«Η Ορθοδοξία έχει μεγάλο μέλλον στη Γουατεμάλα»

Μια συνομιλία με την Ηγουμένη της Μονής Αγίας Τριάδος στη Γουατεμάλα, Γερόντισσα Ινές (Αγάου Γκαρσία).

Η ηγουμένη Ινές ηγείται της μοναδικής Ορθόδοξης ενορίας στη Γουατεμάλα- της Μονής της Αγίας και Ζωοδόχου Τριάδος, της Λαύρας του Μάμπρε- του Πατριαρχείου Αντιοχείας. Είναι γόνος μια γνωστής οικογένειας με επιρροή στη Γουατεμάλα που έχει αναδείξει πολλούς ανθρώπους με κύρος στη χώρα. Όταν η τότε καθολική, μοναχή Ινές, ήταν 35 χρονών, υπέστη μια ακραία μεταβολή στη ζωή της , εγκαταλείποντας το καθολικό μοναστήρι στο οποίο ήταν εγκατεστημένη για να γίνει Ορθόδοξη μοναχή.

Το μοναστήρι της Αγίας Τριάδος ιδρύθηκε από την Μητέρα Ινές και την αδελφή Μαρία Αμιστόζο τον Απρίλιο του 1986. Το 1989 ο μηχανολόγος Φρειδερίκος Μπάουερ δώρισε στη μονή ένα κομμάτι γης στις όχθες της λίμνης Αματιτλάν, κοντά στην πόλη Γουατεμάλα. Η περιοχή αυτή βρίσκεται σε υψόμετρο 1188 μέτρων από τη θάλασσα και είναι κοντά στο Πακάγια ενός από των ενεργότερων ηφαιστείων στην Κεντρική Αμερική.

Στη γιορτή του Αγίου Νικολάου του θαυματουργού το 1995, υπογράφτηκε από τον Επίσκοπο, νυν μητροπολίτη Αντώνιο Σιετράοι του Μεξικού, Βενεζουέλας, Κεντρικής Αμερικής και Καραϊβικής του Πατριαρχείου Αντιοχείας, η ιδρυτική πράξη της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Γουατεμάλας, στην παρουσία της ηγουμένης Ινές ,των μοναζουσών και 25 ενοριτών.

Όταν τα κτίσματα στην περιοχή που δώρισε ο Μπάουερ ολοκληρώθηκαν , τα εγκαίνια του μοναστηριού πραγματοποιήθηκαν το Νοέμβριο του 2007 με τη συμμετοχή 18 κληρικών που έφτασαν στη χώρα ειδικά για αυτή την περίπτωση.

Η αγιογράφηση της μονής πραγματοποιείται από Ρώσους ειδικούς από την Διεθνή σχολή Αγιογραφίας της Κοστρόμα στη Ρωσία και από τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Το 1996, η κυβέρνηση της χώρας έδωσε στη μονή την ευθύνη ενός ορφανοτροφείου 800 παιδιών στην πρωτεύουσα Γουατεμάλα, το «Σπίτι του Ραφαήλ Αγάου». Μέχρι στιγμής στο ορφανοτροφείο διαβιούν μόνο 100 παιδιά αγόρια και κορίτσια, από νεογέννητα μέχρι και 16 χρονών. Οι εργαζόμενοι προσφέρουν στα παιδιά δευτεροβάθμια εκπαίδευση και τα κατηχούν στις βασικές αρχές της Ορθοδοξίας. Τους μαθαίνουν επίσης βασικές τέχνες. Σύντομα το ορφανοτροφείο θα μεταφερθεί στο μοναστήρι.

Το Φεβρουάριο του 1997, η Εκκλησία της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος καθαγιάστηκε στο κτίριο του ορφανοτροφείου. Στην απουσία ιερέως, οι λειτουργίες τελούνται από τον αναγνώστη. Δυο παιδικές χορωδίες ψάλλουν αντιφωνικά. Οι εκφωνήσεις και η απόλυση εκφωνούνται από την Μητέρα Ινές. Η ενορία αποτελείται από πολίτες της Γουατεμάλας, Άραβες, Έλληνες, Ρώσους και Ουκρανούς.

