Η μαμά πάει… δουλειά (επιφυλακτικότητα και ανασφάλεια)

Τους πρώτους μήνες το μωρό νομίζει ότι είναι ένα με τη μητέρα του, όπως ακριβώς την περίοδο που βρισκόταν στην κοιλιά της. Πολύ γρήγορα όμως -από τα μέσα του πρώτου χρόνου- αρχίζει να μαθαίνει ότι υπάρχουν κι άλλα πράγματα στον κόσμο εκτός από τον εαυτό του, τη μαμά και τον μπαμπά εκδηλώνοντας άλλοτε περιέργεια και ενθουσιασμό κι άλλοτε επιφυλακτικότητα και ανασφάλεια. Έτσι, τους πρώτους μήνες το μωρό σας είναι μάλλον πρόθυμο να χαμογελάσει ή να καθίσει στην αγκαλιά οποιουδήποτε του δείξει ενδιαφέρον και του μιλήσει γλυκά.

Μετά τον όγδοο και μέχρι περίπου το δέκατο τέταρτο μήνα, το μωρό -που μέχρι τότε ένιωθε ένα με τη μητέρα του- αρχίζει να αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ως ξεχωριστό άτομο. Τότε αναπτύσσει δεσμό προσκόλλησης με τη μητέρα του, που το φροντίζει και ικανοποιεί τις ανάγκες του. Το μωρό τώρα αρχίζει φανερά να προτιμά τη μητέρα του από οποιοδήποτε άλλο γνωστό ή άγνωστο πρόσωπο. Σε αυτή τη φάση μπορεί να προκύψει κι ένα πολύ συνηθισμένο για τα μωρά πρόβλημα: το μικρό σας νομίζει ότι μόλις σας χάνει από τα μάτια του εξαφανίζεστε από τη ζωή του!

Στην πραγματικότητα χρειάζεται ακόμη χρόνο και εμπειρία για να συνειδητοποιήσει ότι τα πράγματα που χάνονται από το οπτικό του πεδίο εξακολουθούν να υπάρχουν και μπορούν να ξαναεμφανιστούν και ότι το ίδιο συμβαίνει και με τους γονείς του. Όμως, το μωρό είναι ανώριμο ακόμα για να το καταλάβει αυτό. Έτσι, μπορεί να αναστατώνεται ή να βάζει τα κλάματα αναζητώντας τη μαμά του κάθε φορά που εκείνη φεύγει ή απομακρύνεται. Αμέσως, όμως, ησυχάζει και είναι ευχαριστημένο, όταν εκείνη επιστρέφει και είναι πάλι κοντά του.

Συχνά μάλιστα, παράλληλα με το φόβο του αποχωρισμού, μπορεί να εκδηλωθεί και ο φόβος για τα ξένα πρόσωπα. Ενώ δηλαδή το μωρό, όσο είναι μικρό, πηγαίνει από τη μία αγκαλιά στην άλλη χωρίς να δυσανασχετεί, μεγαλώνοντας μπορεί να γίνει επιφυλακτικό με τα καινούργια πρόσωπα ή ακόμα και με εκείνα που γνωρίζει ή έχει ξαναδεί, όμως έχει να δει πολύ καιρό. Αυτό φυσικά δεν συμβαίνει σε όλα τα μωρά.

Κι ούτε βέβαια σημαίνει ότι το μωρό σας είναι αντικοινωνικό, επειδή σε αυτή τη φάση είναι περισσότερο επιφυλακτικό με τα νέα πρόσωπα. Απλά γύρω στον όγδοο μήνα ξέρει πολύ καλά ποιον να εμπιστευτεί: τη μαμά, τον μπαμπά και κάθε οικείο πρόσωπο που γνωρίζει καλά. Αποτέλεσμα; Ανακαλύπτει και φοβάται αναλόγως τα νέα πρόσωπα, τα οποία αντιλαμβάνεται ως κάτι καινούργιο, άρα ύποπτο. Πολλές φορές μάλιστα θα διπιστώσετε ότι το μωρό παρατηρεί τις αντιδράσεις του μπαμπά και της μαμάς σε σχέση με τα νέα πρόσωπα κι ανάλογα αντιδρά κι εκείνο.

Το άγχος αποχωρισμού, λοιπόν, είναι απλώς μια παρενέργεια κατά τη φάση της προσκόλλησης αρκετά τυπική αλλά -ευτυχώς- προσωρινή και κορυφώνεται στον ενάμιση χρόνο. Να θυμάστε ότι εσείς είστε το πρόσωπο-κλειδί, για να ενθαρρύνετε το παιδί να αναπτύξει την εμπιστοσύνη ως βασικό ένστικτο, πράγμα εξαιρετικά σημαντικό τόσογια την ψυχική του ισορροπία. Στην ουσία εσείς οι γονείς του θα το μάθετε πώς να αντιμετωπίζει τον κόσμο με εμπιστοσύνη και αισιοδοξία.

Για να μειώσετε το άγχος αποχωρισμού, μπορείτε να δοκιμάσετε από πολύ νωρίς τις εξής τακτικές:

1. Εξαφάνιση και επανεμφάνιση

Το παιδί μετά τον όγδοο μήνα αρχίζει να καταλαβαίνει ότι τα πρόσωπα και τα αντικείμενα υπάρχουν ακόμα κι όταν δεν τα βλέπει. Βοηθήστε το να κατακτήσει και να εμπεδώσει αυτή τη γνώση παίζοντας παιχνίδια όπως το «κου κου τα», κρυμμένη πίσω από τον τοίχο ή εξαφανίζοντας και εμφανίζοντας αντικείμενα πίσω από την πλάτη σας.

2. Καθιερώστε από νωρίς τον αποχαιρετισμό

Δεν είναι καλό να φεύγετε από το σπίτι στα κρυφά. Συνηθίστε να αποχαιρετάτε το μωρό με ένα φιλάκι και κουνώντας το χέρι σας κάθε φορά που φεύγετε.

3. Δείξτε του ψυχραιμία

Είναι σημαντικό να μην αντιδράτε με άγχος και υπερβολή, όταν το παιδί κλαίει σπαρακτικά επειδή σας έχασε από τα μάτια του. Προσπαθήστε να είστε ήρεμη και καθησυχαστική μεταδίδοντας στο μωρό δύναμη και αισιοδοξία.

4. Κρατήστε το αγκαλιά για να νιώσει ασφαλές

Μην πιέζετε το μωράκι να πάει στην αγκαλιά των άλλων, αν δεν θέλει. Δώστε του χρόνο έχοντάς το καθισμένο στην αγκαλιά σας να παρατηρήσει τα νέα πρόσωπα γύρω του, να τα πλησιάσει και να κερδίσει το ενδιαφέρον τους μόνο του και με τον τρόπο του.

5. Σε επαφή με τον έξω κόσμο

Μην απομονώνετε το μωρό. Να βγάζετε το παιδί αρκετά συχνά έξω, για να βλέπει νέα πρόσωπα και μέρη. Δεχτείτε και κάντε επισκέψεις, ώστε να συνηθίσει να βλέπει συχνά τα πρόσωπα του κοινωνικού σας περίγυρου.

Dr. Κέκκος Mάρκου – Παιδίατρος