Οι ιππόκαμποι είναι διεσπαρμένοι σε όλο σχεδόν τον θαλάσσιο κόσμο αλλά κατοικούν  κυρίως σε κοραλλιογενείς υφάλους και πεδία με φύκια και άλγες. Κάποιοι δε  βρίσκουν καταφύγιο ακόμη και σε υφάλμυρα ως και γλυκά νερά , αν και ιππόκαμποι του γλυκού νερού δεν υπάρχουν.

Γενικά πάντως οι ιππόκαμποι προτιμούν προστατευμένες περιοχές και είναι πάντα καλά συγκαλυμμένοι,  ώστε σε έναν μη έμπειρο παρατηρητή να είναι δύσκολο να τους εντοπίσει. Σε μια στιγμή μπορούν να αλλάξουν χρώμα και να χαθούν αμέσως  από το οπτικό πεδίο του θηρευτή τους, που συνήθως είναι ένα μεγάλο ψάρι, μια θαλάσσια χελώνα ή ένα πουλί.

Το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας το περνούν σχεδόν ακίνητοι πιασμένοι με την ουρά τους σε κάποιο κοράλλι , φύκι ή βράχο περιμένοντας να περάσει από μπροστά τους κάποιο μικρό οστρακόδερμο. Αλλιώς θα τους βρούμε να κάθονται με τις ώρες μπροστά ή κάτω από βράχια να χώνονται σε κάθε τρύπα ή  ρωγμή ψάχνοντας για φαγητό. Το μενού τους αποτελείτε από μικρά οστρακόδερμα, θαλάσσιες ψείρες ή ακόμα μικρά ψαράκια, γενικά ότι είναι αρκετά μικρό να χωρέσει στο ρύγχος του  και κινείται   μπορεί να μετριάσει την ακόρεστη πείνα τους. Πολλοί εκπλήσσονται από το γεγονός ότι μικρό ψάρι σαν τον ιππόκαμπο τρέφεται όλη μέρα αλλά ας μην ξεχνάμε επίσης το υποτυπώδες πεπτικό τους σύστημα( βλέπε ανατομία).

Οι ιππόκαμποι αν και συνήθως τους βρίσκουμε μόνους, έχουν κοινωνικές σχέσεις μεταξύ τους και κυρίως νωρίς το πρωί καθώς και μερικές φορές σχηματίζουν ομάδες των 2 με 5 ατόμων.

Όταν έρχεται η εποχή για ζευγάρωμα  οι αρσενικοί  αρχίζουν τις επιδείξεις προς τους θηλυκούς. Γεμίζουν με νερό τον επωαστικό  σάκο τους σε τέτοιο μέγεθος όπως ενός αρσενικού στο τέλος της επωαστικής περιόδου ενώ παράλληλα αλλάζουν χρώμα τελώντας διάφορες επιδεικτικές κινήσεις, όπως στριφογυρίσματα ή ακόμη «αγκαλιάσματα», συνήθως αυτό θα τελειώσει είτε με το αρσενικό να ξεφουσκώνει τον σάκο του και να φεύγει το θηλυκό ή το ίδιο είτε με το να συνεχίζει την επίδειξή του σε ένα άλλο κοντινό θηλυκό.

Όταν τελικά δύο ιππόκαμποι γίνουν ζευγάρι τις επόμενες μέρες θα συνεχίσουν να «χορεύουν» μαζί , κολυμπώντας δίπλα δίπλα  με ενωμένες τις ουρές τους ή θα πιάνονται μαζί σε κάποιο αντικείμενο.

Πάντως αν και αυτό το τελετουργικό θα πρέπει να έχει ύψιστη σημασία για τον αρσενικό, ο οποίος θεωρείται το δυνατό φύλο , ο θηλυκός πολλές φορές αποσπάται εύκολα λόγω, παραδείγματος χάρη, τροφής , το αποτέλεσμα σε τέτοιες περιπτώσεις θα είναι το αρσενικό να συνετίσει το θηλυκό πιάνοντας το κεφάλι του με την ουρά του, κάτι που θα λάβει επίσης χώρα αν το θηλυκό προσεγγίσει ένα άλλο αρσενικό.