Η Μονή διαθέτει αρκετά μεγάλα κτήματα στα οποία ανατρέφονται κουνέλια και ψάρια και καλλιεργούνται κηπευτικά. Όλα τα προϊόντα καταλήγουν στο ορφανοτροφείο.

Τον Ιούλιο του 2009, η Μητέρα Ινές επισκέφτηκε τη Ρωσία για να προσκυνήσει στους διάφορους ιερούς χώρους και για να συνδεθεί περισσότερο με την Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία. Την ηγουμένη συνόδευαν η αδελφή Μαρία και δύο κορίτσια από το ορφανοτροφείο.

Η συνομιλία που ακολουθεί πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού από το μοναστήρι της Αγίας Τριάδος του Στρετένσκι προς την Λαύρα του Αγίου Σεργίου.

– Αδελφή Ινές πώς γνωρίσατε την Ορθοδοξία;

– Όταν ήμουν 20 ετών έγινα μοναχή στο καθολικό μοναστήρι της Θεοτόκου. Μου έδωσαν να διαβάσω τις συνομιλίες του Αγίου Σεραφείμ του Σαρώφ με τον Μοτοβίλωφ και το κείμενο της Θείας Λειτουργίας. Αυτά που διάβασα με συγκλόνισαν στα βάθη της ψυχής μου. Μια από τις μοναχές, μου έδειξε αρκετές ορθόδοξες εικόνες, περιλαμβανομένης μιας του Ανδρέι Ρουμπλιέφ της Αγίας Τριάδος. Από τότε άρχισα να λέω την ευχή ¨Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιε του Θεού, ελέησόν με την αμαρτωλή». Σπούδασα θεολογία δέκα χρόνια- στη Γουατεμάλα, με τους μοναχούς του Αγίου Πνεύματος στο Μεξικό, με τον φημισμένο θεολόγο Ζιάν Ντανιέλου στη Γαλλία και με τους Ιησουίτες στο Βέλγιο και το Ελ Σαλβαδόρ. Συνέχιζε, όμως , να με απασχολεί μια απορία: Που βρίσκονται οι θησαυροί που είχα γνωρίσει στην αρχή της μοναχικής μου πορείας; Μια φορά στο Βέλγιο, μια μοναχή που είχε την ευθύνη της πνευματικής μου καθοδήγησης με πήρε να παρακολουθήσω μια Ρωσική λειτουργία του Πάσχα . Πραγματοποιήθηκε σ’ ένα εκκλησάκι στο δεύτερο όροφο ενός σπιτιού, αλλά ούτε και τότε βρήκα την απάντηση στο ερώτημά μου.

Δεν ήθελα να υπηρετήσω στη Λατινική Αμερική τότε γιατί κατακλυζόταν από τη θεολογία της «απελευθέρωσης». Οι σχέσεις εκκλησίας- κράτους ήταν τεταμένες. Πήρα άδεια να πάω στις Φιλιππίνες. Εκεί, ξαφνιάστηκα γιατί βρήκα κι’ άλλες αδελφές που αναζητούσαν το ίδιο πράγμα. Μάθαμε για την καθολική Εκκλησία που ακολουθεί το ορθόδοξο τυπικό και σκεφτήκαμε να στρέψουμε την αδελφότητα προς αυτή την κατεύθυνση. Δυστυχώς αρκετές από τις αδελφές έφυγαν και πολλές παντρεύτηκαν. Μόνο εγώ και η αδελφή Μαρία μείναμε. Οι μοναχές της αδελφότητας, που είχε μεγάλη επιρροή στις Φιλιππίνες, μου ζήτησαν να εγκαταλείψω τη χώρα γιατί πίστευαν ότι διέδιδα επαναστατικά μηνύματα. Πήγα στα Ιεροσόλυμα όπου επί τέλους ήρθα σε επαφή με την αληθινή Ορθοδοξία. Η αδελφή Μαρία ήρθε μαζί μου από τις Φιλιππίνες και ταξιδέψαμε στους Αγίους Τόπους, όπου παρακολουθήσαμε διαφόρους τύπους τελετών και μιλήσαμε με ιερείς.

