπη υπομένει ο ύψιστος Θεός «τους εμπτυσμούς, τα ραπίσματα, τα κολαφίσματα, τας ύβρεις, τους γέλωτας, τον κάλαμον, τον σπόγγον, το όξος, τους ήλους, την λόγχην και προ πάντων τον σταυρόν και τον θάνατον», για να σκηνώσει «εν ημίν», μέσα μας. Μόνο μία αγάπη παντοδύναμη θα μπορούσε να φθάσει στην έσχατη ταπείνωση, στη συγκατάβαση της θυσίας για τη σωτηρία του κόσμου.

Αλλά εκεί που σταματά η ανθρώπινη σκέψη, ραγίζει συντετριμμένη η καρδιά και γονατίζει συγκλονισμένη η υπάρξη, είναι ότι ούτε η δύναμη ούτε η αγάπη του Θεού επεμβαίνει για να μας σώσει, χωρίς τη δική μας θέληση. Σε καμία περίπτωση δεν ενεργεί διά της βίας, χωρίς τη δική μας συγκατάθεση και συνεργασία, και τούτο γιατί σέβεται την ελευθερία της προσωπικότητας μας, την ελευθερία που ο ίδιος μας χάρισε. Αν αθέλητα λυτρωνόμασταν, θα καταστρατηγούνταν το «κατ’ εικόνα», το αυτεξούσιο και η ελευθερία της βουλήσεώς μας. Θα χάναμε όλα εκείνα τα στοιχεία που συγκροτούν την ανθρώπινη προσωπικότητά μας. Θα δεχόμασταν την κάθαρση, τον εξαγνισμό μας, χωρίς όμως την προσωπική μας συμμετοχή. Έτσι δεν θα ήμασταν άγιοι αλλά αγιογραφίες. Δεν θα ήμασταν άνθρωποι αλλά άλογα όντα· αθώα πρόβατα, λευκά περιστέρια, πλάσματα τελείως άβουλα και ανελεύθερα. Αλλά κάτι τέτοιο το απεχθάνεται ο Θεός.

Αν μας έσωζε μόνη η αγάπη του Θεού, θα ‘πρεπε να σωθούμε όλοι. Αν πάλι μας έσωζε μόνο η δική μας αρετή, δεν θα μπορούσε να σωθεί κανείς, διότι κανείς δεν είναι αναμάρτητος. Επιπλέον, θα ήταν περιττή η παρουσία του Θεού και όλα όσα η αγάπη του οικονόμησε. Γι’ αυτό, όπως τονίζουν οι άγιοι πατέρες της Εκκλησίας μας, χρειάζεται να συνεργαστεί η δική μας φιλότιμη προσπάθεια στο δρόμο της αρετής με την περίσσεια θεϊκή αγάπη.

Αυτός ο τρόπος της λυτρώσεως δεν παραβιάζει κανένα κανόνα, καμία αρχή, δεν θίγει το «κατ’ εικόνα». Απεναντίας σέβεται τόσο προκλητικά το αυτεξούσιο του ανθρώπου, σε σημείο που ο Θεός δεν μπορεί -δεν θέλει- να σώσει τον άνθρωπο, αν ο ίδιος ο άνθρωπος δεν θέλει. Με το άχραντο αίμα του εξασφαλίζεται δικαιωματικά η σωτηρία προς όλους, υπογραμμίζει ο απόστολος Παύλος^– «Δικαιωθέντες νυν εν τω αίματι αυτού σωθησόμεθα δι’ αυτού…» (Ρω 5,9).

 Στέργιου Ν. Σάκκου, Ομότ. Καθηγ. Πανεπιστημίου.