Η Εκκλησία του Αγίου Δημητριανού στο Δάλι (Κύπρος)

Η εκκλησία του Αγίου Δημητριανού στο Δάλι ανήκει στον τύπο του μονόκλιτου ναού με τρούλο. Η εξωτερική διάρθρωση των θόλων δίνει την εντύπωση του σταυρού και έτσι κατά κάποιο τρόπο είναι σύντμηση του εγγεγραμμένου σταυροειδούς ναού με τρούλο. Οι εκκλησίες του τύπου αυτού είναι μικρότερες από τις εκκλησίες του εγγεγραμμένου σταυροειδούς ναού με τρούλο.

 Ο μονόκλιτος με τρούλο ναός είχε μεγάλη διάδοση το 12ο αιώνα και βρίσκεται σ’ όλες τις περιοχές της Κύπρου. Μεγάλη χρήση του τύπου αυτού έγινε και κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, οπότε τα παράθυρα στον τρούλο περιορίζονται οριστικά σε τέσσερα.

Η εκκλησία του Αγίου Δημητριανού κτίσθηκε το 13ο αιώνα, όπως φαίνεται από τα οξυκόρυφα τόξα και την επιμελημένη τοιχοδομία. Τη χρονολογία αυτή υποστηρίζει και ο ζωγραφικός διάκοσμος του ναού. Στο ναό υπάρχουν δυο στρώματα τοιχογραφιών πολύ αποσπασματικών. Το νεότερο στρώμα χρονολογείται σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή στα 1317. Κατά συνέπεια το αρχικό στρώμα των τοιχογραφιών είναι δυνατό να χρονολογηθεί στο 13ο αιώνα. Από τις πιο αξιόλογες τοιχογραφίες που σώζονται είναι του Αγίου Δημητριανού και η αναθηματική τοιχογραφία με τους δωρητές Μιχαήλ Κατζουρούμπο και τη γυναίκα του.