– Πώς αντέδρασε η οικογένειά σας όταν μεταστραφήκατε στην Ορθοδοξία;

– Ο πατέρας μου παρόλο που είναι πολύ μορφωμένος άνθρωπος, όταν του είπα ότι θέλω να ασπαστώ την Ορθοδοξία μου είπε: « Τι εννοείς; Αυτό δεν υπάρχει στη φύση!» Παρόλα αυτά η συνομιλία μας τον προβλημάτισε. Σε λίγες εβδομάδες ο πατέρας μου πήγε στην Τουρκία. Όταν πήγε εκεί ζήτησε από τον ταξιτζή να τον μεταφέρει σε μια Ορθόδοξη εκκλησία για να παρακολουθήσει μια λειτουργία. Μετά πήγε με πλοίο στους Αγίους Τόπους όπου έκανε το ίδιο πράγμα. Από τότε η Ορθοδοξία έγινε γι αυτόν πραγματικότητα.

Η μητέρα μου με υποστήριξε από την πρώτη στιγμή. Ενδιαφερόταν για την Ρωσία και είχε διαβάσει πολλά. Είχε διαβάσει με μεγάλο ενδιαφέρον ένα βιβλίο για τις δραστηριότητες της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Αλάσκα. Όταν ο επίσκοπος Αντιοχείας, Αντώνιος Σιετράουι, κατά την πρώτη επίσκεψη του στη Γουατεμάλα, βάπτισε ορισμένους Άραβες , η μητέρα μου έγινε δεκτή στη Ορθόδοξη Εκκλησία και βαπτίστηκε. Αργότερα βαπτίστηκε και ο πατέρας μου.

–Πώς συνδεθήκατε με την Εκκλησία της Αντιοχείας;

-Η αδελφή Μαρία και εγώ αποφασίσαμε να ιδρύσουμε ένα ορθόδοξο μοναστήρι στη Γουατεμάλα. Στην επιστροφή μας από το Ισραήλ σταματήσαμε στην Ελβετική πόλη Σιαμπεζί, όχι μακριά από τη Γενεύη, όπου επισπευτήκαμε τον Μητροπολίτη Δαμασκηνό Παπανδρέου της Ελβετίας, που υπάγεται στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. Ευλόγησε την ίδρυση του μοναστηριού μας και μας είπε ότι έπρεπε να συνδεθούμε με ένα από τα ορθόδοξα Πατριαρχεία. Αυτό όμως δεν ήταν εύκολο. Οι Ορθόδοξες Εκκλησίες που βρίσκονταν στην Γουατεμάλα δεν είχαν τότε μεγάλο ενδιαφέρον για τον τοπικό πληθυσμό. Το Πατριαρχείο Κων/λεως υπηρετούσε τους Έλληνες, το Πατριαρχείο της Αντιοχείας τους Άραβες, της Ρωσίας του Ρώσους. Μόνο ύστερα από δέκα χρόνια επίμονης παράκλησης γίναμε δεκτοί από Τον Μητροπολίτη Αντιοχείας, Αντώνιο. Για την ίδρυση της Εκκλησίας χρειαζόμαστε 25 υπογραφές από πολίτες της Γουατεμάλας. Δεν είχαμε τόσους ενορίτες. Γι αυτό οι συγγενείς μου, οι συγγενείς μιας άλλης μοναχής, της αδελφής Υβόνης, και οι φίλοι μας, υπέγραψαν την αίτηση.

-Γιατί διαλέξατε τον αρχαίο Ρωσικό αρχιτεκτονικό τύπο για την εκκλησία σας;

-Ειλικρινά αγαπούμε τη Ρωσία και την Ορθόδοξη Εκκλησία της. Οι σταυροί στους τρούλους είναι Βυζαντινοί αλλά όλα τα άλλα είναι Ρωσικά: η αρχιτεκτονική, οι αγιογραφίες και οι τοιχογραφίες. Όταν ο κόσμος δει τους τρούλους, αντιλαμβάνεται αμέσως ότι πρόκειται για Ρωσική εκκλησία. Η ενορία μας κρατά τις Ρωσικές παραδόσεις στη λειτουργία, το Ιουλιανό ημερολόγιο και οι μοναχές φορούν το Ρωσικό μοναχικό ένδυμα.