Μετά το ζευγάρωμα οι ιππόκαμποι χωρίζουν αφήνοντας το αρσενικό να αναλάβει μόνος του την επώαση των αυγών. Κατά τη περίοδο των 2 με 4 εβδομάδων που διαρκεί η εγκυμοσύνη ο αρσενικός ιππόκαμπος θα φροντίζει να οξυγονώνονται καλά τα αυγά του καθώς και  θα ελέγχει τις συνθήκες επώασης των αυγών. Ο σάκος του δεν είναι ένας απλός σάκος γεμάτος αυγά  , είναι ένας σάκος με ειδικευμένους επιθηλιακούς ιστούς ( που παρατηρούνται  την περίοδο της εγκυμοσύνης)  οι οποίοι υποστηρίζουν τα έμβρυα  καθώς και διατηρούν ένα συγκεκριμένο χημικό περιβάλλον. Οι αναπτυγμένοι αυτοί ιστοί παρέχουν επίσης προλακτίνες  οι οποίες προστατεύουν την ανοσοποιητική άμυνα των εμβρύων. Ίσως , αν και δεν είναι αποδεδειγμένο, ο ιππόκαμπος παράλληλα να προσφέρει ακόμα και πρωτεΐνες και άλλες θρεπτικές ουσίες  τις οποίες θα απορροφούν τα αναπτυσσόμενα έμβρυα.

Ο αρσενικός όμως δεν μένει εντελώς μόνος . Καθόλη την διάρκεια της εγκυμοσύνης ο θηλυκός ιππόκαμπος έρχεται και επισκέπτεται τον αρσενικό κάθε πρωί για να χορέψουν και να ενδυναμώσουν τους δεσμούς τους για λίγα λεπτά, μετά όμως ξαναφεύγει  αφήνοντας τον μόνο μέχρι την επομένη. Αυτή η καθημερινή επαφή είναι ζωτική για την σχέση τους καθώς θα είναι αυτή που θα καθορίσει αν οι ιππόκαμποι θα ξαναζευγαρώσουν μεταξύ τους. Από πειράματα που έχουν γίνει αν κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης, ο θηλυκός λείπει και ο αρσενικός συναντά άλλον θηλυκό ιππόκαμπο, το πιο πιθανό είναι να μην αναγωρίσει τον πρώτο.

Στο τέλος  ο ιππόκαμπος θα δώσει γέννα από λίγες δεκάδες ως και 1500 μικρά ιπποκαμπάκια, τα οποία θα είναι πανομοιότυπα με τους ενήλικους. Πλέον θα ξεκινήσουν αυτά το δικό τους ταξίδι και τον αγώνα για την επιβίωση.

Η όλη αυτή διαδικασία  βέβαια κοστίζει πολύ ενέργεια στον ιππόκαμπο καθώς, όπως φάνηκε από μετρήσεις, στο τέλος της εγκυμοσύνης κατανάλωνε ένα επιπλέον τρίτο της ενέργειας που χρειαζόταν πριν το ζευγάρωμα  αν και τελικά η προσφορά του δεν θα είναι παραπάνω από το μισό της ενέργειας που προσέφερε ο θηλυκός. Πάντως αν και κοστοβόρα  η εγκυμοσύνη του αρσενικού αυξάνει τις πιθανότητες της ενηλικίωσης των μικρών. Και έτσι περίπου 1 στα 100 θα  τα καταφέρει, εν αντιθέση των άλλων ψαριών που έχουν πολύ μικρότερα ποσοστά επιτυχίας.

Το ποιο πιθανό σενάριο για το ζευγάρι είναι ότι θα μείνουν για πάντα μαζί και ίσως η απώλεια του ενός να σημαίνει και τον θάνατο του άλλου (βεβαια πάρα πολύ σπάνια)αν και πολλές φορές οι μονογαμικοί δεσμοί τους μπορεί να σπάσουν (ιδιαίτερα όσον αφορά τους ιπποκάμπους σε ενυδρεία)  καθώς συνήθως διαρκούν όσο η περίοδος της εγκυμοσύνης. Έτσι δεν θα είναι περίεργο να συνάψουν σχέσεις με ξένα άτομα .

Αθανάσιος Αλεξανδρής

Πηγή: http://www.thanasisaquarium.gr/