–Πού βρίσκεται το μοναστήρι σας;

-Το κτίσαμε 20 χλ από τη πόλη Γουατεμάλα, στη κορυφή ενός λόφου. Γύρω υπάρχουν δάση και όχι πολύ μακριά η λίμνη Αματιτλάν. Είναι ένα πολύ όμορφο μέρος, παρόλο που είναι αλήθεια ότι δεν αρμόζει εντελώς ο χώρος για ένα κοινόβιο γιατί είμαστε τόσο κοντά στην πόλη και επηρεαζόμαστε από τα προβλήματα των προαστίων μιας λατινοαμερικάνικης μεγαλούπολης- τον υπερπληθυσμό και το εμπόριο ναρκωτικών.

-Πόσο μεγάλη είναι η αδελφότητα;

-Τρείς μοναχές ζουν στο μοναστήρι. Εκτός από μένα, είναι η αδελφή Μαρία που είναι από τις Φιλιππίνες και η αδελφή Ιβόνη που εντάχθηκε στο μοναστήρι πέντε χρόνια από την ίδρυσή του. Είναι από τη Γουατεμάλα με Γερμανικές ρίζες. Νωρίτερα είχαμε περισσότερες μοναχές.

-Ποιος λειτουργεί στην εκκλησία;

– Δεν έχουμε ένα μόνιμο ιερέα ακόμα. Δύο φορές το μήνα, ομάδες ιεραποστόλων μας επισκέπτονται από την Αμερική, την Νορβηγία, την Ιαπωνία και αλλού. Αυτοί πάντοτε έχουν ιερέα μαζί τους. Έρχονται επίσης Ρώσοι ιερείς- ο πρωτοπρεσβύτερος Βασίλειος της εκκλησίας του Αγίου Πέτρου και Παύλου του Γιάρτσεβο της περιοχής Σμολένσκ, και ο πρωτοπρεσβύτερος Ιγόρ- εθελοντής στο τμήμα ιεραποστολής της Κεμέροβο.

– Πέστε μας παρακαλώ, λίγα λόγια για το ορφανοτροφείο του μοναστηριού σας.

-Το ορφανοτροφείο μας είναι το παλαιότερο και το μεγαλύτερο στη χώρα και βρίσκεται στην καρδιά της πόλης Γουατεμάλα. Ο πρόγονός μου Ραφαήλ Αγάου το οργάνωσε το 1857. Ήταν φιλάνθρωπος και πολύ ευσεβής άνθρωπος. Από τη Γαλλία όπου βρισκόταν, προσκάλεσε μοναχούς από τον οργανισμό Καριτάς να αναλάβουν την λειτουργία του . Το 1960 η κυβέρνηση απέλασε τους μοναχούς και ανέλαβε η ίδια την λειτουργία του. Σαράντα χρόνια αργότερα ο πρόεδρος ‘Αλβαρο Αρχού, παρέδωσε το ορφανοτροφείο που ήταν σε φρικτή κατάσταση στη μονή. Αμφιβάλλω αν άλλος πολιτικός μπορούσε να το κάνει αυτό, γιατί φοβούνται τους ορθόδοξους. Ο Αρχού δεν φοβόταν γιατί υπήρχαν στην οικογένεια του ορθόδοξοι.

Εξ αιτίας των αλλαγών στην κοινωνική πρόνοια, το ορφανοτροφείο μας άρχισε να λειτουργεί περισσότερο σαν οικοτροφείο. Στα δώδεκα χρόνια, χίλια περίπου παιδιά από φτωχές και δυσπραγούσες οικογένειες πέρασαν από εδώ. Όλα τους έχουν μεγαλώσει μέσα στο ορθόδοξο πνεύμα. Πολλά επιστρέφουν στους γονείς τους, αλλά δεν διακόπτουν τους δεσμούς με το μοναστήρι και συνεχίζουν να πηγαίνουν στην εκκλησία τις Κυριακές. Πάνω από τριακόσια παιδιά έχουν υιοθετηθεί από ορθόδοξες οικογένειες στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ο ρώσος πρέσβης στη Γουατεμάλα, Νικόλας Βλαντιμίρ, με πληροφόρησε ότι η κυβέρνηση παραχωρεί υποτροφίες για ανώτερη εκπαίδευση στη Ρωσία σε παιδιά από ξένες χώρες και έτσι έχουμε εκμεταλλευτεί αυτήν την ευκαιρία. Δύο από τα παιδιά μας έχουν έρθει μαζί μας στη Μόσχα. Θα αρχίσουν να σπουδάζουν πληροφορική και μηχανολογία στο Ρωσικό πανεπιστήμιο τον Σεπτέμβριο.

–Πώς είναι οι σχέσεις του μοναστηριού με την Καθολική Εκκλησία;

-Εμείς έχουμε μια φιλική και θερμή στάση απέναντί τους αλλά η Καθολική Εκκλησία μας πολεμά σιγανά και μυστικά. Για παράδειγμα όταν στείλαμε την αίτηση μας για εγγραφή της ενορίας στο Υπουργείο Εξωτερικών δεν γνωρίζαμε για πολλά χρόνια τι συνέβη. Όταν ο πρόεδρος Αρχου ζήτησε να αναλάβουμε το ορφανοτροφείο, του είπα ότι δεν μπορούσαμε γιατί επίσημα δεν υπήρχαμε. Ο πρόεδρος ανέλαβε μέσω του δικηγόρου του να λύσει το πρόβλημα. Όπως φάνηκε τα έγγραφα μας είχαν εξαφανιστεί από την Καθολική Εκκλησία. Ευτυχώς ο πρόεδρος αναγνώρισε την ενορία της Αγίας Τριάδος επισημα με ειδική άδεια. Οι προτεσταντικές ομάδες, που αριθμούν εκατοντάδες, δεν ανησυχούν τους Καθολικούς. Η ορθοδοξία τους φοβίζει. Υπάρχουν πολλοί λόγοι πίσω από αυτό αλλά ο κυριότερος είναι ότι η Καθολική ιεραρχία φοβάται ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία θα μεταπείσει μερικούς από το ποίμνιο της. Κάτι που ο Καρδινάλιος της Γουατεμάλας παραδέχτηκε στο Ρώσο πρέσβη.

Παρόλα αυτά είναι αδύνατο να μην ερχόμαστε σε επαφή με την Καθολική Εκκλησία. Ο καθολικισμός ηγεμονεύει στην Γουατεμάλα. Ο πατέρας μου είναι πολιτικό πρόσωπο, εγώ ήμουν Καθολική μοναχή για δεκαέξι χρόνια, ο Καρδινάλιος είναι εξάδελφος του νονού μου και με γνωρίζει από παιδί.

–Ποιες κατά τη γνώμη σας είναι η προοπτικές της Ορθοδοξίας στη Γουατεμάλα;

-Πιστεύω ότι η Ορθοδοξία έχει λαμπρό μέλλον στη χώρα. Δύο ιερείς, ένας πριν από είκοσι χρόνια, και ένας πρόσφατα εντάχθηκαν ανεπίσημα στην Ορθοδοξία από τον Καθολικισμό και μετέφεραν και το ποίμνιό τους μαζί. Συνολικά πάνω από εκατό χιλιάδες άτομα. Θεωρούν τους εαυτούς τους Ορθοδόξους, παρόλο που επίσημα δεν εντάχθηκαν στην Ορθοδοξία και απ ό,τι γνωρίζω δεν ξέρουν πολλά πράγματα από τον ανατολικό χριστιανισμό. Μεταξύ τους υπάρχουν Λατίνοι-απόγονοι των Ισπανών- και Ινδιάνοι. Και οι δύο ομάδες προτίθενται να ζητήσουν ένταξη στην Ορθόδοξη Εκκλησία.

-Ποιες είναι οι εντυπώσεις σας από την επίσκεψή σας στη Ρωσία;

-Δεν έχω λόγια να περιγράψω αυτό που νιώθω ενόσω βρίσκομαι εδώ. Ξαφνιάζομαι από το καθετί: την αρχιτεκτονική των πόλεων, τη φύση. Ειδικά με εντυπωσιάζει η ευσέβεια των ανθρώπων και η βαθειά τους πίστη που έχουν διατηρήσει παρόλο το άθεο κομμουνιστικό καθεστώς.

Συνέντευξη στον Μικέλ Παλάτσιο.

Μετάφραση από τα Αγγλικά: Όλγα Κόκκινου, δημοσιογράφος